Geachte mevrouw de rector,

In uw eerste interview zei u monter dat uw deur voor iedereen openstaat en iedereen naar u toe kan stappen. Bij dezen trap ik die open deur graag bij u in: van harte gefeliciteerd met uw benoeming. En nu ik toch spreekwoordelijk op visite ben middels deze brief, heb ik een aardigheidje voor u meegebracht. Hebt u weleens gehoord van die katholieke traditie, dat elke bisschop een wapenspreuk uitkiest die zijn levensvisie uitdrukt?

Ik ben benieuwd welke u zou kiezen, maar mocht u in het onmogelijke geval geen inspiratie hebben, dan heb ik er eentje in klassieke stijl voor u op de kop getikt: universitas magistrorum et scholarium. Het drukt volgens mij de kerntaak van de universiteit uit: de gezamenlijke zoektocht naar kennis van een docent en haar studenten. Hierin hebben onderzoek en onderricht een plek, maar ook gemeenschapszin en dus een bepaalde geborgenheid en zingeving.

U hoeft ’m trouwens niet met wierrook en al boven uw kantoorruimte in te wijden, maar mocht u op uw eerste heidag in de verkwikkende januarivorst uw toekomstige ambt overdenken, dan lijkt me dit geen slecht uitgangspunt.

Tegelijkertijd voelt het misplaatst om u nu zo’n simpele leus voor te houden en daaromtrent een paar gerieflijke haardvuurgedachten te delen. U hebt immers een herculisch takenpakket dat ik bij lange na niet overzie. Ik kan mij als professionele melkbaard alleen maar een flauwe inbeelding maken van de talloze belangen, organisaties, onderzoeksgroepen en personeelsleden die u moet bedienen en bemoedigen. Maar voordat u de woeste baaierd ingaat van acute problematiek en dringende dossiers, helpt het soms om een stap terug te zetten, genesis opnieuw te lezen en de hamvraag te stellen: waartoe is de universiteit op aarde?

En als ik dan op de Leidse vacaturepagina een gepolijste functieomschrijving voor een ‘enthousiaste en ambitieuze’ fitnessinstructeur voorbij zie komen die ‘behalve proactief, secuur en resultaatgericht, ook een echte teamplayer is’, dan vraag ik me toch af of we ons scheppingsdoel niet ergens gemist hebben.

Misschien had ik aanstonds met de deur in huis moeten vallen, maar ik denk dat er gezien onze desastreuze omstandigheden een uitermate strikt en duidelijk onderscheid vereist is tussen de kerntaken en de schiltaken van de universiteit, en dat we alle schilletjes dienen te lozen (ambtelijk correct gezegd: delegeren) om de kern van ons briljante bolwerk te redden (idem: reorganiseren).

Ik pleit daarbij voor het lozen van alle nobele nevenwerkzaamheden die de universiteit in de loop der jaren op haar bordje heeft genomen, zoals een hele afdeling studentenwelzijn of Career Services, en het vrijgekomen vermogen radicaal te investeren in docentschap. Studie- en studentenverenigingen kunnen deze taken bijvoorbeeld op zich nemen, maar in existentieel noodweer zijn een vlotte cv-training en een ontspannend Mario Kart-toernooi niet de verantwoordelijkheden van de universiteit, hoezeer ze dat ook wenst te kunnen aanbieden.

Bovendien is het mogelijk dat docenten welzijns- en carrièrezaken opvangen. Ik heb het aan den lijve ondervonden bij een vak retorica. We noemden hem Bilbo, vanwege zijn geringe lengte en warrige oranje krullen. Bilbo had na het eerste college al onze 63 namen uit zijn hoofd geleerd en met elk van ons een koffiemoment ingepland. Hij wilde weten wat onze verhalen waren, waar we van droomden, hoe we wilden groeien.

We mochten de pauze ook niet veilig achter onze schermen doorbrengen, maar moesten met elkaar converseren. Hij lunchte met ons mee en gaf een spectaculaire slotborrel, waarbij we over onze helden moesten speechen. Bilbo creëerde zo werkelijk een gemeenschap tussen de docent en de student door naast gedegen vakkennis ons hart te oriënteren op een ideaal.

Dankzij hem ben ik docent geworden en hij heeft meer voor mij betekend dan alle adviseurs, trainers en coaches bij mekaar.

Misschien mag ik met deze cri de coeur eindigen: zoek de Bilbo’s, vind de Bilbo’s en bescherm de Bilbo’s in ons bolwerk.

Hoopvol wens ik u milde daadkracht en genoeg buitenlucht.

Henrik Laban is docent Nederlands en volgt de lerarenmaster