Honderd euro korting op de huur, gegarandeerd een dak boven je hoofd, en ‘een geweldige manier om nieuwe mensen te leren kennen, en snel te leren wat Leiden te bieden heeft’: voor internationale studenten klinkt het leven van de resident assistant (RA), studentbeheerder van hun eigen internationale studentenhuis, waarschijnlijk heel goed.

Maar de praktijk is niet altijd zo rooskleurig.

Vooral tot het einde van de pandemie, en vóórdat de universiteit veel huisvestingstaken teruggaf aan Duwo, hadden RA’s een lange lijst verantwoordelijkheden. Niet alleen moesten ze huisregels handhaven – en dus ingrijpen bij illegale lockdownfeestjes; ze moesten de mentale gezondheid van hun huisgenoten in de gaten houden, conflicten oplossen, bijeenkomsten organiseren, indringers uit het gebouw gooien, en van dat alles uitgebreide incidentenrapporten sturen.

Daarbij kwamen ze soms in gevaarlijke situaties terecht, vertelt Sophia Healy, die als eerstejaars internationale student RA was. ‘Ik werd vlak voor de coronacrisis resident assistant’, vertelt ze. ‘Toen covid uitbrak gingen veel mensen naar huis, dus was het rustig. Maar het semester daarvoor was intens. Ik kwam in situaties terecht waarvan ik toen niet wist dat ze onveilig waren, zoals vreemden in het gebouw aanspreken en ze eruit gooien.’

Ingrijpen

Een andere ex-RA die anoniem wil blijven, vertelt dat de sfeer in haar gebouw tijdens de lockdowns erg bedreigend werd, met name voor vrouwelijke RA’s. Als studenten feestjes hielden, moest zij ingrijpen, waarbij ze werd bedreigd en lastiggevallen. Bewoners organiseerden een aparte groepschat waarin ze bedreigingen uitten.

Ze kreeg geen hulp van haar supervisor, vertelt ze, waarna ze contact probeerde te krijgen met de Housing Office van de universiteit en de vertrouwenspersoon – van wie het e-mailadres niet werkte. Ze heeft Mare documenten laten zien die haar verhaal ondersteunen.

Ook Healy maakte vijandig gedrag mee. ‘Ik stond een keer in de lift, en iemand noemde de RA – mij, dus – een “bitch”. Ik hield mijn hoofd laag en hoopte dat ze me niet zouden herkennen, want mijn foto hing daar, op een poster. Ze waren dronken, het was best eng.’

RA’s horen bij het zogeheten ‘Residence Life Programme’, dat volgens de woordvoering van de universiteit ‘een paar jaar geleden in het leven is geroepen voor de Duwo-gebouwen waar nieuwe internationale studenten een kamer huren via University Housing’. Het gaat om acht locaties, zes in Leiden en twee in Den Haag. De meeste gebouwen hebben twee of meer RA’s.

Verantwoordelijkheden

Daarvoor krijgen de studenten honderd euro korting op de huur, en moeten ze niet – zoals andere internationals – al na een jaar verhuizen: zolang ze resident assistant zijn mogen ze in het gebouw blijven wonen. Ze hebben wel meer sociale taken dan studentbeheerders in niet-internationale studentenhuizen: ze moeten medebewoners wegwijs maken, mentale gezondheidsproblemen signaleren, en feesten organiseren. Daarnaast zijn er de zogeheten ‘wellness checks’, waarbij de RA’s bij iedereen op de deur moeten kloppen om te kijken hoe het gaat.

Tot januari vorig jaar vielen de RA’s onder toezicht van de universiteit. Toen was de lijst verantwoordelijkheden van de RA’s maar liefst veertien pagina’s lang. In het document, genaamd ‘Responsibilities of Resident Assistants The Hague’, staat onder andere dat in de groeps-chat ‘geen vraag of kwestie onbeantwoord mag blijven.’ En: ‘Always, always, check your phone!’ Onder het kopje ‘provide psychological support’ staat dat RA’s ‘altijd alert moeten zijn op mentale problemen en signalen van alcohol- of drugsmisbruik’. Ze moeten ‘dagelijks contact zoeken’ met de bewoners. Daaronder, in hoofdletters: ‘BE THE ROLE MODEL.’

Er staat ook dat ze ‘constant’ worden ‘beoordeeld door dagelijkse observatie, evaluatie van hun activiteit op WhatsApp/Slack, en hun feedback tijdens besprekingen met de coördinator.’ De RA’s kunnen ‘elke maand officieel feedback krijgen op hun prestaties’.

‘Als je de uren die we eraan kwijt waren bij elkaar optelt, was het veel meer dan waarvoor we werden gecompenseerd’, zegt Healy. ‘We moesten drie, vier dagen per week “on call” zijn. Je bent dan niet de hele tijd aan het werk, maar we moesten wel in de common room zitten en klaar zijn om snel te reageren. We moesten elk klein incident doorgeven via Slack, op een specifieke manier. Dat waren er veel – studenten maken continu dingen stuk. De “wellness checks” kostten ontzettend veel tijd. We organiseerden clubs waarmee we wekelijks moesten samenkomen. Daarnaast waren wij degenen die moesten opdraven als iemand vast in de lift zat, of als iemand zichzelf had buitengesloten.’

‘We kregen wel trainingen in hoe we met mentale crises om moesten gaan’, zegt Healy. ‘Maar ik vraag me af hoe het zit met aansprakelijkheid: in hoeverre zijn RA’s verantwoordelijk? Er is geen contractuele bescherming.’

Evaluatie

De coördinator van het zogeheten Life Residence Programma was de ‘baas’ van de RA’s, en behalve het belangrijkste aanspreekpunt ook degene die hen evalueerde. RA’s zijn geen werknemers, maar konden vanwege een slechte evaluatie een boete van 50 euro krijgen, die weer werd teruggestort als ze het de volgende maand beter zouden doen. RA’s die slecht bleven presteren, konden de functie - en daarmee dus ook hun woning - verliezen.

De anonieme ex-RA kreeg op gegeven moment een slechte beoordeling, door de incidenten tijdens de coronacrisis. Ze probeerde op allerlei manieren te achterhalen wat dit voor haar zou betekenen: in het document staat immers, naast 50 euro boete, dat ze het risico liep dat haar huurcontract beëindigd zou worden als ze zou moeten stoppen als RA. Ze heeft nooit duidelijkheid over haar werknemerstatus gekregen, vertelt ze.

Sommige RA’s hadden de indruk dat de coördinator zelf ook een internationale student was, of net afgestudeerd, of niet iemand met een volwaardige aanstelling. In een presentatie van de Housing Office wordt de coördinator geïntroduceerd als een ‘internationale student’, dus of dit een volwaardige medewerker was van het Housing Office, is ook niet duidelijk. Na enig aandringen meldt universiteitswoordvoerder Caroline van Overbeeke dat het ging om iemand met een ‘(kleine) aanstelling’.

Ook de structuur van het programma blijkt moeilijk te doorgronden. Over de RA’s van Leiden University College is een en ander te vinden, maar die vallen onder een ander systeem dan die van University Housing: de coördinator van de LUC-RA’s meldt dat ze niets weet van het systeem buiten de LUC-Campus. Er staat nog wel een link op de site naar de Housing Office, maar na navraag blijkt die niet meer te bestaan: er is alleen nog een enkele Housing Officer. De afgelopen week werd de pagina offline gehaald.

Over de gang van zaken tijdens de coronacrisis laat de universiteit weinig weten. Het programma is inmiddels flink omgegooid en de meeste taken van de Housing Office zijn overgeheveld naar Duwo. Ze coördineren de RA’s nu samen.

Trainingen

‘De universiteit verzorgt bijvoorbeeld de trainingen om de RA’s op te leiden en doet de coördinatie van de sociale activiteiten. Duwo verzorgt de meer praktische zaken en cursussen zoals brandveiligheid’, zegt Van Overbeeke. ‘Er is ook een sociaal beheerder (van Duwo, red.), die de RA’s kunnen inschakelen bij problemen.’

Er is geen coördinator meer, en ook geen document, aldus Van Overbeeke. Op vragen over de werklast en de hoeveelheid evaluaties en boetes ging de woordvoering niet in.

Huidige resident assistants bevestigen dat het programma is veranderd. Fabiana Neto Gaspar (psychologie), RA op het Sigmaplantsoen, kent het oude document wel, maar zegt dat er ‘nu minder officiële verantwoordelijkheden zijn’. Maandelijkse evaluaties horen volgens haar ook bij het ‘oude systeem’. Er zijn regelmatig besprekingen met sociaal beheerders van Duwo en andere RA’s. Ze zegt dat ze zelf tijdens de lockdowns geen feestjes moest opbreken: ‘We werden geadviseerd om dat niet te doen.’

Ook zegt ze dat de ‘wellness checks’ minder belangrijk zijn geworden. ‘Die waren er vooral tijdens covid.’ In de huidige taakomschrijving van de RA’s, op de universitaire website, staan wellness checks nog steeds genoemd.

Eerst moesten RA’s inderdaad op deuren van medebewoners kloppen en feestjes onderbreken, maar nu niet meer, zegt Sirius He (23, international studies), RA op het Leemansplein in Den Haag. Het is nu ‘compleet anders’, zegt hij. ‘Het gaat veel meer om het organiseren van activiteiten.’ Hij vindt het ‘a chill job’ en is er weinig uren aan kwijt. ‘Ik kan mijn studie afmaken in drie jaar, en ben ook twee jaar RA geweest.’

Neto Gaspar zegt dat er drukke en rustige periodes zijn. ‘Meestal is het oké. Er gebeurt niet altijd iets, maar als er wel iets gebeurt kan het overweldigend zijn. Er zijn zes verdiepingen en twee RA’s, dus dat zijn veel mensen om voor te zorgen.’

‘Momenteel gebeurt het veel dat mensen zich buitensluiten, en dan moet ik erheen. Ook als ik in de bibliotheek zit. Het zijn niet veel uren, maar het is wel onhandig. Ik heb wel geleerd om grenzen te stellen. Na middernacht ben ik niet meer beschikbaar, dat laat ik ook in de appgroep weten. Dat betekent niet dat de telefoon nooit om twee uur ’s nachts overgaat om feestjes op te breken of iemand zijn kamer in te helpen.’

‘Als RA voel je je soms de “moeder” van het gebouw, en enorme druk om iedereen meteen te helpen als ze je een bericht sturen. Ik heb wel geleerd dat dat geen realistische verwachting is. Het komt uit veel empathie: ik weet hoe het is om ver van je familie te zijn en waar de studenten doorheen gaan.’

Grenzen aangeven

Beide RA’s vinden de honderd euro korting prima, maar zijn vooral blij met een dak boven het hoofd. ‘Het is een goede deal, want het is al zo moeilijk om een huis te vinden’, zegt He. Neto Gaspar: ‘Soms is het minder druk dan andere weken dus het bedrag is prima. Ik heb ook het gevoel dat ik niet te veel mag verlangen. Ik voel me al zo blessed dat ik een woning heb.’

Van Overbeeke meldt dat de studenten ‘geen formele verantwoordelijkheid hebben’. ‘De RA wordt met name gevraagd om te helpen de sociale cohesie op de verdieping te bevorderen en heeft een signaleringsfunctie in het geval van onveiligheid en conflicten. De sociaal beheerder is de eerste contactpersoon en verantwoordelijk voor het oplossen van problemen. De RA’s moeten heel duidelijk hun grenzen aangeven en daarbij krijgen ze training en hulp.’

Er komt wel een nieuw document aan, zegt ze. ‘We merkten dat er bij de RA’s toch behoefte is aan een duidelijke taakomschrijving. Sommige taken waren voor de RA’s namelijk niet duidelijk, zoals de signaleerfunctie die ze hebben als het gaat om persoonlijke problemen van studenten. Het document wordt eind deze maand vastgesteld.’