Steeds vaker krijgen jonge docenten, promovendi en postdocs het verzoek van hun leidinggevenden om een zogeheten jaarafspraak te tekenen, ook wel functiecontract geheten. Daarin maken ze afspraken over de werkzaamheden voor het komende jaar. Vakantiedagen aanvragen hoeft niet meer. In een ideale situatie verhoogt dat de vrijheid en vermindert het bureaucratisch gedoe.

Maar de jaarafspraken kunnen ook zeer problematisch zijn. Universiteitsraadspartij PhDoc, de FNV en het Leids Promovendi Overleg (LEO) maken zich zorgen over de afspraken en hielden een enquête onder ‘early career academics’. Daaruit bleek dat de universiteit zich soms een slechte werkgever toont. Medewerkers worden slecht geïnformeerd over de gevolgen van de contracten en nemen te weinig vrij omdat ze druk voelen om door te blijven werken.

Verder worden de jaarafspraken misbruikt om geld uit te sparen. Een respondent liet weten dat een instituut personeel dat nog vakantiedagen overheeft onder druk zet om toch maar een jaarafspraak te tekenen.

Uit de enquête blijkt dat 34 procent van de respondenten druk voelde om hun vakantieplannen aan te passen. De onderzoekers concluderen dat er op de universiteit een ‘toxische cultuur heerst als het gaat om vakantiedagen opnemen’.

Bedroefd

Het rapport werd vorige week besproken tijdens een overleg van de raad met een ambtenaar van personeelszaken. ‘Ik kwam lichtelijk boos en bedroefd uit dat overleg’, vertelde Max van Haastrecht van PhDoc maandag tijdens de vergadering van de universiteitsraad. ‘Het was een stroef gesprek, waar de nadruk kwam te liggen op de beperkingen van het onderzoek.’ Van Haastrecht is een van de schrijvers van het rapport.

Patrick Klaassen van personeelspartij Universitair Belang viel hem bij. ‘De houding van de ambtenaar was bijna minachtend. Er werd vooral ingegaan op de toon van het rapport, die te hard zou zijn. Ik denk niet dat er iets gaat gebeuren met het onderzoek tenzij we nu unaniem aangeven dat we dit ontzettend belangrijk vinden.’

Mark Dechesne van personeelspartij LAG vond dat ‘het probleem niet in de jaarafspraken zelf zit, maar meer in de wijze waarop deze afspraken worden geïmplementeerd. Ik ben zelf een groot fan van de regeling. Voor mij werkt het.’

‘Het is een alarmerend rapport’, reageerde Remco Breuker (LAG). ‘En dan gaat het over de toon van het stuk, een beproefde tactiek als je de inhoud uit de weg wil gaan.’

Misbruik

Ludo Juurlink van personeelspartij Universitair Belang stelde dat er naast het rapport wel meer aanwijzingen zijn voor problemen rond de jaarafspraken. ‘Ik heb de kwestie bij de wetenschappelijke raad van een FWN-instituut aangekaart en was overdonderd dat een fors deel van de leden niet wist dat promovendi met jaarafspraken worden geconfronteerd.’ Een deel van de aanwezigen ‘gaf de indruk dat er af en toe misbruik’ van jaarafspraken wordt gemaakt. ‘Als de werkgever op de hoogte is van alle consequenties van een jaarafspraak en de werknemer is dat niet, kan dat mogelijk tot misbruik leiden’, legde Juurlink na de vergadering uit.

De ambtenaar vroeg verder aan Van Haastrecht om concrete casussen aan te leveren, waar personeelszaken dan mee aan de slag kon. ‘Ik vond dat een aparte vraag, want het ligt uiteraard gevoelig om over specifieke personen te vertellen wat er speelt.’ Breuker vond dat ook niet kunnen. ‘De organisatie moet dit oplossen door zelf een onderzoek te gaan doen.’

De raad wil bij de volgende raadsvergadering op 3 april het rapport met het college bespreken. ‘Maar ik begrijp dat het college het onderwerp wil doorschuiven naar het lokaal overleg’, zei Van Haastrecht. Dat is het overleg tussen werkgever en de vakbonden over zaken die te maken hebben met de rechtspositie van werknemers.

Van Haastrecht noemde die keuze van het college ‘verrassend’, en hij is het er niet mee eens. ‘Het is raar: er zijn sterke signalen dat het werkklimaat slecht is, dat komt deels door de jaarafspraken. Actie van het college is echt nodig.’

De hele raad steunt het onderzoek en benadrukt het absoluut met het college te willen bespreken.

Update 23 maart 17.30. De uitspraak ‘De houding van de ambtenaar was bijna minachtend...' werd in dit artikel toegeschreven aan raadslid Mark Dechesne. De uitspraak werd echter gedaan door raadslid Patrick Klaassen, dit is aangepast.