‘Stem rechts! Stem rechts! Rechts aanhouden!’ roepen drie studenten als ze de trap van studentenvereniging Minerva aflopen. Op de vraag of het de VVD is geworden, lopen ze snel door. ‘Nee, absoluut niet!’ antwoordt er een nog sarcastisch in het voorbijgaan.

Het is de eerste keer dat Leidenaren kunnen stemmen op de sociëteit van de vereniging. ‘We dachten voor de zomer al: hoe gaaf zou het zijn om een stemlocatie te zijn?’ vertelt bestuurslid Jasmijn de Jong in de borrelzaal, naast het zaaltje dat tot stembureau is omgedoopt. ‘Toen even later het kabinet viel, was het onze kans om dat te gaan organiseren. We staan midden in de stad, we gebruiken een groot pand: dit is een mooie manier om iets terug te doen voor de Leidenaren. Maandag zijn alle spullen, zoals de stemhokjes, door de gemeente geleverd.’

‘We waren er vanochtend al om half zeven’, zegt voorzitter Reinier Nijman. ‘Om half acht gingen we open.’

Nooit van gehoord

Woensdagochtend twijfelden de bestuursleden nog wat ze gaan stemmen. ‘We hebben nog even het debat van gisteravond teruggekeken en heel lang met elkaar gedebatteerd’, zegt De Jong. Uiteindelijk besloot ze niet strategisch te stemmen, maar op haar voorkeurspartij D66.

‘Ik had nog nooit gehoord van strategisch stemmen, maar het ging er opeens veel over en dat heeft mijn keus ook beïnvloed’, zegt Nijman. ‘Ik ben voor VVD gegaan, maar anders was het D66 geworden.’

Terwijl student security studies Alexander zijn biljet in de stembus laat vallen, beaamt hij ook strategisch te hebben gestemd, op GroenLinks-PvdA. ‘Ik had eerst D66, maar ik vind dat zij zich heel erg focussen op de lhbti-gemeenschap. Dat vind ik ook belangrijk, maar het is niet een van mijn prioriteiten.’

Linkse meerderheid

Voor student bedrijfskunde en Minervaan Thomas was de keus eenvoudig. ‘Ik ben vooral partijen gaan wegstrepen. Voor studenten is het misschien niet de allerbeste partij, maar ik denk dat er veel dingen belangrijker zijn, zoals economie. Klimaat ook, maar wel op de goede manier. En ik vind dat werken moet lonen.’ Op de vraag of het de VVD is geworden, antwoordt hij: ‘Dat zou kunnen. Ik ga vanavond in ieder geval de uitslagenavond kijken op Minerva, hier worden de exitpolls uitgezonden.’

Ook in het Rijksmuseum van Oudheden (RMO) komen veel studenten woensdagochtend hun stembiljet verzilveren. Opvallend: bijna alle studenten die Mare ondervraagt, kiezen voor een links-progressieve partij als Volt, D66 of GroenLinks-PvdA.

‘Het was lastig en ik weet nog steeds niet of ik er honderd procent achter sta, maar ik heb GroenLinks-PvdA gestemd’, vertelt student internationale veiligheid Luca, die samen met vriendinnen Floor en Isabelle naar de stembus is gegaan. ‘Ik heb delen van debatten gekeken, programma’s gelezen en de Stemwijzer gedaan.’

Isabelle (pedagogische wetenschappen) heeft dezelfde keus gemaakt. Beiden hebben strategisch gestemd om GroenLinks-PvdA zo groot mogelijk te laten worden, ten koste van D66 en Volt. Floor (rechten) koos níet strategisch. ‘Ik heb op NSC gestemd, daar sta ik met mijn verstand het dichtstbij.’

Dan komt hoogleraar Koreastudies Remco Breuker aangelopen. ‘Het wordt een ideologische stem, maar die valt ook samen met een strategische’, zegt hij. ‘Ik heb er weinig over hoeven nadenken. Ik stem op Lisa Westerveld van GroenLinks-PvdA, die heeft een hart voor onderwijs en de maatschappij.’

Fatsoenlijk

Ziet hij zijn partij de grootste worden? ‘Ik hoop het met heel mijn hart. Als de PVV het grootst wordt, is dat niet goed voor het land en het eind van de universiteit zoals we die nu kennen. Ik wil een fatsoenlijk kabinet zonder VVD en PVV, maar dat wordt ingewikkeld.’

Toch zijn niet alle stemmers zeker van hun keuze. ‘Ik weet het nog steeds niet, dus ik ga ter plekke beslissen’, zegt criminologiestudent Femke als ze haar fiets voor de deur van het museum parkeert. ‘De PVV vind ik te heftig, met hun beleid over buitenlanders. Ik twijfel tussen D66 en VVD. Ik vind Yeşilgöz wel heel leuk. En eigenlijk boeit het me allemaal niet zo heel veel, ik vind dat het wel prima gaat en het hoeft niet heel veel anders.’ Ze belooft na het stemmen te vertellen wat het is geworden.

‘Strategisch stemmen werkt niet’, zegt David den Hartog, duoraadslid van lokale partij Studenten voor Leiden (SVL), stellig als hij het stembureau betreedt. ‘Ik ben zelf een vertegenwoordiger van een kleine partij. Je moet gewoon stemmen op waar je je het best bij voelt. Anders hadden wij ook nooit zetels gehaald bij de gemeenteraadsverkiezingen.’

Het wordt Volt. ‘Zij zijn voor radicalere systeemverandering, Europese verbondenheid en het afschaffen van het toeslagenstelsel. En ze hebben klimaatplannen waar ze meer haast mee hebben dan andere partijen. Dat is wel geboden.’

Zwevende kiezer Femke komt het stembureau uitlopen. ‘Ik heb D66 toch het voordeel van de twijfel gegeven’, bekent ze. ‘De VVD krijgt al genoeg stemmen. Ik heb op een vrouw uit Den Bosch gestemd, laag op de lijst. Zij komt net als ik uit Brabant, dat vind ik leuk.’