Minister Dijkgraaf van Onderwijs publiceerde onlangs zijn langverwachte Kamerbrief over de beheersing van het aantal internationale studenten. Er komen zoveel internationals naar Nederlandse universiteiten dat de druk op de woningmarkt veel te groot wordt en de groei van Engelstalige opleidingen uit de hand loopt.

‘De toegankelijkheid voor Nederlandse studenten bij verschillende Engelstalige opleidingen dreigt in het gedrang te komen’, schrijft de minister. ‘We zien dat steeds meer studenten bij de start van het studiejaar geen huisvesting kunnen vinden.’

Met nieuwe wetgeving wil Dijkgraaf de instroom proberen te beperken. Voor studies die in twee talen, meestal Engels uiteraard, worden aangeboden komt er een fixus voor het ‘anderstalige’ traject. Verder wil Dijkgraaf universiteiten de mogelijkheid geven om onderscheid te maken tussen studenten uit de Europese Economische Ruimte (dat is de EU plus Liechtenstein, Noorwegen en IJsland) en studenten daarbuiten. ‘Ik wil een noodcapaciteitsfixus voor niet-EER-studenten.’ Zo kan de ‘toegankelijkheid voor EER-studenten, waaronder de Nederlandse studenten’ worden gewaarborgd als er een grote groei is aan niet-EER-studenten.

Uitzonderingsgronden

Ook moet het Nederlands weer vaker een centrale rol krijgen. Universiteiten maakten op grote schaal gebruik van uitzonderingsgronden in de wet om studies in het Engels te kunnen geven. Die mogelijkheid blijft bestaan, alleen moet er veel scherper gekeken worden naar de redenen om af te wijken van het Nederlands.

De minister is ook van plan ‘de wettelijke plicht tot het bevorderen van de uitdrukkingsvaardigheid in het Nederlands concretiseren en uitbreiden naar alle studenten’. Hij spoort internationals aan om de taal te leren.

Hoewel er nog geen nieuwe wet is aangenomen, wordt het beleid van Dijkgraaf toch al voelbaar, zei Ton Liefaard van het rechtenbestuur maandag tijdens de faculteitsraadsvergadering. ‘We wilden een Engelstalige bachelor beginnen, namelijk “Economics & society”. Die zal echter in het Nederlands moeten worden aangeboden. Het ministerie heeft ons gevraagd of we de taal wilden wijzigen. Daar hebben we uiteindelijk mee ingestemd, omdat we waarschijnlijk anders geen toestemming voor deze opleiding zouden hebben gekregen.’

Maar op zich verwacht het bestuur dat de gevolgen van de voorstellen van de minister voor Rechten relatief klein zijn. ‘Het gros van onze bacheloropleidingen is in het Nederlands. Dus daar verandert niets. Voor de internationale afstudeerrichtingen zijn er mogelijk wel gevolgen.’
Welke gevolgen dat precies zijn is nog niet duidelijk. ‘We weten ook nog heel veel niet.’ Daarnaast moet de Tweede Kamer nog debatteren over het nieuwe wetsvoorstel.

Advanced masters

Liefaard was blij dat de zogeheten advanced masters van Rechten, die niet door het ministerie worden bekostigd, buiten schot blijven. Dat is ‘een heel belangrijk punt’, voor de faculteit, zei hij. ‘Dat zijn bij uitstek internationale opleidingen.’ Deze masters kosten rond de 20.000 euro en zijn in het Engels, maar worden ‘niet door dit beleid geraakt’.

Een van de problemen door de enorme toestroom van internationale studenten is de druk op de woningmarkt, zei personeelsraadslid Lara Hartman-Ohnesorge. Er zijn te weinig kamers. ‘Deze masterstudenten hebben ook een woning nodig.’

Tijdens de discussie bleek echter dat de faculteit de advanced masterstudenten aan een kamer helpt. ‘We nemen gegarandeerd een aantal kamers af’, zei Liefaard. ‘Maar het hoeft niet dat die alleen naar advanced-mastersstudenten gaan. Het kan zo zijn dat er kamers over blijven.’ 

Kamergarantie

Tijdens de discussie bleek echter dat de faculteit de advanced masterstudenten aan een kamer helpt. ‘We nemen gegarandeerd een aantal kamers af’, zei Liefaard. ‘Maar het hoeft niet dat die alleen naar advanced-mastersstudenten gaan. Het kan zo zijn dat er kamers over blijven.’

Hartman-Ohnesorge zei dat ‘een pijnlijk punt’ te vinden. ‘Studenten die veel betalen krijgen een kamergarantie, maar andere studenten dus niet?’

‘Klopt’, erkende Liefaard. ‘Er is een zekere ongelijkwaardigheid. Deze opleidingen zijn voor internationale facultaire ambities erg belangrijk. Ik denk dat het valt te rechtvaardigen, maar de “reguliere” student heeft ook aandacht nodig.’ 

‘We willen ook niet dat studenten moeten vechten om een kamer’, zei Mirjam Sombroek-Van Doorm van het rechtenbestuur. ‘We proberen te doen wat we kunnen.

’Ook andere faculteiten azen op schaarse kamers. Rechten moet vechten om woningen. ‘We zagen de noodzaak om dat te doen. De universiteit probeert meer huisvesting te organiseren, maar het gebrek aan woningen is een groot maatschappelijk probleem.’

‘De verantwoordelijkheid van de bouw van kamers ligt eigenlijk bij de gemeente’, voegde Sombroek-Van Doorm daar nog aan toe. ‘De universiteit bouwt geen woningen. Misschien moeten we dat maar gaan doen.’