Vorige maand bleek dat de faculteit er toch beter voor staat dan gedacht: de reserves dekken het tekort op de begroting de komende vijf jaar waardoor gedwongen ontslagen onnodig zijn (zie kader).
Tijdens de faculteitsraadsvergadering werd de conceptbegroting 2026-2030 besproken en ter advies aan de raad voorgelegd. Daarbij meldde vice-decaan Jos Schaeken dat twee nieuw op te zetten afstudeerrichtingen (play and games studies en digital media studies) en één master (environmental humanities) de komende twee jaar worden stopgezet.
‘We hebben er de afgelopen jaren heel hard aan gewerkt, maar we hebben besloten ze on hold te zetten in het licht van de reserves die we willen aanwenden om gedwongen ontslagen te voorkomen’, aldus Schaeken.
Vooral voor het opzetten van de masteropleiding environmental humanities bestaat volgens Schaeken ‘breed draagvlak’ in de faculteit. ‘We denken dat die veel studenten kan trekken.’ Het bestuur had al een extern onderzoeksbureau ingeschakeld dat moest beoordelen of de master succesvol zou kunnen zijn. Daaruit bleek echter dat de opleiding waarschijnlijk niet door de zogeheten macrodoelmatigheidstoets komt, kortgezegd een onderzoek om te beoordelen of er voldoende behoefte op de arbeidsmarkt voor een studie is.
Enorme domper
‘Daarin wordt onder meer de vraag gesteld of er werkgevers zijn die alumni van deze opleiding willen aannemen’, legde Schaeken uit. ‘Het blijkt dat ze, gechargeerd gezegd, techneuten en biologen verkiezen boven de geesteswetenschappers. Dat is een enorme domper, want we willen ook in moeilijke tijden ons onderwijs blijven vernieuwen.’
Met de nieuwe master is een ‘voorfinanciering van tonnen’ gemoeid, aldus Schaeken. ‘Het onderzoeksbureau moet nog met een eindoordeel komen en daarna moeten wij als bestuur besluiten of we er wel of niet mee doorgaan. Als we er niet mee doorgaan, gaan we wellicht naar andere vormen kijken, zoals een minor. Maar dat is nog work in progress.’
Dat het bestuur mogelijk wel met de master wil doorgaan en niet met de twee afstudeerrichtingen, komt doordat alle instituten wel bij de master zijn betrokken, maar niet bij de afstudeerrichtingen. ‘Zij die er niet bij betrokken zijn moeten dan meebetalen aan iets waar ze niets voor terugkrijgen.’
Bij de bespreking van de conceptbegroting had de raad vooral kritiek op de ‘conservatieve manier van begroten’ en de negatieve gevolgen voor onderwijsvernieuwing. Raadslid Arnout van Ree: ‘We bouwen structureel reserves op doordat er meestal meer studenten zich bij opleidingen aanmelden dan begroot. Maar daardoor vindt er steeds geen onderwijsvernieuwing plaats, omdat daar geen geld voor was vrijgemaakt. De raad heeft meermaals gezegd: investeer nou een deel van die reserve in onderwijsvernieuwing.’
‘Het is moeilijk om de instroom goed te voorspellen, maar ik ben het met je eens dat de neiging van de faculteit is om aan de zekere kant te gaan zitten’, reageerde decaan Henk te Velde. ‘Daardoor hebben we jarenlang geld overgehouden, maar nu profiteren we daarvan omdat we een grotere reserve hebben. Als we toen scherper aan de wind hadden gezeild, zaten we nu in de penarie.’
Van Ree: ‘Die discussie hebben we met de vorige decaan (Mark Rutgers, red.) ook gevoerd. De raad heeft jarenlang gezegd dat we wel erg veel reserves opbouwen, maar toen de crisis uitbrak zei hij: “Gelukkig hebben we dat gedaan.” Maar daardoor heeft er wel minder onderwijsvernieuwing plaatsgevonden. We zijn te conservatief met het inschatten van de studenteninstroom.’
Directeur bedrijfsvoering Saskia Goedhard deed daarop een toezegging: ‘We baseren ons op de vooraanmeldingen, maar ik ben het ermee eens dat we in de definitieve begroting duidelijk de werkelijke studentenaantallen moeten meenemen en daar voortaan ook de meerjarige EC-berekening (behaalde studiepunten, red.) op baseren.’
De meerderheid van de raad adviseerde positief over de conceptbegroting.
Er staan enkele opvallende zaken in de begroting die niet in de faculteitsraad aan bod kwamen. Zo zei decaan Henk te Velde in een interview in Mare dat er ‘de komende vijf jaar een dekkende begroting is’, terwijl uit de meerjarenbegroting blijkt dat de faculteit juist kampt met oplopende tekorten van 1,2 miljoen in 2027, gevolgd door 1,4 (2028), 1,7 (2029) en 3,1 miljoen (2030). Daarnaast blijkt dat het wetenschappelijk personeel de komende jaren veel sterker krimpt dan het ondersteunend personeel.
Directeur bedrijfsvoering Saskia Goedhard licht toe hoe dat zit. ‘Zoals we het hier hebben weergegeven is het inderdaad geen dekkende begroting, maar met onze reserves kunnen we die tekorten absorberen. We hadden er ook voor kunnen kiezen een dekkende begroting te laten zien door alle reserves administratief te verwerken, maar dat hebben we niet gedaan omdat we aan onze gemeenschap willen laten zien dat er urgentie zit in het veranderen van de organisatie. Tot 2030 kunnen we het zonder gedwongen ontslagen doen, maar als we niets veranderen zitten we na 2030 mogelijk weer op een dieptepunt.’
Dat er relatief veel krimp is bij het wetenschappelijk personeel ten opzichte van ondersteunende diensten, is ‘geen expliciete keuze’, aldus Goedhard. ‘In de begroting hebben we het natuurlijk verloop verwerkt, oftewel de medewerkers waarvan we zeker weten dat die de komende jaren vertrekken omdat zij met pensioen gaan. Bij het wetenschappelijk personeel hebben we er daar simpelweg meer van.’
Ook corrigeert Goedhard het beeld dat het faculteitsbestuur ineens geld heeft gevonden. Te Velde zei eerder in Mare namelijk: ‘Toen we in al onze kasten keken wat voor geld er nog op de plank lag, bleken er meer tijdelijke middelen te zijn dan we dachten.’
Goedhard: ‘Het gaat hier om tijdelijke financiële middelen, voornamelijk de stimuleringsbeurzen. We hadden als faculteit voor ogen om daarmee extra medewerkers aan te nemen en zo de werkdruk te verminderen, maar we zetten dat geld nu in om onze bestaande medewerkers mee te betalen zodat er geen gedwongen ontslagen nodig zijn. Dat is er nog steeds op gericht de werkdruk voor iedereen behapbaar te houden. Deze middelen hebben we tot 2030 en daarmee hebben we tijd gekocht om in de organisatie structurele veranderingen door te voeren.’