Vliegen is slecht voor het milieu. Niet doen dus. Behalve misschien voor een begrafenis van een verre tante. Voor werk moet je sowieso de trein nemen. En gewoon nee zeggen tegen conferenties op een ander continent.
Al dit soort gedachtes vlogen door mijn hoofd, toen ik halverwege de Atlantische oceaan uit het raam keek. Op weg naar Washington DC, alwaar ik een presentatie ging geven die zes minuten zou duren.
Nu waren het natuurlijk niet zomaar zes minuten. Ik was uitgenodigd om een pitch te geven op het event Climate Smart Mining. De Wereldbank investeert veel in mijnbouw, broodnodig voor duurzame energie, elektrische auto’s, etc. Maar dat moet natuurlijk wel een beetje netjes gebeuren. Dus mocht een aantal sprekers aan de verzamelde investeerders en mijnbouwbedrijven vertellen hoe dat er uit zou moeten zien (het is overigens inderdaad tragisch dat dit anno 2019 nog niet gewoon geregeld is).
En dus vloog ik zestien uur voor een praatje van zes minuten. Goed, de Wereldbank, dat is toch iets anders dan een gemiddelde conferentie. De CEO van Rio Tinto zat bijvoorbeeld in het publiek. Toch wel spannend.
Ik weet nog niet wat het concreet oplevert, en misschien waren we ermee weggekomen om een geschreven voorstel op te sturen, dus mijn 1.51 ton CO2-uitstoot was niet helemaal gelegitimeerd. Gelukkig was ik de volgende dag – omdat ik er toch al was – ook uitgenodigd voor een gesloten meeting die specifiek ging over de grondstoffen voor batterijen (lithium, kobalt, grafiet, nikkel).
Zeer interessant: de aanwezigen van deze tweede bijeenkomst waren helemaal niet geïnteresseerd in klimaatverandering.
We kregen presentaties van o.a. een Republikeinse senator en een 4-sterren-admiraal, en dat ging om keiharde geopolitiek. Het draaide volledig om de competitie met China. Er zaten een paar heel stevige uitspraken tussen. Ik zal ze niet herhalen (het was immers een gesloten bijeenkomst), maar het zijn wel precies de anekdotes die je hier in Nederland nodig hebt om aan beleidsmakers uit te leggen dat het concept ‘vrije markt’ echt irrelevant is als het op kritieke materialen aankomt (d.w.z. materialen die om de een of andere reden potentieel moeilijk te krijgen zijn). Bovendien werd daar een aantal toekomstige problemen aangestipt. Problemen waar ik niet van op de hoogte was, maar nu wel verder ga onderzoeken.
Dat soort serendipiteit krijgt je sowieso niet via Skype georganiseerd. Maar zelfs als je daar niet op uit bent, is fysieke afwezigheid problematisch. Vorige week was ik in Berlijn (wel met de trein). Daar was een keynote-presentatie door een wetenschapper die niet wilde vliegen. Ze hield haar verhaal via de beamer. In theorie uitermate prijzenswaardig. In praktijk verschrikkelijk. Moeilijk te verstaan. Korrelig beeld, dat ook nog eens deels de figuren in de presentatie overlapte.
Dat hoeft niet altijd zo te zijn. Ik zat ooit bij een vergadering waar iemand via Skype meepraatte. Zowel het geluid als de beeldkwaliteit waren zo perfect dat het net was alsof die persoon gewoon in de kamer zat.
Goede hoop dus, dat we binnenkort al die internationale project meetings virtueel kunnen doen. En de universiteit zou sowieso vandaag nog een standaard beleid moeten invoeren dat alles wat met de trein te doen is ook echt met de trein gebeurt. Voor een reis naar Berlijn krijg je nu nog standaard een vliegticket aangeboden. Een maximumaantal vliegkilometers per instituut is ook een goed idee.
Maar gewoon helemaal niet vliegen is beschadigend voor de kwaliteit van de wetenschap. En dat is echt een probleem. Gelukkig kunnen we bij milieuwetenschappen onszelf ervan overtuigen dat ons werk juist – nee, echt waar – het klimaat een beetje beter maakt. Dus bij deze is het probleem afgeschoven op al mijn collega-wetenschappers. Veel plezier ermee!
Benjamin Sprecher is universitair docent bij het Centrum voor Milieuwetenschappen in Leiden