‘We zullen moeten wennen aan de prijs van veiligheid, ook als die wordt gemeten in burgerslachtoffers en body bags’, zegt (plaatsvervangend- en demissionair) minister Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking Geoffrey van Leeuwen. Hij was afgelopen maandag te gast bij de rechtenfaculteit om een lezing voor eerstejaarsstudenten te verzorgen. Van Leeuwen – die geldt als vertrouweling van Mark Rutte – pleitte voor een groter defensiebudget, waarschuwde voor het einde van Amerikaanse militaire rugdekking, en betoogde dat wij ervoor moeten zorgen dat ‘uitdagers als Rusland, Iran en China geloven dat we bereid zijn geweld in te zetten’.

De omstreden levering van F-35-reserveonderdelen aan Israël is hierin volgens hem cruciaal. ‘Onze bondgenoten moeten de spullen krijgen die ze nodig hebben. Dat hebben we zo afgesproken. Zij rekenen op ons.’

Dat het gerechtshof in Den Haag onlangs de levering verbood vanwege een duidelijk risico op de inzet bij schendingen van het humanitair oorlogsrecht, zei hij te betreuren. ‘Natuurlijk volgen we de uitspraak van de rechter en voeren we het uit tot de letter. Maar we zijn het er niet mee eens. Daarom gaan we in cassatie. Een eerdere rechter erkende juist dat de staat hier veel beoordelingsruimte heeft.’

Frictie

De frictie tussen economische belangen, humanitaire hulp en geopolitieke dreigingen kwam in het gastcollege vaker naar voren. Zo bejubelde Van Leeuwen het militair optreden rond de Rode Zee waar het Britse en Amerikaanse leger bombardementen uitvoert op Houthi-rebellen die het vanuit Jemen voorzien hebben op westerse koopvaardijschepen.

‘Op deze manier geeft het Westen een signaal af: we zullen onze belangen verdedigen. Een derde van de wereldwijde containervaart gaat door het Suezkanaal. Een route die door Houthi’s bedreigd wordt, en de facto wordt afgesloten.’ Militair ingrijpen is dus nodig en te rechtvaardigen, aldus de minister. ‘Als we niet durven te handelen, is dat een uitnodiging aan die landen om ons verder te testen.’

Zo poogde de minister het idealisme met Realpolitik te verbinden. ‘De kracht van onze samenleving is dat we geloven in gelijkheid, mensenrechten, vrijheid en liberale democratie. Dat zijn de waarden die we moeten verdedigen.’

Terreur of verzet

Als een studente vraagt waarom het Palestijnse verzet tegen de bezetting van Gaza geldt als terreur, en de strijd van Oekraïne tegen Rusland niet, maakt hoogleraar Encyclopedie van de rechtswetenschap Afshin Elian, die de minister voor het college uitnodigde, een hard onderscheid tussen terreur en verzet. Volgens Ellian zou de steun aan Oekraïne onmiddellijk moeten stoppen als het brutaliteiten in Rusland begaat. Het is anders dan bij Hamas want ‘waarom zou je steun geven aan een beweging die een crèche gaat opblazen?’

Zonder verder in te gaan op het optreden van het Israëlische leger besluit Van Leeuwen: ‘De wereld is inherent gevaarlijk en het maken van vuile handen is onvermijdelijk.’