Een onopgemaakt bed met vieze witbeige lakens en een beige plaid staat op een stuk tapijt in International Klein Blue naast enkele halflege flessen wodka en whisky, een verlaten tampon, een volle asbak, een knuffelbeertje, een Labello-stift en enkele andere gebruiksvoorwerpen.
Dit alles werd in 2014 geveild voor twee en een half miljoen pond bij Christie’s. Het betrof een kunstwerk van Tracey Emin dat zij eind jaren 90 samenstelde nadat zij vier dagen lang zonder eten maar mét drank verwoest in bed had gelegen. Reden: het was uitgegaan met een minnaar.
Of het goede kunst is, daarover zijn de meningen verdeeld. Maar herkenbaar is het wel, want voor neurotici is het bed toch wel het oersymbool van een depressieve periode.
Als kind voelden het bed en de lakens op eenzelfde wijze aan als bij de depressieveling. Of het nou onweerde, er een kat tussen de schuurdeur zat en hellekreten uitspuwde of er enge geluiden op de gang klonken, eenmaal onder de dekens gekropen voelt het bed als een veilige haven waar niemand je wat kan aandoen.
Dit is natuurlijk niet waar, want voor je het weet sterf je erin aan een hartaanval of er ligt een bebloede paardenkop naast je schenen.
Pas later snapte ik waarom de bedden in het Dolhuis toch zo karig waren. Ze lagen best onprettig waardoor je niet snel de neiging had om tot de middag te blijven liggen, wat menig depressieveling juist wel wil.
In bed blijven liggen – en inactiviteit in het algemeen – is het begin van een neerwaartse spiraal waardoor het steeds moeilijker wordt om uit die depressie te komen. Door middel van bewegen, sporten en elke andere activiteit maken de hersenen namelijk weer dopamine aan, dus in bed blijven liggen is instinctief zeer prettig maar zeer onverstandig. Vandaar dat de leiding in het Dolhuis ons al om acht uur wekte.
En toch was de verleiding toch groot om bed te blijven. Over de vraag waarom een bed veiliger voelt dan bijvoorbeeld een stoel of een bank kan alleen maar worden gespeculeerd, maar wellicht is de warmte van de dekens de laatste reddingsboei in de kille zee van ellende die depressie heet. Misschien staat het bed symbool voor de warmte van de moeder, zoals Freud zou zeggen. Dat het een laatste poging is om weer te verdwijnen, terug de plek van oorsprong in, een verlangen dat de neuroot koestert.
De wereld is een zee in stormtoestand en het bed is het laatste wankele schip dat nog enigszins drijft.
Olaf Leeuwis is student International Relations en haalt op deze plek herinneringen op aan zijn tijd in ‘het Dolhuis’