Cultuur
Wie was mysterieuze meesterschilder I.S.?
In Museum De Lakenhal is de tentoonstelling ‘Meesterlijk Mysterie – Over Rembrandts raadselachtige tijdgenoot’ te zien. In de expositie worden zestien werken getoond van een schilder van meesterwerken van wie de identiteit onbekend is. Of het een man of een vrouw is, is ook niet bekend.
Vincent Bongers
donderdag 13 november 2025
I.S., Jonge geleerde halfnaakt, 1638

Het is de eerste keer dat de zestien schilderijen in één tentoonstelling te zien zijn. Verder wordt er werk getoond van Gerrit Dou, Jan Lievens en een vroeg schilderij van Rembrandt (Oude man met bontmuts, 1630) uit het Tiroler Landesmuseum in Innsbruck.

‘Het vermoeden is dat de schilder, die schilderijen ondertekende met de letters I.S., een tijd in Leiden doorbracht’, aldus het museum. ‘Het oeuvre vertoont namelijk sterke overeenkomsten met het werk van de Leidse meesters aan het begin van de 17de eeuw.

‘In een tijd waarin veel kunstenaars hun modellen idealiseren, kiest I.S. juist voor een eerlijke en directe benadering’, vermeldt het persbericht. ‘Centraal in het oeuvre staan indringende verbeeldingen van menselijke gezichten. Het werk illustreert een nieuwe manier van kijken, waarbij nauwkeurige observatie centraal staat. De Leidse meesters gelden als pioniers in deze benadering, waarin het menselijke gelaat met karakter en emotie wordt vastgelegd.’

I.S., Man met een gezwel op zijn neus, 1645

Naast de Leidse link zijn er ook zaken te zien op het werk die verwijzen naar andere delen van Europa. Veel van personen op de schilderijen dragen namelijk Noord- en Oost-Europese kleding, zoals jassen, kragen en hoofddeksels van bont. ‘Was I.S. een Leidse kunstenaar die naar Scandinavië of het gebied rond de Oostzee reisde? Of was het een kunstenaar die zich vanuit die streken in Leiden vestigde vanwege het bloeiende artistieke klimaat in deze stad?’

De Lakenhal en andere musea proberen de identiteit van I.S. te achterhalen en meer te weten te komen over diens leven. Marieke de Winkel, bijzonder hoogleraar aan de Radboud Universiteit en specialist op het gebied van textiel- en kostuumgeschiedenis, geeft op zondag 7 december een lezing over de op de schilderijen afgebeeld kleding. Ook onderzocht De Winkel de sieraden die personen op de schilderijen dragen. Haar onderzoek kan mogelijk meer licht laten schijnen op het leven van I. S..


Meesterlijk Mysterie – Over Rembrandts raadselachtige tijdgenoot. Nog te zien tot en met 8 maart 2026. Museum De Lakenhal

Bontmantel en hoofddoek - meesterschilder uit het hoge moorden? College door Marieke de Winkel, Zondag 7 december, 11.00 tot 12.30 uur, Auditorium van Museum De Lakenhal, € 5,00