WIEIEIEIE-WIEIEIEIE-WIEIEIEIE!
In het trappenhuis van de studentenflat aan de Vrijheidslaan jengelt het brandalarm oorverdovend als de deur van de woning open vliegt. Grote wolken donkergrijze rook waaien naar buiten, waaruit drie schimmen verschijnen. Wie goed kijkt, ziet nog net de reflecterende strepen van brandweeruniformen voor ze weer in de dichte mist verdwijnen.
‘Jezus’, zegt Justin Vonk (23, informatica & economie) die samen met andere huisgenoten is geëvacueerd: ‘Je ziet echt helemaal niks.’ Jesse Heyliger (19, internationale politiek) draait zich om en valt hem bij: ‘Ik zie de deur nu al niet meer…’
Oefenlocatie
Sinds begin dit jaar houdt de brandweer maandelijks een oefening in een pand van studentenhuisvester Duwo. Het mes snijdt aan twee kanten: door die samenwerking heeft de 24-uursdienst van de brandweer realistische oefenlocaties en krijgen studenten een beter besef van brandveiligheid.
‘We merkten dat studenten ons tijdens controles wel aanhoorden, maar niet veel met onze boodschap deden’, vertelt studentenambassadeur Teun Sollie (zie kader). ‘Mede door de gezamenlijke oefeningen begrijpen studenten beter waarom die adviezen belangrijk zijn. Als studentenambassadeur ben ik makkelijk benaderbaar. Zo kunnen we brandjes, calamiteiten en mogelijke intimidatie in studentenhuizen die voorheen onbekend bleven beter in kaart brengen en bestrijden. Het is voor alle partijen een groot leerfestijn.’
WIEIEIEIE-WIEIEIEIE-WIEIEIEIE!
Volgende uitdaging: de voordeur van de onderburen moet open. Als er brand is, moet ook daar ontruimd worden. Met een geleende sleutelbos rent een brandweerman de trap af, net niet struikelend over de wirwar van brandweerslangen. Zodra hij het slot heeft geopend stormt het team naar binnen en begint keihard op alle deuren te bonzen. Bij een echte brand gaat het minder voorzichtig, roept er een van onder zijn zuurstofmasker: ‘Deuren die dicht zijn, gaan er dan uit.’
Huiskat
Boven staan de drie geredde bewoners nog steeds te wachten op twee huisgenoten. ‘Ik hoor net dat die via de brandtrap naar beneden zijn’, kan een brandweerman ze vertellen. ‘Ik dacht al,’ zucht Vonk. ‘Dit duurt wel heel lang.’
Madieke Jansen (23, toegepaste psychologie) bedenkt zich opeens iets: ‘Er staat nu allemaal rook in de gang. Weet u of het goed is gegaan met de laatste deur? Die mocht namelijk niet open.’ Daarachter houdt huiskat Boef (‘Die naam heeft hij wel verdiend, hoor’) zich namelijk schuil. ‘Ze zeiden dat je er op de gang niks van zou merken. Als we geweten hadden dat het zo vol rook zou komen, hadden we hem wel ergens anders heen gebracht. Dit is fucking zielig.’
Tekst gaat door onder kader
De brandweer controleert niet alleen woningen, maar helpt ook graag studenten die problemen hebben met de veiligheid, zegt Teun Sollie die sinds begin dit jaar studentenambassadeur is.
Studenten kunnen bij hem niet alleen terecht als het om brandveiligheid gaat, zoals kapotte rookmelders, maar bijvoorbeeld ook als ramen niet open kunnen, er schimmel in badkamer staat en de huisbaas niets doet.
Sollie: ‘Bij controles gaan we graag het gesprek aan met studenten en huiseigenaren. Daar kunnen we allemaal van leren. Sommige, vaak particuliere, huiseigenaren hebben een enorme machtspositie. Als ze je als bewoner lastig vinden, zijn er voor jou tien anderen. Desnoods zetten ze een junk in de kamer naast je om je weg te pesten. Dat hebben we echt wel gezien, maar is niet te bewijzen. Wij hebben goede contacten met de politie, gemeente, GGD en omgevingsdienst, en we kunnen onze controles gebruiken om met klachten aan de slag te gaan, ook anoniem.’
Hij geeft een voorbeeld. ‘Aan een pand met vrouwelijke studenten mankeerde van alles en hun huisbaas deed niks. Via hun studentenvereniging kwamen ze bij mij terecht. We zijn toen voor een controle langsgegaan zonder de huisbaas te vertellen dat dat door klachten van bewoners kwam: het plafond was half weg, er waren geen rookmelders en de badkamer zat vol schimmel.
‘We hebben hem laten weten dat hij dat moest aanpakken. Zo niet, dan zouden wij de zaak aan de gemeente geven, die boetes geeft of zelfs zijn vergunning kan intrekken. Problemen met rookmelders moeten direct opgelost worden, maar voor de rest zijn we twee weken later nog eens teruggegaan. De huisbaas had alle problemen die we hadden aangegeven opgelost, maar ook de studenten gingen beter met het huis om: zij hadden hun spullen van de gang gehaald zodat die weer toegankelijk was.’
De brandweerman gaat er meteen achteraan: ‘Ze zijn nu aan het ventileren, dus de rook is snel weg. En zodra ik hoor dat we klaar zijn, zorg ik dat het alarm ook uit gaat.’ Een minuut later heeft hij goed nieuws: ‘Toen een van de mannen de deur een heel klein stukje opende, zag hij opeens die kat, dus heeft hij de deur meteen dichtgetrokken.’
Na de oefening volgt een nabespreking. Preventiemedewerker Paul Frijters trapt af: ‘Wij zeggen altijd: jullie veilig eruit, wij veilig erin. Als onze brandweermensen struikelen over de bende in jullie gang, dan heb je kans dat zij gewond raken terwijl ze jullie proberen te redden. Dus zorg ervoor dat toegangen goed bereikbaar zijn.’
Hij heeft nog een advies: ‘Iedereen heeft tegenwoordig een telefoon en bijna iedereen laadt die ‘s nachts op, ik zelf ook. Maar ik zorg er altijd voor dat die op een harde ondergrond ligt en niet onder mijn kussen, want ik heb heel veel voorbeelden gezien van zo’n telefoon of een lader die te heet wordt. Dan heb je brand. Als je dan niet snel gewaarschuwd wordt, is het fataal.’
De bewoners verwerken ondertussen nog hun ervaringen. 'Ik hoor altijd wel dat rook heel dicht is’, zegt Heyliger. ‘Maar ik had verwacht dat je nog wel wat kon zien. Helemaal niks dus.’
Dan valt een oefening nog mee, weet de brandweercommandant. ‘Bij een echte brand heb je hete, giftige rook. Neem je dan twee teugen lucht, dan red je de deur niet. Dan stik je gewoon.’
Kritiek
Hij heeft wel kritiek: ‘Van jullie keuken ben ik geschrokken. Niet dat het een teringbende is, maar dat een papierbak naast een gasfornuis niet handig is, moeten jullie zelf kunnen inzien. Ik ben zelf ook jong geweest en gevaren zijn er natuurlijk overal, maar blijf op je hoede. Breng een volle vuilniszak meteen naar de container en maak een schema om oud papier regelmatig weg te brengen. Een ongeluk zit in een klein hoekje.’
De studenten hebben ook nog wel wat feedback voor de brandweer. Vonk: ‘Toen we deze oefening toezegden, dachten we dat er alleen iets in de fusie zou gebeuren. Maar toen kwamen er steeds meer mensen langs en moesten we vandaag ook opeens zelf gered worden uit een huis vol rook. Als we dat geweten hadden, hadden we ons er wel anders op voorbereid.’