Nieuws
Gedragscode voor social media wordt ‘handreiking zonder sancties’
De gedragscode voor het gebruik van social media door studenten en medewerkers wordt bij nader inzien toch een ‘handreiking zonder sancties’.
Vincent Bongers
woensdag 26 mei 2021

Dat zei het college van bestuur dinsdag tijdens de vergadering van de universiteitsraad.

Vorig week ontstond ophef toen het college in een brief aan de raad liet weten dat er ‘een gedragscode/richtlijn social mediagebruik in voorbereiding’ was. Het diversity office, personeelszaken en de afdeling veiligheidszaken zouden deze code opstellen ‘met verwachtingen ten aanzien van het gedrag van studenten en sancties die eventueel kunnen worden opgelegd bij het niet voldoen aan deze verwachtingen’.

Een deel van de raad maakte zich grote zorgen. Welke sancties golden er? Hoe ging de universiteit handhaven? En: paste zo’n code wel bij de bolwerk der vrijheid?

Volgens rector Hester Bijl zijn er geen plannen om als een soort online politieagent te gaan optreden. ‘Het gaat om een aanbeveling van de ombudsfunctionaris, die we niet zomaar een op een overnemen’, reageerde ze op de ophef. ‘Die aanbeveling wegen we. We nemen jullie punten in die afweging mee.’

‘Geen harde richtlijn’

De raad wilde graag verduidelijking over de plannen. Bijl legde uit dat er een ‘verzameling is gedaan over wat er nu rond sociale veiligheid is geregeld en wat er eventueel extra nodig is’. Dan gaat het niet om ‘een code of een harde richtlijn’. Het college moet nog ‘breder met de organisatie’ bespreken wat het dan wél precies wordt.

Aanleiding was incident bij international studies

De gedragcode waarover vorige week ophef ontstond kwam mede voort uit een aanbeveling van ombudsman Eugène van der Heijden.

Hij beschreef in zijn jaarverslag van 2020 verschillende aan social media gerelateerde incidenten. Zo was een eerstejaars van de opleiding international studies op ‘smadelijke wijze’ door drie studenten online aangevallen. Deze drie studenten beklaagden zich op hun beurt ‘over de (niet inclusieve) uitlatingen van de klagende student, zowel op campus als op social media’.

Collegevoorzitter Annetje Ottow probeerde vervolgens meer helderheid te scheppen. ‘Het college wil recente incidenten een plek geven in de al bestaande universitaire regelingen.’ Er is namelijk al een code, maar die stamt uit 2013. ‘Het gaat erom dat social media op zorgvuldige wijze worden gebruikt’, aldus Ottow. Daarom is er een ‘handreiking’ nodig over hoe om te gaan met ‘discriminatie en vernedering’.

Open en vrije discussie

Remco Breuker (personeelspartij FNV) nam geen genoegen met die uitleg. ‘Ik ben al door meerdere verontruste medewerkers gecontacteerd die zich afvragen waarom dit nodig is? Er zijn immers als regelingen over hoe we met elkaar om moeten gaan op de universiteit.’ Maarten Wille (studentenpartij LSP) vond de opwinding overdreven. ‘De oorzaak van deze ophef ligt enigszins bij de raad, omdat wij gingen speculeren over mogelijke straffen en het inperken van de vrijheid.’

Breuker vroeg echter door. ‘Waar is de noodzaak voor uitbreiding op gebaseerd? Hoe verhoudt dit zich tot het streven naar een open en vrije discussie op de universiteit?’ Hij stelde verder dat eventuele uitglijders, ook online, ‘door de universitaire gemeenschap moeten worden gecorrigeerd’, en dat zonder code.

‘Het is niet er alleen ter beperking, maar juist ook ter bescherming van de medewerker’

‘We zijn hier niet zomaar mee begonnen’, reageerde Ottow. ‘Van verschillende faculteiten die te maken hebben gehad met incidenten kwam nadrukkelijke het verzoek om hier naar te kijken. Volgens decanen worden medewerkers geconfronteerd met voorvallen op social media en willen zij verduidelijking over hoe ze daarmee moeten omgaan. Het is niet er alleen ter beperking, maar juist ook ter bescherming van de medewerker.’

Het is geen nieuwe richtlijn maar een verheldering, volgens Ottow, ‘dat de regels die we met elkaar hebben afgesproken ook gelden op social media’.

Netjes opschrijven

‘Als dat zo is, dan is die ene zin toch al toevoeging genoeg’, stelde Timothy de Zeeuw (FNV) vast. ‘Maar dat is blijkbaar toch niet het geval.’

Volgens het college is er inderdaad meer nodig. ‘Met de vrijheid die we als studenten en medewerkers hebben komt ook verantwoordelijkheid’, zei Ottow. Dat betekent dus geen ‘discriminerende en vernederende uitlatingen en dergelijke, ook niet op social media. De noodzaak voor verheldering wordt gevoeld, mede vanwege de incidenten die we op ons bord hebben gekregen.’

Het college en de raad gaan deze discussie nog verder voeren, aldus Ottow. ‘Het moet ook netjes worden opgeschreven.’ Daarna kan de tekst met de raad besproken worden. ‘Spijtig dat we die discussie niet vooraf kunnen voeren’, vond Breuker. ‘Ik wil eigenlijk helemaal geen tekst. Dat codificeert en daar heb ik mijn vraagtekens bij.’