Ondanks de aftrap van meerdere optredens staat het vrijdagmiddag bomvol op het zonnige terrein van Lowlands Science. Enthousiaste festivalgangers staan klaar om proefpersoon te worden bij veertien verschillende onderzoeken. 

Vlak naast het hoofdpodium buigen bezoekers zich boven het inschrijfformulier van Lowlands’ Haunted House van Universiteit Leiden. En hoewel de meeste bezoekers nog sporen van een doorgehaalde nacht meedragen en de tapkranen verderop alweer volop openstaan, is de belangstelling zo groot dat sommigen zich zelfs op de wachtlijst voor de volgende dag zetten.

‘Ik ben heel benieuwd wat me te wachten staat’, vertelt Janine (58) uit Den Haag, voor ze de bunker in gaat. ‘Ik ben niet angstig, maar ben benieuwd of ze me gaan laten schrikken.’

Ze is niet snel bang, vertelt Christine (25) uit Leeuwarden. ‘Alleen voor spinnen. Ik hou juist wel van spookhuizen. Vooral een jumpscare vind ik leuk.’

Angststoornissen

Met een spookhuis onderzoeken Linda de Voogd en Laura Nawijn van de afdeling klinische psychologie hoe mensen hun angst reguleren. Door te kijken naar de verschillende manieren waarop deelnemers met spanning omgaan, hopen ze nieuwe inzichten te krijgen die uiteindelijk bijdragen aan behandelingen voor angststoornissen.

Wanneer het tijd is om het oude, verlaten laboratorium in de Flevoriaanse polder te betreden, krijgen festivalgangers een band om de arm om eerst de hartslag en bloeddruk te meten. Aan het eind van het onderzoek wordt die meting opnieuw uitgevoerd. Ook krijgen deelnemers een ketting om met daaraan een knop waarop op ieder moment gedrukt kan worden om het onderzoek te beëindigen. 

Na enkele minuten gewacht te hebben in een kleine, donkere ruimte, schuift het gordijn opzij. Daar staat een man in een lange, witte jas. ‘Volgen’, zegt hij kortaf. Schuifelend door het duister komen de festivalgangers aan in een ruimte waar, midden in de schijnwerper, een behandelstoel klaarstaat. Onzeker voor wat komen gaat, nemen de deelnemers hier één voor één plaats. Waarna de man vertrekt.

Wat er daarna gebeurt, blijft voorlopig geheim; het onderzoeksproject wordt later dit jaar nog eens uitgevoerd tijdens de Nacht van Ontdekkingen in Leiden. 

Proefpersonen

‘Normaal gesproken doen we onderzoek in een heel gecontroleerde setting’, vertelt De Voogd. ‘Dan kun je je afvragen: in hoeverre komt dat in de buurt van het echte leven? Op Lowlands is het allemaal wat meer toegankelijk en vrij. Op deze manier proberen we in de wetenschap dichter bij de echte wereld te blijven.’ 

Al sinds 2015 kunnen wetenschappers zich aanmelden om met hun onderzoeksproject op het festivalterrein te staan. ‘Dit is echt een ludieke manier van onderzoek doen’, lacht De Voogd. ‘We hebben vandaag al vijftig proefpersonen gevonden. Als ik dat normaal in het lab zou moeten doen, ben ik daar maanden mee bezig.’ 

Mensen gaan heel verschillend om met hun angst. ‘Laatst vertelde iemand z’n eigen hand heel strak vast te houden en iemand anders vertelde constant de vinger op de knop om z’n nek te houden. Als ik bang ben, ga ik altijd tegen mezelf praten.’

Adrenalinekick

‘Angststoornissen zijn een van de meest voorkomende stoornissen, maar als we kijken naar de behandeling ervan zien we dat het nog bij veel mensen niet goed aansluit. We weten alleen niet waarom. Met dit onderzoek proberen we te kijken naar de technieken die mensen toepassen om hun angst te reguleren en dat zou eventueel kunnen helpen bij het behandelen van die stoornissen.’

‘Ik hou mezelf altijd voor de gek’, zegt Janine, als ze weer buiten in het zonnetje staat. ‘Ik weet dat ze me hier niks aan gaan doen en dat ik er leven uit kom. ‘Het spookhuis viel me erg mee. Mijn bloeddruk was eerst wat hoog, waarschijnlijk vanwege de temperatuur vandaag, maar na afloop zelfs lager.’ 

Voor de deelnemers was het een mix van spanning en plezier. ‘Ik zie er vooral de humor van in’, zegt Niels (26) uit Leeuwarden. Zijn vriendin Christine voegt toe: ‘Ik hou juist van die adrenalinekick. Van tevoren weet je al dat ze je bang gaan maken en ik ben me er gewoon heel bewust van dat het nep is. Dan ben ik niet bang.’