Het begint allemaal gemoedelijk. Rond één uur start actiegroep Students for Palestine met een een sit-in op verschillende trappen van het Wijnhavengebouw.
‘Join us, it is your right to protest!’ Activisten moedigen andere studenten aan om mee te doen. ‘University is not listening to us. Occupy the stairs!’ Steeds meer mensen sluiten zich aan, telkens klinkt daarbij gejuich van de demonstranten.

Groepen demonstranten installeren zich, gehuld in keffiyeh en met mondkapjes op, op de traptreden. Over de balustrades hangen spandoeken met onder meer de tekst: ‘Fuck Your Committee! Academic Boycott Now!’

De studenten – die eerder al via sociale media aankondigden deze maand actie te gaan voeren onder de naam Month of Rage for Palestine – eisen een einde aan de samenwerking van de universiteit met Israëlische instellingen en vinden dat de commissie die door de universiteit is aangesteld om die academische banden te onderzoeken er te lang over doet. Overigens maakte de Universiteit van Tilburg woensdag bekend de banden met twee universiteiten in Israël te verbreken.

Buiten Wijnhaven heeft zich inmiddels ook een groep demonstranten verzameld. Alleen kunnen die het gebouw niet meer in: universitaire beveiligers hebben namelijk alle deuren op slot gedraaid, tot irritatie van een grote groep studenten en medewerkers die nu het gebouw niet in of uit kan.

Oud-minister van Buitenlandse Zaken en hoogleraar Vrede, Recht en Veiligheid Bert Koenders pleit tevergeefs bij de politie en beveiliging om naar buiten te mogen.

Na ongeveer een half uur sit-in willen ook de demonstranten uit eigen beweging het pand verlaten om zich bij het protest voor de deur te voegen. ‘Form a line’, klinkt er vanuit de groep. Twee aan twee, vasthoudend aan elkaars schouders proberen zij het pand te verlaten. Omdat de universiteit de deuren eerder op slot heeft gedaan, duurt het lang voordat iedereen weg kan.

Rond half twee staan er zo’n tweehonderd demonstranten voor de deur. Ze scanderen leuzen als: ‘Boycott! Divest! We will not stop! We will not rest’, ‘Cops off campus’ en ‘Fuck the police!’

Barricade

Een klein aantal betogers blijft achter op de derde verdieping van het gebouw. Aan de buitenkant van het gebouw vormt een groep van zo’n veertig demonstranten een menselijke barricade om de zijdeur van het faculteitsgebouw.

Volgens de universiteit zijn bij de bezetting enkele deuren en nooddeuren ‘beschadigd en onklaar gemaakt’. Ook zouden verschillende deuren tijdens de bezetting met kettingen zijn dichtgezet.

Gedurende de middag verschijnt er steeds meer politie rond het gebouw. Na tweeën arriveren verschillen busjes met ME’ers, die een cordon vormen rond de ingang van het Wijnhavengebouw. Een politiehelikopter cirkelt rondjes. Even later wordt de hele Turfmarkt afgezet en arriveren een aanhoudingseenheid van de politie en twee wagens met politiehonden. De demonstranten worden door de politie weggedreven bij de ingang naar zo’n vijftig meter verderop. ‘We are students, why are you here? We are peaceful, what are you?’, schreeuwen ze terwijl ze worden weggeduwd. En: ‘Politie schande! Bloed aan je handen!’

Gewonden

Om de groep bij de zijdeur weg te krijgen gebruikt de politie behoorlijk veel geweld. Agenten slaan herhaaldelijk met hun wapenstok op de hoofden van betogers. Een agent probeert een student weg te duwen met de wapenstok op diens keel. Een van de demonstranten die op zijn hoofd is geraakt, ligt kort daarna op de grond met een hoofdwond. Hij wordt samen met een andere demonstrant behandeld door een toegesnelde ambulance.

Een EHBO’er meldt aan Mare dat er gedurende de middag vijf demonstranten buiten bewustzijn zijn geraakt en dat hij in totaal zo’n twintig gewonde demonstranten heeft behandeld.

Een van de demonstranten voor het gebouw valt om onduidelijke reden om, waarna een worsteling met meerdere demonstranten en een agent te zien is. Meerdere demonstranten reageren boos en de omgevallen vrouw trapt richting de agent nadat ze omhoog geholpen is door omstanders.

Als een toeschouwer rond half vier kort met de demonstranten mee scandeert, wordt ze door twee politieagenten bij haar armen gepakt, meegesleurd en bij de actiegroep geplaatst.

Niet veel later vertellen agenten de toeschouwers dat ze ofwel richting het station moeten lopen, ofwel richting het centrum. Als iedereen daaraan gehoor geeft, schermen politiebusjes de actiegroep af van de voorbijgangers. Maar vanachter de politiebusjes beginnen mensen naar de demonstranten te roepen: ‘You’re not alone!’

Een van de demonstranten wordt uit de groep geplukt en naar de zijkant van de straat getrokken door twee agenten. Ze stribbelt tegen als de agenten haar telefoon afpakken. Een andere agent staat met wapenstok op de uitkijk, terwijl de rest van de politie omstanders op afstand probeert te houden. Al snel wordt ze door de twee agenten een politiebusje in geduwd, terwijl omstanders ‘let her go’ schreeuwen.

Verplaatsing

Intussen is het weer rustig bij de zij-ingang. Daar staan de overgebleven demonstranten arm in arm ‘fight for peace and justice’ te zingen, terwijl ze omsingeld zijn door politieagenten met schilden en stokken. Twee gewonde demonstranten worden uit de ambulance gehaald, gefouilleerd en overgeplaatst naar een politiebusje.

Ongeveer een uur later wordt een demonstrant uit de groep gehaald, terwijl ze haar elleboog vasthoudt en met twee mensen in gele hesjes meeloopt. Twee agenten lopen ernaartoe om met haar te praten en na enige tijd wordt ze door de agenten afgevoerd in een politiebusje.

De groep demonstranten voor het Wijnhavengebouw krijgt om kwart over vier het bevel van de politie om zich richting het station te verplaatsen. Na enige aarzeling haken de demonstranten de armen in elkaar en wandelen ze zingend weg. Als de staart van de stoet de Zwartebrug oversteekt, ontstaat er toch chaos. Politie en demonstranten lopen kriskras door elkaar heen. Een politiehond blaft en een ME-busje rijdt een vuilnisbak omver. Een enkeling wordt aangehouden, alle omstanders en de resterende demonstranten worden verdreven.

Aan de zijkant van het gebouw blijft nog een groepje van zo’n dertig demonstranten staan, arm in arm gehaakt. Zij blijven meer dan een uur lang omsingeld door de politie, tot die hen vanaf vijf uur in tweetallen aanhoudt en in arrestantenbusjes afvoert. De laatste demonstrant wordt uiteindelijk rond zes uur in een busje weggereden.

In totaal zijn 75 demonstranten aangehouden. Op sociale media meldt het account Encampment.LeidenTheHague dat om elf uur ’s avonds alle arrestanten weer zijn vrijgelaten.

Huisregels

In een statement op de website zegt de universiteit dinsdagmiddag het gebouw te hebben overgedragen aan de politie nadat verschillende demonstranten het gebouw weigerden te verlaten na een vordering: ‘Dat is conform de regels bij een bezetting.’

Ook kondigde de universiteit aan dat Wijnhaven en Beehive woensdag ‘gewoon weer open zijn’. Wel zullen de LU-Card-controles ‘worden geïntensiveerd’ en zal er ‘meer beveiliging in het pand aanwezig zijn’.

Op de vraag of de universiteit het optreden van de politie proportioneel vindt, antwoordt woordvoerder Caroline van Overbeeke: ‘Alle aanwezigen in het gebouw, inclusief de demonstranten, hebben het gebouw veilig en zelfstandig kunnen verlaten. Het politieoptreden heeft plaatsgevonden buiten op straat.’

De deuren van het Wijnhavengebouw zijn door de universiteit op slot gedaan toen er signalen waren dat er een demonstratie of bezetting zou plaatsvinden, aldus Van Overbeeke. ‘Er is gesignaleerd dat een groep gemaskerde demonstranten richting het gebouw kwam. Vervolgens is de deur gesloten en de politie geïnformeerd. Onaangekondigde demonstraties en gezichtsbedekking zijn niet toegestaan.’

Op woensdagavond plaatst de universiteit nog een verder statement online. Daarin blikt het college van bestuur terug op de demonstratie: 'Het College van Bestuur keurt de wijze waarop de demonstranten aandacht hebben willen vragen voor de situatie in het Midden-Oosten af. Hier is schade veroorzaakt aan het gebouw en het onderwijs en andere activiteiten moesten voor een dag worden gestaakt.

'Ook is het College van Bestuur geschrokken van de confrontaties op straat tussen een deel van de demonstranten en de politie waarbij de politie demonstranten heeft aangehouden op verdenking van vernielingen. Demonstreren mag altijd binnen onze universitaire gemeenschap, maar dan wel volgens de huisregels zodat de demonstratie voor alle betrokkenen ordelijk en veilig kunnen verlopen.'

De organisatie van de demonstratie ontkent tegen Mare schade te hebben veroorzaakt: 'Dat is compleet onwaar. We hebben er juist op gelet dat we niks beschadigden. Als er wel iets kapot is, is dat gebeurd toen de politie binnenviel.'