In de vrijgegeven documenten, die voor een aanzienlijk deel zijn zwartgelakt, staat de aanleiding voor de sluiting van het Wijnhavengebouw in oktober 2023 niet vermeld. Na die sluiting kwamen er op verschillende faculteitsgebouwen ingangscontroles. In het Kamerlingh Onnesgebouw (KOG) en de Wijnhaven zijn die nog steeds van kracht. Wel staat er in de stukken dat de universiteit ‘naar aanleiding van 7 oktober de beveiliging verscherpt heeft, onder meer met dagelijkse inzet van pro-actief beveiligers (waarnemers)’.
In de niet-zwartgelakte delen van de documenten is niet te vinden waarom het Wijnhaven en het KOG specifiek extra beveiliging krijgen. Wel noemt een memo drie dreigingen die zijn overgenomen van de Nationaal Coördinator Terrorisme en Veiligheid, te weten jihadisme, rechts-extremisme, en anti-institutioneel extremisme.
Alleen over die laatste dreiging wordt in een memo (document 02 in WOO-besluit 24-24) uitgeweid met een voorbeeld: ‘Te denken valt aan de actiegroepen die bij voortduur het interne gezag in de universiteit aanvallen met de oproep om de universiteit te democratiseren, het CvB af te schaffen, de universiteit “om te keren” en andere vergelijkbare oproepen gericht tegen het gezag.’
Calamiteit
Uit de documenten blijkt dat de universiteit zich vooral voor lijkt te bereiden op een grote calamiteit waar mogelijk doden bij gaan vallen, en de angst dat daar nu te weinig tegen worden gedaan. ‘Na een calamiteit zal altijd onderzocht worden of de universiteit aandacht aan dit onderwerp heeft besteed’ zo staat te lezen in een memo van de afdeling veiligheidszaken aan het college.
In dezelfde memo staat ook dat ‘veiligheid geen doel op zich is en de Universiteit Leiden open blijft. Dat maakt ons kwetsbaar, we moeten alles doen om niet totaal verrast te zijn als het ons overkomt. (…) We kunnen ons permitteren te worden aangevallen, we kunnen ons niet permitteren te worden verrast.’ Ook zijn er verwijzingen naar het redden van levens, zoals ‘poortjes alleen redden geen levens’.
Dat deze maatregelen inbreuk maken op de dagelijkse gang van zaken aan de universiteit zoals actievoerders hebben aangedragen wordt in de stukken niet of nauwelijks onderkend. Integendeel, de beveiligingsmaatregelen worden als een toevoeging op de openheid van de universiteit gezien: ‘We hebben gezien dat veiligheid en openheid niet elkaars tegenpolen zijn. Met enkele controlerende maatregelen is de openheid zelfs veel beter beschermd dan nu het geval is. Iedereen die nu al een doel heeft in de universiteit zal in de toekomst ook binnenkomen, zij het via een poortje.’
Protest
Het beveiligingsbeleid van de universiteit heeft al sinds de invoering van de kaartcontroles tot veel protest geleid (zie kader). Met name het inzetten van beveiligers in burger is een groot punt van kritiek onder studenten en medewerkers, maar ook het etnisch profileren bij de toegangscontroles. Medewerkers en studenten hebben ook via een petitie gevraagd de maatregelen op te heffen.
Dat de beveiligingscontroles niet daadwerkelijk effectief zijn bleek al uit een proef van Mare , toen een redacteur met een geleende LU-card meerdere gebouwen kon betreden.
Mare vroeg de universiteit dinsdag welke dreiging er nu nog is dat specifiek het Wijnhavengebouw en het KOG nog extra beveiligd moeten worden met kaartcontroles en in het geval van Den Haag ook met undercover beveiligers, als deze aanscherpingen oorspronkelijk te maken hadden met de gebeurtenissen van 7 oktober 2023.
Ook vroeg Mare waarom studenten en medewerkers die oproepen tot democratisering van de universiteit in dezelfde dreigingscategorie worden geplaatst als jihadisten en rechts-extremisten, en of dit geen criminalisering van democratisch protest is.
Bij het publiceren van dit bericht was er nog geen antwoord op de vragen ontvangen.
Michel Vermeer, gemeenteraadslid voor de Haagse Stadspartij, indiener van het WOO-verzoek en tevens universiteitsraadslid voor studentenpartij DSP-SC, laat weten nog in bezwaar te gaan tegen het WOO-besluit omdat er meerdere stukken waar om gevraagd was ontbreken. Zo had de Stadspartij in hun verzoek gevraagd om emails en contracten omtrent de inzet van externe beveiliging, en een chatgesprek met de gemeente Den Haag, maar deze zijn niet bij de documenten van het WOO-besluit gevoegd.
Op dinsdagmiddag en woensdagmiddag betrad een groep van zo’n 20 studenten van actiegroep Open Leiden het Wijnhavengebouw zonder hun LU-card te tonen. De actie van burgerlijke ongehoorzaamheid is een protest tegen de aanhoudende beveiligingsmaatregelen in de Wijnhavengebouw.
In plaats van hun LU-card te tonen lieten te studenten kleine papiertjes zien aan de dienstdoende beveiliger met de tekst ‘NO LU CARD :)’. Op de achterkant van het blaadje stond ‘What’s the point of surveillance on students? None.’
‘We denken niet dat dit beleid nodig of houdbaar is’, zei Mio Päeren, woordvoerder van Open Leiden. ‘Deze maatregelen zijn ingevoerd als een tijdelijk iets, maar ze lijken nu wel permanent. Met deze actie willen we laten zien dat studenten het niet eens zijn met deze maatregelen en dat het studenten schaadt. De beveiliging richt zich op activistische studenten en doet aan etnisch profileren. En er is voor ons geen manier om de beveiliging ter verantwoording te roepen. We willen dat de maatregelen worden afgeschaft.’
Op dinsdag was er weinig reactie op de actie vanuit beveiliging, maar op woensdag werden de studenten tegengehouden en heeft de universiteit de politie gebeld. Er is niemand aangehouden.
Mare benaderde de universiteit voor een reactie, maar had bij het publiceren van dit bericht nog geen antwoord ontvangen.
Open Leiden laat weten door te willen gaan met de ongehoorzaamheidsactie in het Wijnhavengebouw.