In Japan heb je een populair sportdrankje, Pocari Sweat. Het is wit, een beetje troebel, en – een beetje verontrustend – er zit zout in. Een andere frisdrankfavoriet: Calpis. Of beter: Hot Calpis. En vergeet niet de Nude Crunky Balls – lekkere hazelnootballetjes.
Een van de leukste dingen van vreemde talen leren, is merken hoe vaak we het verprutsen. Tatoeages zijn altijd lachen: een bevriende fotograaf zette ooit een foto van een halfnaakt Playboy-model op Facebook, van achteren, zodat de Chinese tatoeage op haar rug goed te zien was. Een Chinese vriendin lag dubbel: er stond ‘Lemon made Lemon Water’, verkeerd gespeld.
Dan zijn er de behulpzame vertalingen, om de internationale klant te bedienen. Zo ook in de kantines van de Leidse uni: ham off the bone (beenham) en minced meat hot dog (frikandel) zijn misschien ongelukkige vertalingen, maar ach, het is goed bedoeld. Een Chinees restaurant dat de moeite heeft genomen een Engelse menukaart te maken verdient sowieso wel een compliment. Maar dat maakt het niet minder grappig als je opeens stir-fried wikipedia zit te eten.
Het is niet eens zo makkelijk om een hilarische vertaalfout te maken. Vaak is het gewoon saaie marketing. Neem het Britse kledingmerk Superdry: heeft helemaal niets met Japan te maken. De Japanse slogan is iets in de trant van ‘maximaal droog’ en de gebiedende wijs van ‘doen’. In het land zelf kennen ze het niet eens, daar is Superdry een veel gedronken biertje. Niet dat het uitmaakt: de meeste klanten boeit het niet en het staat wel kosmopolitisch.
Maar…
…zo’n flater zou je toch niet bedenken voor een publiek waarvan een beduidend gedeelte juist die taal uitvoerig bestudeert, of als internationale instelling die prat gaat op haar taalopleidingen van wereldniveau? Toch?
Wel dus, afgaande op de enorme posters die overal op de universiteit te vinden zijn. Je weet wel, die met HIER en DAAR in koeienletters. Daarboven staan Japanse tekens: ‘koko benkyou’ en ‘nagai benkyou’.
Dat slaat als een tiet op een drumstel. Het zijn woorden voor ‘hier’ en ‘studie’, en iets wat als ‘lange studie’ gelezen zou kunnen worden. Als je de woorden ‘hier studie’ intikt geeft zelfs Google Translate een betere vertaling.
En dat staat niet zo lekker, als je bedenkt dat de Universiteit Leiden een behoorlijk prestigieuze Japanologie-afdeling heeft. Daar waren ze er ook niet zo blij mee. Iemand heeft de letters in de UB al afgeplakt.
De uni heeft last van spraakverwarring. Het meest schizofrene aan het verhaal is namelijk dat de poster niet eens vertaald is naar het Engels. Het staat er wat klein op, maar de posters gaan eigenlijk over ruimere openingstijden van studieplekken. Best handig om te weten, ook voor de internationals. Wil de universiteit alleen internationaal lijken, of wil ze het ook zijn?