Dit voorjaar organiseerde ik een internationale expert meeting die opeens gevaar liep vanwege corona. De eerste Nederlandse besmetting was net bekend en voor Amerikaanse deelnemers was de Europese kust opeens niet veilig meer. Een van de deelnemers beval aan om Zoom te gebruiken: ‘Skype sucks, Zoom is awesome.’

Ik had nog nooit van Zoom gehoord, maar de software redde mijn meeting. Een week lang deden de Amerikanen vanuit huis iedere dag online mee aan onze discussies in Leiden. Via Zoom. Met een uitstekende verbinding, en geen enkele verstoring. Het was alsof ze naast ons zaten.

Ik was direct verkocht. De weken erna hielp Zoom me ook om mijn door corona gestrande programmeercursus online voort te zetten. Ik gebruikte breakout rooms terwijl studenten hun scherm met code deelden en met een request control kon ik zelfs op afstand interveniëren.

Het werkte als een tierelier.

Verbod

Toen kwam het universitaire verbod op Zoom. Kaltura werd de norm. Alle mooie features die ik kende waren verdwenen in dit programma. Gelukkig was mijn programmeercursus inmiddels afgerond.

Om me heen hoor ik nog steeds veel klachten. Als het even kan laten collega’s Kaltura links liggen. Voor internationale seminars, congressen en vrijdagmiddagborrels is Zoom inmiddels de veelgebruikte tool.

We zijn nu een dik half jaar verder en Kaltura is nog steeds de norm voor onderwijs en zelfs officiële activiteiten als promoties. De interface is nog steeds beroerd, schakelen van views of goede zichtbaarheid van de deelnemers is er niet (als je pech hebt kun je alleen een achternaam lezen).

Even een scherm laten delen door een collega zodat deze iets kan toelichten? Lukt niet in vijf minuten.

Wil je een interactieve meeting met een wat grotere groep? Grote kans dat het hapert.

Frustratie en uitsluiting

Mijn meest recente ervaringen komen vooral van stafmeetings via Kaltura: deelnemers verdwijnen soms spontaan uit de sessie en missen zo een deel van de vergadering. Andere collega’s vallen halverwege hun verhaal weg, zijn opeens niet meer zichtbaar, of krijgen de audio niet aan de praat. Dan zit er vaak niets anders op dan uitloggen, cookies verwijderen en hopen dat je daarna weer mag meedoen.

Kortom: Kaltura veroorzaakt gevoelens van frustratie en uitsluiting.

En wat te denken van de studenten? Juist in deze stressvolle tijden waarin zij een groot deel van hun tijd in isolement doorbrengen is het zo belangrijk dat wij er als universiteit voor hen zijn. Daarbij hoort goede techniek die interactief onderwijs faciliteert in plaats van frustreert.

Ik heb lang geaarzeld dit stuk te schrijven. De coronapandemie is al ingewikkeld genoeg en voor veel personeel en studenten staat het water aan de lippen. In crisistijd moeten bestuurders soms snelle beslissingen nemen die achteraf niet handig uitpakken, waarvoor alle begrip. Ook de ondersteunende diensten maken overuren om docenten op het gebied van ICT en onderwijs zo goed mogelijk te faciliteren. Hun inzet verdient zeker een grote pluim.

Lange adem

Maar nu duidelijk wordt dat het indammen van het virus een proces van lange adem wordt, is het ook tijd om software te gebruiken die ons online onderwijs toekomstbestendig maakt.

Ik pleit niet voor algehele afschaffing van Kaltura. De mogelijkheden voor eenrichtingsverkeer-onderwijs zoals het streamen van colleges werkt op een acceptabel niveau. Maar willen we inclusief en hoogwaardig interactief onderwijs verzorgen waarbij niet een groot deel van de tijd wordt opgeslokt door het oplossen van technische haperingen, dan is er meer nodig.

Laten we Zoom per direct toestaan en alle medewerkers zo snel mogelijk voorzien van een account. We zijn in goed gezelschap: de Universiteit van Amsterdam en Maastricht zijn ons hierin al maanden geleden voorgegaan en de meeste andere Nederlandse universiteiten gedogen Zoom op zijn minst.

En de vermeende privacy problemen dan? Ik geef toe geen expert te zijn op dit gebied, maar volgens mij zijn de grootste problemen inmiddels opgelost of makkelijk te verhelpen.

Niet onnodig frustreren

Honderd procent dicht? Nee vermoedelijk niet. Ik vrees dat het criterium van volstrekte privacy op internet sowieso een illusie is. Maar who cares? Welke student heeft tegenwoordig geen Google-account? En wie garandeert dat een kleine speler als Kaltura niet wordt gehackt?

In dit tijdperk van open science kent ons werk toch (meestal) geen geheimen? Ik begrijp dat zoom niet de eerst keuze is voor onderwijs over bijvoorbeeld atoomenergie of vaccinontwikkeling, maar dat rechtvaardigt nog geen algeheel verbod. Maak medewerkers bewust van de concrete privacy-gevaren en laat docenten dan zelf een afweging maken.

Op die manier frustreren we niet onnodig onze toch al zo zwaar belaste docenten en sluiten we onze studenten niet uit van zo goed mogelijk en toegankelijk interactief online onderwijs.

Henk van Steenbergen is universitair docent bij de sectie cognitieve psychologie (en heeft [nog] geen aandelen Zoom)