Je kan het hier niet goed vieren

‘Ik mis de sfeer’, zegt Yanbing Chen, student Japanstudies, op het terras van Uncles Canteen, een restaurant in de Haagse Chinatown. Zij komt uit Fuzhou en heeft 11 jaar in China gewoond. Tot haar spijt wordt er in Nederland nooit knalvuurwerk afgestoken tijdens Lunar nieuwjaar. ‘Chinees vuurwerk is anders dan hier. Het heeft zo’n lange sliert met veel geluid. Er komt geen licht vanaf. Meestal begint de sliert dan binnenshuis en eindigt het buitenshuis. Zo jaag je de boze geesten weg.’

Naast het gebrek aan vuurwerk zijn er nog meer verschillen. ‘Dit jaar heb ik Lunar nieuwjaar met vrienden gevierd. We zijn samen gaan hotpotten aan een grote ronde tafel. Maar in Nederland kan je het niet echt goed vieren. De juiste sfeer is er niet. Er zijn nauwelijks rode versieringen te vinden. Je hebt het idee dat niemand het viert behalve jij zelf.’

Dat is een schril contrast met de vieringen die Chen in China meemaakte. ‘Een paar dagen voor het nieuwe jaar ruimen we het huis op. Op deze manier jagen we al het kwaad uit het huis. Daarnaast hangen we chunlian op. Dit zijn rode kalligrafiepapieren met Chinese gedichten zoals “succes in het jaar van de draak”.

‘Op oudejaarsavond kwam de familie bijeen en gingen we met z’n allen eten. We gingen dan samen dumplings maken. Eén iemand maakte dan het deeg, de ander maakte de vulling. En tijdens het koken kletsen we met elkaar. Het is ook traditie om op oudejaarsavond samen met je gezin tv te kijken. We kijken dan Chunwan. Dit is een tv-programma met optredens van popsterren en acteurs. Ook is er veel dans, toneel en comedy te zien.’

Ook fijn: ‘Lunar nieuwjaar betekende voor mij de tijd om geld te krijgen van ouderen. Ik kreeg altijd van mijn opa’s, oma’s, tantes en ooms een hongbao. Dit is een rood envelopje met in gouden letters het woord “rijkdom” waar lucky money in zit.’

Rode kleding dragen brengt geluk

‘Alle kappers waren vol. Een nieuw kapsel brengt immers geluk’, vertelt Jenny van Lienden, student Chinastudies en culturele antropologie. Ze legt uit dat net zoals bij het Westerse nieuwjaarsfeest iedereen er fris uit wil zien voordat het Lentefeest begint.

Van Liendens familie komt oorspronkelijk uit de Chinese stad Wenzhou. Twee weken geleden was ze nog in China, waar de voorbereidingen voor het Lunar nieuwjaar al in volle gang waren. ‘Daar was alles al rood en hingen overal enorme draken.’

Om het Lentefeest te vieren woont ze deze zondag in het Wereldmuseum Leiden een presentatie bij van het Chin. Ind. Rest. kookboek geschreven door Yan Ting Yuen. ‘Dat is een kookboek met Chinees-Indische gerechten en cultuurverhalen, een soort fusion eten dus.’

In de museumkantine proeft ze van de Chinees-Indische hapjes, gemaakt door het Leidse restaurant Woo Ping. Ze krijgt een bordje met onder andere loempias en sesamballetjes, gemaakt met kleefrijst gevuld met zoete bonenpasta.

‘Ik hou van dat kunstzinnige en culturele. Ik ga volgend weekend naar Rotterdam om het nieuwe jaar te vieren. Ik ga dan naar een Asian spoken word evenement. Bovendien wil ik de Aziatische gemeenschap steunen. Ik herken mezelf in dit soort kunst. We hebben dezelfde ervaringen. Dat merkte ik bijvoorbeeld ook toen ik de speelfilm Past Lives keek waarin de hoofdpersoon net zoals ik een dubbele nationaliteit heeft.’

Voor Van Lienden heeft het jaar van de Draak een speciale betekenis.

‘Als het jouw jaar wordt, voelt het uitdagend. Mijn partner is een draak. Dus ik was hem drie jaar geleden al aan het ophypen voor 2024. Ik zei tegen hem: “Je moet wel rood dragen hé?” Binnen de Aziatische cultuur is het traditie om tijdens Lunar nieuwjaar rode kleding te dragen wanneer het jouw jaar is. Ook dit zou geluk moeten brengen. Mijn vriend gaat bijvoorbeeld afstuderen, in het bedrijfsleven werken en verhuizen.’

‘Bij Lunar nieuwjaar denk ik vooral aan eten, en dan in het bijzonder aan hotpot. Dat is een soort bouillonfondue met groente en vlees. Op een gegeven moment wordt de smaak van alle groentes en vlees volledig opgenomen in de bouillon, en dat is zo lekker!’

Toch was het niet altijd vanzelfsprekend voor Van Lienden om zich zo veel bezig te houden met het Lunar nieuwjaar. ‘Vroeger vierde ik het altijd klein met familie. Maar naarmate ik ouder werd en doordat ik Chinastudies ben gaan studeren, ben ik meer in aanraking gekomen met verschillende tradities zoals veel eten, karaoke zingen en spelletjes spelen.’

Ook ging Van Lienden in het bestuur van de studievereniging Sinologie Leiden, waardoor ze meer in aanraking kwam met de Chinese gemeenschap. ‘Ik ben ook vrienden geworden met Chinese internationals waardoor ik meer over de Chinese cultuur heb geleerd. Als ik ouder ben hoop ik het heel groot te kunnen vieren met vrienden en familie.’

Het is kerst en oud en nieuw samen

‘Tijdens het Lentefeest sta ik altijd stil bij het feit dat ik half Taiwanees ben’, zegt Haitske Pottinga, student International Relations and Organisations en geschiedenis. Haar moeder komt uit Kaohsiung. Alhoewel ze het nooit zo uitgebreid viert, betekent het toch veel voor haar. ‘Het is een soort kerst en oud en nieuw samen: familie, zoetigheid en vuurwerk.’

Dit jaar kon ze het helaas niet met haar moeder vieren. ‘Zij ging terug naar Taiwan, voor het lentefeest en omdat ze moest stemmen voor de presidentsverkiezingen. Ze stuurde me wel een foto van een hongbao met de tekst dat ik dat rode envelopje krijg als ze terug is.’

Pottinga besloot het feest met vrienden te vieren. ‘Ik ben naar een Lunar nieuwjaarsgala gegaan georganiseerd door Chinese Students and Scholars Association, de vereniging voor alle Chinese studenten in Nederland. Er waren zo’n 150 mensen. De meesten waren Chinees, enkelen waren Westers. De voertaal van het gala was ook volledig in het Chinees.

Er was muziek en er werden speeches gegeven door belangrijke mensen zoals de ambassadeur van China. Hij zei dingen als: “Jullie studenten moeten China goed representeren.” Er waren ook optredens met een traditioneel tintje. Iemand speelde bijvoorbeeld de guzheng. Dit is een traditioneel Chinees snaarinstrument.’

Pottinga versiert ook altijd rond de jaarwisseling haar kamer. ‘Ik plak Chinese teksten en spreuken op de deur in mijn studentenhuis.’
‘Momenteel heb ik het Chinese karakter fu op mijn deur geplakt’, vertelt ze. Dat betekent geluk en blijdschap. Traditioneel wordt het tijdens Lunar nieuwjaar ondersteboven aan deuren opgehangen. Fu klinkt als fa, en dát karakter betekent weer: geld en rijkdom. Maar door fu om te draaien lijkt het teken weer op het karakter dao, dat staat voor: ondersteboven óf arriveren. Zo ontstaat een visuele woordspeling: ‘Geluk en rijkdom zal komen.’

Pottinga: ‘Die spreuk laat ik heel het jaar op mijn deur hangen.’