Vijftien jaar lang werkte Carina Eikenboom voor de politie, maar daar zag ze tot haar grote frustratie hoe aangiftes vaak op de plank belandden. Daarom begon ze zo’n acht jaar geleden een eigen particulier recherchebureau – maar, zegt ze zelf: ‘Privédetective spreekt meer tot de verbeelding’.

‘Ik heb gave dingen gedaan bij de politie, maar dat ze niks met civiele zaken kunnen, daar was ik klaar mee’, vertelt ze. ‘Nu kan ik mensen met dat soort zaken wel helpen.’

Als voorbeeld noemt ze een bedrijf met een medewerker die steelt. ‘Je kunt dan wel een procedure tegen iemand aanspannen, maar het probleem is dat het een hele lange weg is. Wij merken dat mensen vaak allang blij zijn als het stopt: dat ze gewoon afscheid kunnen nemen van een medewerker.’

Fraude

Nadat ze een aanvraag krijgt, komt een klant eerst op gesprek. Die aanvragen kunnen voor van alles zijn: stalkingzaken, onrechtmatig ziekteverzuim, alimentatiefraude. Alleen als ze het gevoel heeft dat een klant niet de waarheid spreekt of dingen achterhoudt, neemt ze een zaak niet aan.

Vervolgens begint ze een dossier aan te leggen. In het strafrecht zou dat onrechtmatig verkregen bewijs zijn, maar in civiele zaken werkt dat anders. Een civiele rechter vraagt zich vaak niet af waar het bewijs vandaan komt, terwijl je in het strafrecht uitvoerig moet omschrijven hoe je eraan bent gekomen.

Toch kan Eikenboom niet zomaar een onderzoek starten: ‘Je moet aan twee voorwaarden voldoen. Er moet sprake zijn van een gerechtvaardigd vermoeden, en het doel moet niet op een andere manier te bereiken zijn.’

Het begint met kijken wat je op het internet over iemand kan vinden. Daarna volgt meestal observatie, om iemand op foto of film vast te leggen. ‘Soms zit ik uren op een muurtje of in een auto te wachten tot iemand uit een woning komt. Dat kan heel saai zijn.’ Ze is nog nooit betrapt. ‘Als je het goed doet, zou dat ook niet moeten gebeuren.’ Dat ze een vrouw is, helpt daar ook wel bij, denkt ze. ‘Als man val je meer op, daar wordt sneller wat achter gezocht.’

Glashard

Volgende stap: een confronterend gesprek. ‘In negen van de tien gevallen doen we dat. Iedereen heeft recht op wederhoor. Sommige mensen liegen glashard, ook al hebben we bewijs. Maar wat wij ervan vinden is niet relevant. Dat is aan de rechter. Al stopt het trouwens ook vaak na een confrontatie.’

De zaak die haar het meest is bijgebleven, is die van een horeca-werkneemster die niet meer kon werken vanwege polsletsel. De werkgever kreeg signalen dat ze ondertussen wel dagelijks aan het kickboksen was. ‘Uiteindelijk heb ik zelf aan een van haar kickbokslessen meegedaan om te kijken hoe zwaar het was. Nou, absoluut te zwaar voor iemand met polsletsel. Ze is er met boter en suiker ingegaan.’

Voor een andere zaak moest Eikenboom eens de grens over. ‘Een familie had al twee jaar last van een stalker. Hun leven werd verwoest, ze zaten echt in zak en as. Het bleek een Italiaanse vrouw te zijn en een bekende van de familie.’

Leven terug

De stalker in kwestie zat in een slachtofferrol; de familie had nooit kunnen denken dat zij het was. ‘Die zaak heeft zeker wel een paar maanden geduurd. Uiteindelijk zijn we drie dagen naar Italië gegaan en hebben we haar ter plekke geconfronteerd. Daarna stopte het. De familie was zo blij dat ze hun leven terug hadden.’

Is ze nooit bang? ‘Kickboksen in dezelfde les als het subject kwam wel heel dichtbij - normaal gesproken blijf je met observaties juist zoveel mogelijk weg. Wat als ze dan opeens een praatje was gaan maken? Maar echt bang ben ik nooit. Door ervaring weet ik inmiddels wat ik kan verwachten.’

Lezing privédetective Carina Eikenboom
Kamerlingh Onnes Gebouw, woensdag 11 december, 19.15, toegang gratis