Sommige beurs- en buitenpromovendi betalen nu al een fee. Bijvoorbeeld bij Geesteswetenschappen zijn deze kosten 400 euro per jaar voor buitenpromovendi, beurspromovendi betalen jaarlijks 2.800 euro.
Het college wil nu dat deze groepen PhD’s op alle faculteiten gaan betalen. Het gaat om een jaarlijkse bijdrage van duizend euro voor buitenpromovendi. Voor de beurspromovendi wordt dat bedrag een stuk hoger: namelijk 15.000 euro, te betalen door de beurzenverstrekker. De regeling zou per 1 april 2026 ingaan. Met faculteit Geesteswetenschappen wordt een overgangsperiode afgesproken.
‘De fee vormt een tegemoetkoming in de stijgende kosten van promotietrajecten van promovendi zonder aanstelling’, schrijft het college. ‘Daarbij gaat het om kosten van zowel trajecten die uitmonden in een promotie als tussentijds afgebroken trajecten. Het vragen van een fee kan als mogelijk bijeffect hebben dat promovendus en begeleider zich sterker committeren aan het promotietraject.’
Heffingen
De promovendi betalen voor het gebruiken van de faciliteiten zoals de bibliotheek. Bij de faciliteitenlijst van de buitenpromovendi staat dat zij een ‘bijdrage in publicatiekosten van proefschrift (minimaal 500 euro)’ krijgen. Dat is opvallend want die 500 euro tegemoetkoming voor alle promovendi wordt per 1 januari 2026 wegbezuinigd (zie kader).
Promovendi die in dienst zijn van de universiteit zijn uitgesloten van de heffingen. Ook is het mogelijk dat promovendi die weinig geld hebben, ziek zijn of met zwangerschapsverlof gaan, minder of niets hoeven te betalen.
De universiteitsraad is kritisch op de plannen, vooral de duizend euro voor buitenpromovendi leidde tot vraagtekens.
‘Hoe legitimeert het college de duizend euro?’ vroeg personeelsraadslid Joost Augusteijn (Lijst Augusteijn) zich af. ‘Ik vind het een hoog bedrag voor mijn eigen discipline, namelijk geschiedenis. Voor andere opleidingen is het wellicht best laag. Ik wil daar meer over weten.’
Symbolisch
Hij vond ook de motivatie voor het heffen van de fees niet helemaal zuiver. ‘Er zijn veel buitenpromovendi die weinig doen. Die willen ze wegjagen door een fee te heffen, of zorgen dat ze aan het werk gaan. Het is een wat rare prikkel.’
‘Die duizend euro kon niet verklaard worden door de beleidsmedewerker van de universiteit’, voegde Patrick Klaassen van personeelspartij UB daaraan toe. ‘Het zou een symbolisch bedrag zijn, maar dat is dan wel een heel hoog symbolisch bedrag.’
Personeelsraadslid Gerrit Schaafsma (LAG): ‘Wat zijn de totale kosten om dit beleid uit te rollen? Het is ook weer een laag van regels die de universiteit toevoegt voordat het PhD-traject begonnen is. Laat het aan de faculteit over, dat is makkelijker.’
Klaassen was het daarmee eens. ‘We moeten streven naar zo min mogelijk bureaucratie.’ Hij had nog wel meer vragen. ‘Moeten we voor dit beleid meer ondersteunend personeel aannemen? Welk gedeelte van de duizend euro komt daadwerkelijk terecht bij de instituten? Wat romen de faculteiten af?’ Maandag spreekt het college met de raad over de fees.
De Universiteitsbibliotheek stopt per 1 januari met de vergoeding van vijfhonderd euro die promovendi krijgen voor het drukken van hun proefschrift. Dat bleek uit een zinnetje op de website van de UB.\
Op de pagina die beschrijft hoe promovendi hun proefschrift moeten aanleveren aan de UB verscheen een aantal dagen geleden zonder verdere aankondiging de zin: ‘Deze regeling vervalt per 1 januari 2026.’
Universiteitswoordvoerder Caroline van Overbeeke bevestigt dat de tegemoetkoming stopt. ‘Het is onderdeel van de bezuiniging van expeterisecentra en diensten, die moeten ongeveer vijf procent inleveren vanwege de grote overheidsbezuinigingen die ons nog steeds parten spelen. Het is een van de pijnlijke besluiten die we hebben moeten nemen, en iedereen moet helaas wat inleveren.’
Bezuinigingen
‘Het was eigenlijk niet de bedoeling om het zo aan te kondigen’, zegt Van Overbeeke. ‘We waren van plan er een uitgebreider bericht over te plaatsen. Dat gaat ook nog gebeuren, maar het is nogal proactief op de website gezet.’
Inmiddels staat op de website dat het stopzetten te wijten is aan de bezuinigingen.
Het promotiereglement verplicht promovendi ondanks het verdwijnen van de tegemoetkoming nog wel om twee gedrukte exemplaren aan te leveren aan de UB, naast de exemplaren voor de promotiecommissie en de graduate school. Die drukkosten komen nu voor rekening van de promovendus.
Volgens Van Overbeeke zijn er geen plannen voor een vervangende regeling op centraal niveau: ‘Het is een bezuinigingsmaatregel, dus als we het via een andere weg zouden vergoeden ben je alleen maar heen en weer aan het schuiven.’ MR