De studenten in de faculteitsraad Rechten stuurden in oktober een boze mail naar het faculteitsbestuur waarin ze proctoring afkeurden. Ze schrokken dan ook toen ze lazen dat de regels en richtlijnen van de examencommissies zijn aangepast om online surveillance mogelijk te maken. De studenten mailden het te ‘betreuren dat deze maatregelen zonder enige vorm van overleg met de faculteitsraad’ zijn doorgevoerd.
Volgens de studenten zou proctoring niet worden toegepast bij Rechten. Het was dan ook een ‘verrassende en vooral onverwachte wending dat er op deze manier, zonder enige ruggespraak, de deur voor proctoring toch wordt geopend’.
‘Studenten staan vrij negatief tegenover proctoring’, zei David Tempelman van studentenpartij LVS, maandag tijdens de faculteitsvergadering. ‘Het is een forse inbreuk op de privacy van studenten. Tentamens maken wordt hierdoor nog stressvoller, omdat je steeds bekeken wordt. Er zijn ook zorgen over het mogelijk lekken van camerabeelden. Dit systeem toepassen zou echt het allerlaatste redmiddel moeten zijn.’
Balende studenten
Volgens Ton Liefaard, de portefeuillehouder onderwijs in het rechtenbestuur, volgt de faculteit het beleid dat universiteitsbreed is vastgesteld. Dat houdt in dat surveillance-software mag worden gebruikt. ‘De examencommissie is in dit beleid gekend en ook de faculteitsraad is geïnformeerd over het feit dat proctoring tot de mogelijkheden behoort’, schreef Liefaard aan de studenten.
Dat is echter slechts de formele kant van de kwestie. Het rechtenbestuur begrijpt dat studenten balen van de meekijksoftware. ‘We maken het niet mooier dan het is’, zei Liefaard tijdens de vergadering, ‘Het gebruik van proctoring is een inbreuk op de persoonlijke levenssfeer van studenten. Het bestuur is dan ook terughoudend in het gebruik ervan.’
Liefaard vertelde dat Rechten pas één keer proctoring heeft gebruikt, en dat was niet bij een regulier tentamen. ‘We hebben het programma Proctorio toegepast bij de onlangs afgenomen taaltoets Nederlands die alle eerstejaars moeten halen.’
enorme logistieke operatie
Dit programma maakt video-, audio- en schermopnames en verhindert of registreert het openen van andere schermen of websites. ‘Wij zien niet wat jullie doen. Er is niet live meegekeken maar de gegevens worden door een algoritme van Proctorio geanalyseerd.’
Verdacht gedragingen leveren ‘vlaggetjes’ op. ‘Die worden de komende weken langsgelopen door mensen van Jobmotion (het detacheringsbureau van de universiteit, red.). Als er mogelijke fraudeleuze gedragingen zijn, dan volgt een melding bij de examencommissie. Dat gebeurt alleen als er serieus twijfel is over een student aan de andere kant van de lijn.’
Dat heeft veel voeten in de aarde, legde Liefaard uit. ‘Het is een enorme logistieke operatie die ongelooflijk veel beslag legt op de tijd van medewerkers. Veel vragen en mails van studenten beantwoorden. Ook de chatbox van Proctorio was beschikbaar, maar het bedrijf heeft niet adequaat gereageerd op vragen. Daar zijn we ontevreden over.’
Liefaard begrijpt dat studenten ‘stress door proctoring’ kunnen ondervinden. ‘We kiezen dan ook voor een variant die geen gebruik maakt van een tweede camera. Dus geen blik op de kamer van de student.’
Maar gaat de faculteit Proctorio vaker gebruiken? ‘We zetten het programma alleen in als we niet voldoende vertrouwen hebben in alternatieven. Ik denk dat we best dicht bij de studenten staan op het punt van proctoring.’
irritant
Volgens het bestuur zijn er alternatieven. ‘We werken al meer met openboektentamens. De tijd om een tentamen te maken is ingekort van drie naar twee uur. Bij bepaalde tentamens kun je niet terugspringen naar een vraag. Dat is trouwens heel irritant, dat snappen we, maar het voorkomt overleg over een vraag.’
Verder werkt de faculteit met het online toetsprogramma Ans. ‘Daar zitten ook functies in waarmee fraude bestreden kan worden.’
Proctorio staat op de lijst van instrumenten voor het geval dat al deze maatregelen niet afdoende zijn. ‘Als een opleiding het programma wil gebruiken dan moet het bij ons gemeld worden.’
Het bestuur gaat de taaltoets evalueren. ‘Die evaluatie delen we met de raad. Ik sluit niet uit dat we het nog een keer Proctorio gaan toepassen, maar er moet wel heel goed gekeken worden of het echt nodig is.’
Ongeldig tentamen
‘Er zijn al de nodige doemverhalen over proctoring geweest’, zei Heleen Kleinjans van studentenpartij ONS. ‘Bij de Erasmus Universiteit was er een glitch in het proctoringprogramma waardoor een tentamen ongeldig werd verklaard. Het probleem werd bij de student neergelegd. Wat doet het bestuur als dit in Leiden gebeurt?’
‘Als er sprake van een technische fout is, lijkt het me vrij stevig om dan te zeggen dat het probleem bij de studenten ligt’, reageerde Liefaard. ‘Maar Rotterdam kennende zullen ze dat niet lichtvaardig hebben gedaan. Ik denk dat er iets speelde dat het Erasmus dwong om het bij de studenten neer te leggen.’