In een grot danst het licht van fakkels tegen de wanden. Een naakte man met een uitstulping op zijn borstkas krijgt een mes aangereikt. Gitaarfeedback galmt, een orgel huilt steeds luider. De man snijdt de bult open, er blijkt een hart in te zitten dat vervolgens boven het hoofd van een vrouw wordt gehouden. Ze wordt bedropen met bloed uit het hart.

Het is een scène uit de video van het nummer ‘Deathbed’ van de Zweedse zangeres, componist en organist Anna von Hausswolff. Op zaterdag speelt ze in de Grote Kerk in Den Haag.

Toen radicale katholieken in Frankrijk de clip zagen, een mix van het geflipte surrealisme van David Lynch en de bodyhorror van David Cronenberg, werden ze onrustig. Toen bleek dat begin december 2021 Von Hausswolff in de Notre-Dame de Bon-Port in Nantes zou komen spelen, zakten de fanatiekelingen van schrik door hun hoeven. Een Frans muziekblog schreef over een van haar platen dat ‘we alleen de satanische harmonieën van de hogepriesteres Anna von Hausswolff kunnen aanbidden, als we eenmaal gewend zijn aan de duisternis'. Het Franse conservatieve religieuze blog Riposte Catholique nam de quote gretig over en al snel kwam er een oproep om het optreden in Nantes te boycotten.

De fanatiekelingen vielen ook over het nummer ‘Pills’ van de plaat Singing from the Grave (2010). Daarin zingt Von Hausswolff: ‘Oh I, I made love with the devil.’

In een interview met de New York Times wilde ze niet vertellen waarover dat nummer gaat, dat is aan de interpretatie van de luisteraar, maar ze biechtte wel op: ‘Als je me vraagt of ik letterlijk seks heb gehad met de duivel, dan is het antwoord “Nee.”’

Von Hausswolff moest eerst lachen om alle consternatie rond het optreden in Nantes. ‘Wow, ik, de hogepriesteres van satanistische kunsten, dat is pas mooie pr’, zei ze later over de kwestie.

De lol is er echter snel af bij als blijkt dat er daadwerkelijk een groep mannen in zwarte jassen en hoodies haar opwacht bij de kerk in Nantes. Uiteindelijk blokkeren zo’n honderd mensen de toegang en wordt er tijdens de laatste voorbereidingen van het optreden op de deuren gebonsd.

Het concert wordt uiteindelijk geschrapt. ‘Het was niet veilig, iets diep van binnen, noem het oerinstinct, zei mij dat ik hier weg moest’, verklaarde ze tegen de New York Times. De ophef zorgt er wel voor dat ze de voorpagina haalt.

Gestoord

Ook bij een concert in een kerk in Brussel is een vreedzame demonstratie, maar daar gaat haar optreden gewoon door. In Nijmegen, waar ze in de Stevenskerk optrad, was er ook een piepklein protest, twee activisten hielden een bord omhoog met daarop de tekst: ‘Satan is hier niet welkom.’

Uiteindelijk sterft de ophef weer helemaal weg en zaterdag 9 april speelt Von Hausswolff haar meest recente studioalbum All Thoughts Fly op het orgel van de Grote Kerk in Den Haag.

De plaat is inderdaad soms best duister, met klanken die wellicht wat te radicaal zijn voor overgevoelige gelovigen. In ‘Sacro Bosco’, vernoemd naar een park met monsterlijke sculpturen in het Italiaanse plaatsje Bomarzo, laat Von Hausswolff de orgelpijpen zo zuchten, steunen en loeien als een fluitketel van Lucifer. Maar naast onaardse drones, die zowel de glas-in-lood ramen als de botten in ondergrondse tombes laten rammelen, zijn er ook luchtige passages. Von Hausswolff laat donker tegen licht duelleren en koppelt citaten uit traditionele kerkmuziek aan moderne soundscapes.

‘Het is gestoord hoe groot dit verhaal is geworden’, schrijft Von Hausswolff een maand na het incident in Nantes op haar Facebookpagina. ‘Ik wil benadrukken dat ik helemaal niets tegen de katholieke gemeenschap heb. Mijn muzikale opvoeding vond deels plaats in de kerk en ik groeide op met de heilige muziek die daar gespeeld werd. Maar het is wel van groot belang dat kunst de ruimte en de vrijheid krijgt voor maximale zeggingskracht. We moeten ervoor zorgen dat kunst en religie verlost blijven van extremisme.’