Na jarenlang verzet van de bewoners hebben gemeente en universiteit besloten om van de huidige plannen voor een Humanities Campus af te zien. Dat hebben wethouder Paul Dirkse en Martijn Ridderbos, vice-collegevoorzitter van de Universiteit Leiden, vanmiddag bekendgemaakt.
De universiteit wilde voor het nieuwbouwproject de 58 sociale huurwoningen van het Doelencomplex slopen, maar de 92 bewoners weigerden te verhuizen en werden daarbij gesteund door de eigenaar van het pand, woningcorporatie de Sleutels.
Slepend conflict
Er komt een nieuw plan voor een campus, naar verwachting in het tweede kwartaal van volgend jaar.
Het conflict tussen de bewoners en de universiteit speelt al jaren, en bereikte voor de zomer een breekpunt. De bewoners kregen een alternatieve woning en verhuisvergoeding aangeboden, maar na een draagvlakmeting bleek 63 procent tegen het voorstel te zijn, terwijl minstens 70 procent akkoord moest zijn met de plannen om deze te laten doorgaan.
Woningcorporatie De Sleutels, eigenaar van het complex, schaarde zich vervolgens achter de huurders en stopte de samenwerking met de gemeente en universiteit. Voor de universiteit en gemeente bleven weinig opties over, en er dreigde een onteigeningsprocedure.
Minder plek, meer thuiswerken
Dat vooruitzicht heeft er mede toe geleid dat er een nieuw plan komt. ‘In de afgelopen jaren is de weerstand toegenomen’, zegt Ridderbos, waardoor het risico op een ‘lang traject aan bezwaarprocedures’ bestond. ‘We konden niet inschatten hoe lang dat ging duren. En we hebben een urgentie, want we willen in 2029 die campus klaar hebben.’
‘Het dringt nog niet tot me door hoor’, zegt Giny Schoemaker, voorzitter van de bewonerscommissie De Doelen. Ze werd donderdagmiddag gebeld door wethouder Paul Dirkse, voor de officiële bekendmaking, met het nieuws dat de sloop niet doorgaat.
‘Hij zei: “We moeten dit toch maar als eerste aan jullie vertellen.” Toen dacht ik: “Dat is dan ook de eerste keer in vijfenhalf jaar.”
‘Hij vertelde vervolgens dat de plannen opnieuw bekeken gaan worden. De sloop gaat dus niet door, de huizen blijven staan. “Dus misschien kan de rust nu weerkeren”, zei hij. Ik reageerde: “Na vijfenhalf jaar hoeven we dan eindelijk niet meer naar de zielenknijper.”
‘We gaan wel feestvieren. Ik heb wel eens met een gekke bek gezegd dat ik alle mappen met campuspaperassen in de fik ga steken als de sloop niet doorgaat. Misschien wordt het tijd voor een vreugdevuur op de parkeerplaats.
‘We hebben er continu bovenop gezeten, en ons niet laten wegjagen. Want dat is waar Dirkse de hele tijd mee bezig is geweest: “Het maakt niet uit wat jullie doen, het gaat toch door. Dan staan jullie met lege handen.” Niet dus. De boodschap dat je zo niet met mensen omgaat, is uiteindelijk wel geland.’
De coronapandemie speelt ook een rol bij de beslissing, zegt Ridderbos, omdat er naar verwachting meer thuis gewerkt gaat worden. Daarom komen er minder werkplekken in de Humanities Campus dan oorspronkelijk was gepland.
‘We hadden een plan met werkplekken waar mensen vijf dagen per week zitten, maar horen nu van medewerkers dat ze het voor zich zien om twee dagen thuis te werken, en drie dagen op de universiteit.’
Onzekerheid
Het besluit is wel besproken met het faculteitsbestuur van Geesteswetenschappen, zegt Ridderbos, maar niet zo uitgebreid dat hij kan zeggen wat de reactie is.
‘Ik verwacht dat medewerkers graag willen weten wat dit voor hen betekent. Zeker omdat het een faculteit is waarbij met collecties en boeken wordt gewerkt, en die hebben ruimte nodig. Dat daar nu onzekerheid over is, is een feit, en gaan we morgen en de komende weken verder over praten.’
Is er dan wel genoeg ruimte (waar eerder ook al zorgen over ontstonden)? Er zullen ‘op bepaalde punten knellingen ontstaan’, voorspelt Ridderbos.
Moeilijke afweging
‘Het kan niet zonder pijn. Het alternatief zou zijn dat we wél zouden doorzetten, en dat we niet zeker zouden weten dat we de campus in 2029 zouden kunnen afmaken. Dan zit je op een campus met oude gebouwen, en dat is ook niet bevorderlijk voor het werkklimaat. Dat is de afweging, en het is een moeilijke.’
Ook is het niet duidelijk of de geplande studentenwoningen in de nieuwe campus blijven gehandhaafd. ‘Daar kan ik nog geen antwoord op geven’, zegt Ridderbos. ‘We doen het in samenspraak met de faculteit, en met de gemeente. Er spelen verschillende belangen, en dat is een puzzel.’ Dirkse: ‘Het is gewoon werk dat we nog moeten uitvoeren.’
Eerder maakten we een uitgebreide reconstructie over de Humanities Campus. Lees hoe de plannen uitmondden in een loopgravenstrijd tussen de universiteit/gemeente en de bewoners van het Doelencomplex.
De geschiedenis in drie delen:
- Plotseling valt er een sloopbrief op de mat
‘Toen ik het plaatje zag van het nieuwe gebouw, reageerde ik totaal overdonderd. Ik riep: “Maar dat zijn onze huizen!”’ - Geen deal, geen campus (maar dan grijpt de wethouder in)
‘Als de rector ook maar één vinger beweegt, ligt de wethouder als een schoothondje onder tafel.’ - De universiteit speelt haar laatste troefkaart - flirten met Den Haag
‘Als er één voorbeeld is waar de gemeenteraad slappe knieën kreeg, is het dit dossier’
Ridderbos meldt desgevraagd ook dat het nooit de bedoeling is geweest om de verhoudingen zo op de spits te drijven.
Puzzel
‘Ons doel is om in goed overleg met de andere partij aan nieuwe stadsontwikkeling te doen. Daar hebben we de tijd voor genomen. We zijn zorgvuldig geweest om, naar ons idee, een goed alternatief te bieden, omdat we ook beseften dat het erg zuur was voor de bewoners om weg te moeten.’
Over het afgewezen aanbod, zegt hij: ‘We hadden echt het idee dat het goed was en hebben het ook extern laten toetsen. Het waren niet alleen locaties en woningen, maar ook een sociaal plan waarbij bewoners zouden worden geholpen bij hun verhuizing. Maar daar besluiten De Sleutels en de bewoners over.’
Wethouder Dirkse: ‘Niemand zit op deze stoel om mensen uit hun huis te zetten. Maar er is wel een groter belang, en dan kijk je of je de puzzel kan leggen. Ik schaam me niet voor wat we hebben voorgelegd. Wij hadden het idee dat het, gegeven de omstandigheden, een acceptabel aanbod was.’