‘Boosheid, ongeloof, schrijnend’, zijn de reacties op het plan om de internationale bachelor psychologie te schrappen. Verschillende universiteiten kozen voor deze maatregel in een poging tot bezuinigen, en om te proberen de Taaltoets Anderstalig Onderwijs (TAO) af te wenden. De universiteit wil vanaf 1 september 2027 beginnen met afbouwen ‘onder voorwaarde dat de politiek de verplichte TAO voor de bestaande opleidingen uit de wet schrapt’.

Maar bij de opleiding psychologie levert de beslissing alleen maar meer zorgen op. ‘Ik denk niet dat je Den Haag hiermee tevreden gaat stellen’, zegt hoogleraar cognitieve psychologie Mariska Kret. ‘Ik denk eerder dat ze denken: goh, die gaan makkelijk mee. Je geeft ze een vinger, en ze nemen de hele hand.

‘Het is echt doodzonde, we deden het internationaal gezien hartstikke goed: we haalden veel subsidieaanvragen en beurzen binnen, zoals ERC’s vanuit de Europese Unie. Alles wat we de afgelopen jaren hebben opgebouwd wordt uitgevlakt. Dat krijg je niet zomaar weer terug.’

Enorme schok

‘In de wandelgangen waren mensen er al wel bang voor’, aldus Kret. ‘De afgelopen jaren is er meer druk uitgeoefend op internationale staf om Nederlands te leren. Alsnog kwam dit besluit als een enorme schok. We voelen ons niet gewaardeerd en begrepen.’

‘Het is echt problematisch’, zegt universitair hoofddocent klinische psychologie Eiko Fried. ‘Mensen hebben hier slapeloze nachten om. Ik kom uit Duitsland en heb in veel verschillende landen gewoond. Ik koos juist voor Nederland, omdat dit soort dingen hier niet gebeurden. Nederland was economisch slim bezig door jong talent aan te trekken en hier te houden.

‘Als docenten vanaf dag één al hun onderwijs in het Nederlands moeten geven, verlies je geweldige onderzoekers van over de hele wereld: die komen hier niet meer werken. En dat terwijl Nederland momenteel wereldwijd in aanzien staat op het gebied van psychologisch onderzoek.’

Hij begrijpt de keus van de universiteit niet om pro-actief de regering tegemoet te komen. ‘De Universiteit Leiden is 450 jaar oud, universiteiten in Nederland hebben een machtspositie in het land. Ik snap niet dat ze al op voorhand toegeven aan zo’n potentiële dreiging van de overheid. Daarmee geef je je onderhandelpositie bij voorbaat al op. Dat is geen goede strategie.’

Nederlandse studenten schrijven zich ook in voor de Engelstalige vakken, aldus Fried. ‘Ze willen beter Engels leren, ze willen in het Engels studeren en papers schrijven. Dat moet je kunnen als je een PhD wil doen.’

Kret beaamt dat. ‘Wetenschap is nu eenmaal internationaal. Ik werk meer met internationale mensen dan met Nederlanders. Als studenten alleen maar te maken krijgen met Nederlandse studenten en staf, bereiden we ze helemaal niet voor op de academische wereld. Internationale studenten zijn de meest gemotiveerde studenten, dat is gewoon zo. Nederlandse studenten trekken zich daar weer aan op.’

Cruciale rol

Fried: ‘Psychologen hebben ook een cruciale rol in de maatschappij. Daarbij: ik heb een ERC-beurs, dus ik breng beurzengeld van de EU naar Nederland met mijn onderzoek. Een deel van dat geld gaat direct naar de universiteit. Daarmee wordt onderhoud aan het gebouw gepleegd, personeel ingehuurd, noem maar op. We gaan zo minder talent aantrekken. Het is zo waardevol om verschillende perspectieven te hebben van niet alleen Nederlandse, maar ook internationale studenten.’

‘In de groepsapps van de internationale studenten gaat het ook rond’, vertelt derdejaars bachelorstudent Klaudia Cymerman. ‘Iedereen maakt zich zorgen en is negatief over het plan.’ Cymerman kwam vanuit Polen om in Leiden te studeren. ‘Ik wilde een Engelstalige bachelor doen, dat biedt veel meer kansen dan een Poolse. Ik heb ook naar Denemarken gekeken, maar daar werden toen al de Engelstalige studies beperkt.

steeds moeilijker

‘Ik koos voor Nederland omdat het een heel open en verwelkomend land was. Van veel studiegenoten weet ik ook dat ze daarom voor Nederland kozen. Maar ik merk nu al dat het steeds moeilijker wordt om hier te zijn als international. Ik probeer Nederlands te leren, maar als dat bij mijn bijbaan niet lukt, reageren mensen steeds vaker met: “Leer Nederlands”.’

Het is zeker niet zo dat studenten hier alleen komen voor de opleiding en dan weer vertrekken, zegt Cymerman. ‘Ik wil hier blijven voor mijn master, de taal beter leren en dan de GGZ-opleiding doen zodat ik in Nederland als psycholoog aan de slag kan.’ Ze is niet de enige, vertelt ze. ‘Veel medestudenten willen in Nederland blijven om hier een leven op te bouwen en aan het werk te gaan.’