De blauwe telefoon van Francisco Vera (14) gaat af. Even werpt de Colombiaanse klimaatactivist een korte blik op het scherm en onderbreekt zijn verhaal over de rol van de natuur in zijn leven. ‘Sorry, het is mijn moeder. Ze wil vast weten waar ik precies ben. Zij is mijn maximum authority: als ze belt, neem ik op.’

‘Sí señora’, zegt hij tegen zijn moeder die met hem mee is gereisd naar Leiden. ‘Bueno…bueno….ciao.’

Vera zit in de rustige Faculty Club in het Academiegebouw. In de rest van het gebouw wordt het kinderrechtencongres 10 years of OPIC - Pathways of Access to Justice for Children gehouden. Thema: hoe kunnen kinderen beter toegang tot het recht krijgen?

Vera – klein van stuk, vrolijk gezicht met zwarte bril – is het absolute middelpunt van de bijeenkomst. Hij wordt steeds aangeklampt, wisselt visitekaartjes uit met een medewerker van de Mexicaanse Hoge Raad, geeft een boks aan een jurist uit Londen en babbelt met een Braziliaanse jeugdarts.

Hij geeft leiding aan een van de bijeenkomsten op het congres in de Telderszaal, waar hij moet lachen om een rollenspel tussen twee hoogleraren: professor Ann Skelton speelt een advocaat en zegt moeilijk door te kunnen dringen tot een dertienjarige puber (gespeeld door collega-hoogleraar Ton Liefaard) die ze juridisch moet bijstaan: ‘Hij wil niet met me praten en kijkt alleen maar TikTok-filmpjes.’

Vervolgens vertelt Vera aan de volle zaal dat Socrates kinderen vast goede filosofen vond, want in een Socratisch gesprek gaat het immers vooral om vragen stellen. ‘En kinderen stellen de héle dag door vragen, want ze willen weten hoe de wereld werkt.’

Tijdens zijn toespraak gebruikt hij dezelfde gebaartjes als ervaren politici. Fel hamert hij erop dat er veel meer speelt dan alleen de klimaatproblematiek. ‘In bijvoorbeeld Gaza zijn kinderen alleen maar bezig met overleven. Wanneer komt de volgende bom? Vaak hebben ze geen ouders meer. Hoe kan het recht hen helpen?’

Grenzenloos

Vera groeide op in de plaats Villeta. ‘Een stadje midden in Colombia, omgeven door bossen en bergen’, vertelt hij later. ‘Colombia heeft de op een na grootste biodiversiteit ter wereld. Ik was altijd omgeven door natuur, die steeds meer wordt bedreigd. De ranches van boeren slokken steeds meer grond op ten koste van bomen, planten en dieren.’

In 2019 ontvlamde zijn activisme. ‘Ik was toen negen en er waren enorme bosbranden in het Amazonegebied, ook in mijn land.’ Tegelijkertijd stond een groot deel van Australië in brand; de zogeheten zwarte zomer. ‘Ik realiseerde me dat alles op deze planeet met elkaar verbonden is. De klimaatcrisis kent geen grenzen, en mogelijke oplossingen ook niet. Ondertussen deed ik niets om de problemen aan te pakken. Dat moest veranderen.’

Hij besloot te handelen. ‘Mijn klasgenoten en ik begonnen klein. We gingen rommel op de straten in Villeta opruimen, vervolgens gingen we staken voor het stadhuis. Als je de krachten bundelt, kun je als burgers veel, ook tegen allerlei machtige instituties en politici.

Het bleef niet bij lokale actie. De wereldwijde beweging Guardianes por la Vida volgde. ‘We hebben een verklaring voor jonge kinderen en tieners opgesteld met de titel Ecohope.’ In dat manifest staat onder andere dat er meer onderwijs op het gebied van klimaat moet komen en meer beleid voor duurzame projecten. Maar de belangrijkste oproep: geef kinderen meer invloed op besluitvorming.

Vera publiceerde ook een kinderboek over klimaatverandering. ‘Kinderen worden vergeten als er beslissingen worden genomen. Ze hebben geen stem, worden niet serieus genomen, terwijl zij juist het hardst worden getroffen door de klimaatcrisis. Er is geld waarmee de schade van klimaatverandering wordt bestreden. Slechts 2,5 procent van die fondsen komt bij kinderen terecht. We hebben het recht om serieus te worden genomen.’

En dat hoeft wat hem betreft niet lang te duren. ‘Heel lang lag in onze patriarchale maatschappij vast wat vrouwen wel en niet zouden mogen doen. Maar samenlevingen veranderen, en gelukkig vallen die vaste rollen steeds meer weg. We zijn er niet aan gewend dat kinderen meedoen, hun mening geven en commentaar leveren, maar ook dat kan snel veranderen.’

In Colombia was niet iedereen blij met Vera’s activisme. ‘We kregen veel reacties op social media. Sommige waren nasty. Er zaten ook doodsbedreigingen bij. Colombia is mooi, maar ook erg gevaarlijk. Zeker voor activisten. Het is een land waar geweld nog vaak als oplossing wordt gezien. In die context moet je die bedreigingen zien. Maar het was vooral zorgelijk dat de overheid er niets tegen deed.’

Met zijn moeder vertrok hij naar Spanje. ‘Ik woon nu in Barcelona en ben daar met open armen ontvangen. Natuurlijk wil ik weer terug. Colombia is mijn land, maar sinds ik ben gevlucht, is het geweld er geëscaleerd, dus het kan nu niet.’

Rapportcijfers

Vera vindt het niet abnormaal dat hij nu vaak aan het lobbyen is en veel tijd besteedt aan het handen schudden van hoogwaardigheidsbekleders. ‘Wat is een normaal leven voor een kind? Ik hou er in ieder geval niet van eh.. in het Spaans is het woord encasillar. Sorry, ik ben nog steeds bezig met beter Engels te leren.’

Hij pakt snel de blauwe telefoon en opent een vertalingsapp.

‘Aha, pigeonhole! Ik vind het niet fijn als mensen in hokjes worden gestopt. Dat geldt ook voor mij. Wat ik hier doe, of bij de klimaatconferenties van VN, is maar een deel van wie ik ben. Ik vind het heel leuk om te voetballen en te basketballen. Het is heerlijk om thuis in de Middellandse Zee te duiken en net als veel kinderen ben ik gek op computerspelletjes. Mijn favorieten zijn Among Us, maar vooral ook Minecraft. Het scherpt de geest: hoe kun je bepaalde hulpbronnen gebruiken om op het scherm een zo duurzaam mogelijke wereld bouwen?

‘Overigens ga ik natuurlijk ook gewoon naar school en ik denk dat ik later politicologie wil gaan studeren. Ik kan veel coördineren met de docenten en ik besteed er aandacht aan om het goed te regelen.’

Hij laat op zijn telefoon zijn meest recente rapport zien. ‘Zie je de vakken? “Excellent”, staat er meestal achter. School gaat dus best goed. Ik mis soms wel lessen omdat ik er niet ben, maar het lukt me om alles in balans te houden.’

Na een laatste boks en het overhandigen van een visitekaartje vertrekt hij weer naar het drukke congres.