‘Heer Bontenbal en Jetten, luistert u naar ons kabaal?
De politiek plukt ons helemaal kaal’

Al zingend vertrekken tientallen Leidse studenten en docenten dinsdagochtend met grote touringbus richting Amsterdam. ‘Ik heb er echt zin in’, zegt een van de studenten die de bus binnenstapt. Het actielied, op melodie van ‘Jan Klaassen de Trompetter’ van Rob de Nijs, klinkt later op de Dam, tijdens de landelijke staking tegen bezuinigingen op het hoger onderwijs.

Maar eerst moet er worden gerepeteerd. Kim de Jong, docent bij psychologie en schrijver van de protesttekst, oefent het actielied drie keer met de Leidse stakers. ‘Ik heb namelijk begrepen dat de melodie niet voor iedereen bekend is’, zegt ze door de microfoon van de buschauffeur.

‘De wetenschap verdient beterschap
Dus geef ons toch uw rekenschap’

Als de Leidse stakers in Amsterdam aankomen zegt een van de studenten: ‘Misschien moet ik contact opnemen met de organisatie en zeggen dat ze na afloop een drag show moeten geven om wat meer aandacht te krijgen van de politiek.’

De stakingen gaan haar aan het hart, zegt Tanja de Bie, medewerker van onderwijsondersteuner LLInC en organisator van de Leidse afvaardiging. ‘Ik ben hier vandaag om, opnieuw, en we blijven dat doen, te protesteren tegen de bezuinigingen op het hoger onderwijs en te eisen dat er meer wordt geïnvesteerd, want dat is nodig.’

‘Bezuinig op Teams’

Volgens de Algemene Onderwijsbond (AOb) waren er zo’n zevenduizend mensen aanwezig bij het protest, waarvan er naar schatting vijfhonderd uit Leiden kwamen. De bijeenkomst werd georganiseerd door onder meer WOinActie, de AOb, de Federatie Nederlandse Vakbeweging (FNV) en verschillende studentenvakbonden.

Op spandoeken en protestborden staan teksten als: ‘Only fools cut on schools’, ‘Hé kabinet, studenten worden slecht gezet’, ‘Geen bommen, maar boeken’, en ‘Bezuinig dan op de licentie van Microsoft Teams’.

De Bie ziet de gevolgen van de besparingen in Leiden. ‘Er wordt de komende jaren bijvoorbeeld 150 fte wegbezuinigd, waardoor de werkdruk ontzettend hoog wordt. ‘Mensen vallen om als dominostenen omdat ze veel te hard moeten werken.’

‘Wees zuinig op de docent’, staat er op het bord van de Utrechtse Pabo-docent Andrea Visser. ‘Ook bij ons gaan steeds meer docenten omvallen. Het zou een enorm maatschappelijk effect hebben als de kwaliteit van het onderwijs afneemt. Dan stevenen we af op een samenleving waarin mensen minder kennis en kunde hebben. Dat kan de polarisatie zelfs versterken.’

Door de bezuinigingen zijn er steeds minder mensen beschikbaar om onderwijs te geven, aldus De Bie: ‘Dat is gevaarlijk voor de economie en voor de veiligheid. Kennis over rechtsgeleerdheid, ethiek, het leren begrijpen van andere culturen is essentieel.’ Haar zelfgehaakte muts en sjaal zijn onderdeel van haar protest. ‘We haken rode vierkantjes die symbool staan voor de protesten. Zo willen we uiting geven aan onze boosheid.’

Noodkreet

De demonstratie is het sluitstuk van de estafettestakingen die in maart en april plaatsvonden in dertien steden. ‘Als het vandaag niet lukt, dan ben ik er de volgende keer weer. Ik ben pas tevreden als niet alleen de bezuinigingen worden teruggedraaid, maar er ook nieuwe investeringen worden gedaan.’ 

Voor Visser is de staking een laatste noodkreet: ‘Ik wil me er niet bij neerleggen, maar ik heb weinig vertrouwen in verbetering.’ ‘Ook de studenten voelen de druk’, vertelt collega Mirjam Zwinkels: ‘Ze maken zich steeds meer zorgen over de toekomst.’

‘De bezuinigingen zijn desastreus’, zegt de Amsterdamse bestuurskundestudent Stijn Hesseling. ‘Het is triest dat we het nu alleen nog maar kunnen hebben over schadecontrole, terwijl we het eigenlijk zouden moeten hebben over verbetering.’

Hesseling vindt dat de prioriteiten verkeerd liggen in politiek Den Haag. ‘Ik begrijp dat een begroting binnen de perken moet blijven, maar dan moet je wel de juiste keuzes maken. Kijk eerst naar het verstrekken van subsidies aan grote bedrijven, en pas daarna naar het onderwijs.’

Op de Dam speelt een studentenband. De muziek wordt afgewisseld met speeches. Sam Hamer, junior-docent sociologie aan de UvA sluit de zijne vurig af: ‘Als we niks zeggen, worden de bezuinigingen sowieso doorgevoerd. Stop de sloop!’

Toen taboe, nu normaal

Matthijs, student religiewetenschappen aan de UvA, draagt een boodschappentas met daarin verschillende kartonnen borden om mee af te wisselen. ‘Nu korten op de universiteit = later spijt!’, staat er op een. ‘Ik vind het bizar dat het demissionair minderheidskabinet van Schoof zulke belangrijke bezuinigingen doorvoert. Vroeger was dat echt taboe, nu lijkt dat opeens normaal te zijn.’ 

Hij is bang voor verlies aan diversiteit, minder ruimte voor persoonlijke ontplooiing en vooral minder aandacht voor het leren van kritisch denken. ‘De vele mogelijkheden op de universiteit zijn een rijkdom die we echt gaan missen.’

De staking eindigt in een mars. Van de Dam loopt de menigte over de trambaan van de Nieuwezijds Voorburgwal. Er wapperen talloze vlaggen, drummers en koperblazers spelen muziek waarop hier en daar wordt gedanst. De leus ‘Geen privilege, studeren is een recht!’ echoot door de menigte.