Woensdagochtend maakte het college bekend dat de universiteit de komende vijf jaar 30 miljoen euro gaat bezuinigen. De zwaarste ingreep is de voorgenomen opheffing van de internationale track psychologie, die jaarlijks tweehonderd studenten verwelkomt. Hiermee hoopt het college, samen met andere universiteiten, de Wet Internationalisering in Balans (WIB) van tafel te krijgen. Mocht die wet er toch komen, vrezen universiteiten namelijk dat veel Engelstalige opleidingen de daarbij behorende Taaltoets Anderstalig Onderwijs (TAO) niet doorstaan en dat nog veel meer Engelstalige opleidingen het veld moeten ruimen.

‘Een duivels dilemma’, zeggen collegevoorzitter Annetje Ottow en vicevoorzitter Timo Kos woensdagochtend tegen Mare. ‘Het is onze taak uit te leggen wat onze bestuurlijke afwegingen zijn geweest.’

Wat waren die bestuurlijke afwegingen?
Ottow: ‘Er is een maatschappelijke roep om de instroom van het aantal internationals te beperken. Uit de vele gesprekken die wij met allerlei politieke partijen en met het ministerie van OCW hebben gevoerd, komt ook naar voren dat er echt iets aan die instroom moet gebeuren. Dat vinden niet alleen de partijen die in het kabinet zitten, overigens. Als morgen het kabinet valt, is het probleem dus niet opgelost.’

Kos: ‘We willen niet doof zijn voor die maatschappelijke geluiden.’

Ottow: ‘Dit ons antwoord om de instroom van internationals in balans te krijgen. In deze barre en moeilijke omstandigheden vinden we dit redelijk. Maar we gaan niet onderhandelen. We heffen de Engelstalige track psychologie dus alleen op als de taaltoets voor bestaande opleidingen van tafel gaat. Zo willen we alle andere Engelstalige bachelors redden. Dat is een heel zware bestuurlijke afweging geweest: het is voor psychologie zuur, maar het is ter voorkoming van veel erger. We staan met de rug tegen de muur en moeten kiezen uit meerdere kwaden. Op zijn vroegst bouwen we de opleiding in september 2027 af.’

Hoe reageerde de opleiding?
Ottow: ‘De medewerkers kregen het dinsdagmiddag te horen. Ze zijn boos en ze zeggen: “Why me?”’

Kos: ‘We kunnen ons heel goed voorstellen dat dit een gevoel van onmacht geeft en dat mensen boos zijn. Maar we kunnen het niet mooier maken dan het is.’

En als de politiek dit tegenoffensief onvoldoende vindt en de WIB en de TAO toch doorgaan?
Ottow: ‘Dan gaat de hoger onderwijssector rigoureus krimpen en krijgen we alle ellende die we nu juist willen voorkomen. Dan zijn we aan de goden overgeleverd.’

Kos: ‘Dan gaan er meerdere opleidingen sneuvelen, want de taaltoets is enorm streng. Niet alleen de Engelstalige track psychologie komt daar waarschijnlijk niet doorheen, maar ook International Studies en vele andere opleidingen.’

Waarom denkt u dat het opheffen van de Engelstalige bachelor psychologie voldoende is?
Kos: ‘De inschatting van de universiteiten is dat dit kansrijk is.’

Ottow: ‘Dat signaal krijgen we ook van het ministerie van OCW.’

Verder treffen de bezuinigingen onder meer het International Institute of Asian Studies (IIAS), Academie der Kunsten (ACPA) en de Honours Academy. Waarom is hiervoor gekozen?
Kos: ‘Wij financieren de werkzaamheden van de mensen in deze instituten, maar krijgen er geen bekostiging voor van de overheid. Dit betalen we dus zelf en dat gaan we nu minder doen. Als we hier niet op bezuinigen, moeten we het elders vandaan halen. Met deze ingreep beschermen we het door de overheid bekostigde onderwijs en onderzoek.’

Ottow: ‘We hebben gekeken hoe we juist onze kerntaken -onderwijs en onderzoek - zo min mogelijk kunnen raken. De Honours Academy korten we vijftig procent in vier jaar tijd. Dat is fors, want het gaat daar om een reductie van twee miljoen op een budget van vier miljoen. Ze bieden studenten allerlei extra-curriculaire activiteiten aan en doen mooie en belangrijke dingen, maar we kunnen het ons niet meer veroorloven.’

Hoe worden de bezuinigingen opgebouwd?
Kos: ‘We starten volgend jaar met ongeveer vijf miljoen, dat loopt op naar 30 miljoen tot 2030. Daarna houden we structureel dat tekort van 30 miljoen per jaar. Dat is ongeveer vijf procent van de totale Rijksbijdrage. Het geld dat we niet meer krijgen, namelijk de starters- en stimuleringsbeurzen van ongeveer 30 miljoen, staat er los van. Dat bedrag is al uit de meerjarenbegroting gehaald.’

Ottow: ‘Voor de duidelijkheid: het gaat om bezuinigingen op basis van het Hoofdlijnenakkoord. De bezuinigingen van bijvoorbeeld de faculteit Geesteswetenschappen staan hier los van, omdat hun begrotingstekort niets met de verminderde Rijksbijdrage te maken heeft, maar met een afname van de studenteninstroom.’

Is 30 miljoen euro bezuinigen voldoende om weer financieel gezond te worden?
Ottow: ‘We denken dat het hierbij kan blijven, maar de genoemde maatregelen alleen leveren nog niet dat bedrag op.’
Kos: ‘We weten bijvoorbeeld nog niet precies hoe de bezuinigingen van vijf procent bij de ondersteunende diensten eruit gaan zien. We weten dat we daar tot 2030 ongeveer 6,5 miljoen euro moeten bezuinigen, maar of we dat doen bij bijvoorbeeld communicatie, HR of vastgoed, dat is nog niet bepaald.’

Gaan de bezuinigingen ten koste van personeel?
Ottow: ‘Dat het ingrijpend zal zijn en dat er een kans is op een reorganisatie, daar moeten we eerlijk in zijn. Maar de omvang is nog onbekend. We betrekken uiteraard ook de medezeggenschap bij dit hele proces en gaan er alles aan doen om de schade zo veel mogelijk te beperken.’


> Lees ook de reacties op de bezuinigingen: ‘We zijn in shock’