Steeds meer scholieren weten hun weg te vinden naar de universiteit. Dat zorgt er niet alleen voor dat jongeren uit lagere inkomensgroepen door kunnen stromen naar de universiteit, maar ook dat de universiteit studies in stand kan houden en voldoende financiële middelen ontvangt.

Deze trend hangt geheel samen met de democratisering van de universiteit die begon in de ‘progressieve’ jaren ‘60: het universitaire onderwijs moest voor een steeds breder publiek toegankelijk worden, en zoveel mogelijk studenten moesten toegang kunnen krijgen tot het instituut. Een juiste ontwikkeling, omdat ieder kind zou moeten kunnen studeren en geldgebrek daarbij nooit een rol mag spelen. De elitevorming op universiteiten zoals zij zich in Amerika voordoet, is onwenselijk en moet voorkomen worden.

Waar ik mij echter in toenemende mate aan erger is dat het niveau met rasse schreden achteruit lijkt te gaan door het tekortschietende middelbare onderwijs en het vergemakkelijken van studievakken. Een praktijkvoorbeeld: bij mijn opleiding (politicologie, Universiteit Leiden) zijn diverse inhoudelijke werkgroepen over nationale en internationale politiek jaren geleden voor mijn lichting geschrapt om ruimte te maken voor verschillende vakken ‘Vaardigheden’. De huidige generatie studenten weet namelijk grotendeels niet hoe zij een betoog moet schrijven, en moet daar op de universiteit opnieuw in worden onderwezen. Deze tekortkomingen gaan helaas ten koste van de beperkte ruimte die er is voor inhoudelijke vakken.

Uitholling

De uitholling van studies lijkt daarmee onontkoombaar en zorgt voor problematische situaties in het onderwijs. Tegenwoordig lijkt een student met minimaal twee bachelors eerder regel dan uitzondering. Deugdelijk om te zien dat veel studenten zich voldoende willen voorbereiden op hun verdere beroepscarrière, maar wat zegt het over de kwaliteit van de studies?

Vier jaar geleden begon ik aan mijn studies politicologie en moderne Midden-Oostenstudies met het idee dat één bachelor gemakkelijk zou lukken, en in de loop der jaren heb ik veel studenten tot die conclusie zien komen. Zou één bachelor iemand niet voldoende kennis en vastigheid moeten geven voor de arbeidsmarkt?

De pijnlijke realiteit is niet zozeer dat de studenten slimmer zijn geworden, maar dat het niveau van veel studies gezakt lijkt te zijn. De eerdergenoemde ‘democratisering van de universiteit’ heeft ervoor gezorgd dat het niveau van studies aangepast moest worden aan de grootste gemeenschappelijke deler en zorgt voor een devaluatie van het universitaire diploma.

De universiteit is een instelling die zichzelf ten doel heeft gesteld om wetenschappelijk onderwijs aan te bieden en onderzoek te verrichten. Een nobel streven, al strookt het geenszins meer met de realiteit. Laten we eerlijk zijn: hoeveel studenten willen daadwerkelijk in hun beroepsleven doorgaan met het verrichten van wetenschappelijk onderzoek? Het verlangen van veel alfa- en gammastudenten is eerder om een stevige basis te hebben voor een beroep dat ver afstaat van de universitaire wereld.

Is dat erg? Nee, maar het is van belang om te erkennen bij een hervorming van het onderwijs. Het hoger onderwijs moet zich meer gaan focussen op praktische handvatten die het kan bieden voor studenten om later in hun carrière te kunnen gebruiken.

Burn-out

Op dit moment verschijnen er steeds meer berichten over studenten die thuis met een burn-out zitten door de werkdruk van de universiteit en het feit dat zij soms boven hun gewicht moeten boksen. Een mogelijkheid zou zijn om meer opleidingen te organiseren die de praktische aspecten van het hbo en het kennisniveau van wetenschappelijk onderwijs combineren. Veel studenten willen liever praktische kennis opdoen die van pas komt in het beroepsleven, maar kunnen met een hbo-diploma niet aan de slag bij een werknemer die alleen opzoek is naar wo-geschoolden. Om deze kloof te overbruggen zou dit nieuwe onderwijsaanbod op het kennisniveau van het huidige universitaire onderwijs moeten staan, maar met een duidelijke praktische kant die scholieren in staat stelt zich goed voor te bereiden op de arbeidsmarkt.

Een strengere selectie aan de poort zou kunnen helpen om de devaluatie van het universitaire diploma te stoppen. Zoals Jan Fontijn, neerlandicus aan de Universiteit van Amsterdam, ooit schreef: ‘De universiteit van vóór de democratisering was elitair, niet in maatschappelijke zin, want anders stond ik hier niet, maar wel als het ging om de eisen die gesteld werden. Wat tegenwoordig als universitaire opleiding “aan velen” wordt aangeboden is een zwakke afspiegeling van de universiteit van vroeger.’ Kortom: geef de universiteit haar waarde terug!

Sonny Spek is student politicologie en moderne Midden-Oostenstudies en fractievoorzitter van ‘DURF’ in de gemeenteraad van Katwijk