‘Misschien moeten we even oefenen’, zegt Hajar Yagkoubi (21) op vrijdagmiddag tegen een paar honderd studenten in een collegezaal in het Wijnhavengebouw van FGGA in Den Haag. ‘De premiers zijn wat verlaat en kunnen zo wel wat jeugdige energie gebruiken.’ Studenten van de Universiteit Leiden, Haagse Hogeschool en Erasmus Universiteit mogen straks vragen stellen aan Mark Rutte en eregast Justin Trudeau, de premier van Canada, vlak voordat zij zullen afreizen naar de klimaattop COP26 in Glasgow.

Yagkoubi gaat het gesprek leiden, maar kan ook zo aan de slag als floormanager van een spelshow. Ze krijgt de zaal zover om lang voordat de politici verschijnen op te staan en te juichen. ‘Woohoo! Jeeeeeh!’ Yagkoubi reageert tevreden: ‘De volgende stap is de wave, of zullen we een Tiktok-dansje instuderen? Geintje.’

Het showelement blijft aanwezig als beide premiers via een blauwe loper de zaal betreden. Yagkoubi bouwt de spanning op: ‘Daar zijn ze dan! Oh, nee het is de beveiliging. Ah, ik zie ze nu echt…Geef ze een groot applaus.’ En weer klinkt het: ‘Woohooooo!’

Olijk elleboogje

Na binnenkomst vormen de twee leiders haast een komisch duo. Na een olijk elleboogje trekken ze tegelijkertijd hun colbertje uit om vervolgens synchroon de mouwen van hun overhemd op te rollen. Dan gaan ze nonchalant tegen de tafel op het podium hangen. Het is casual friday, tijd om te chillen met studenten.

We willen zoveel mogelijk vragen behandelen, zegt Yagkoubi. ‘Kunnen jullie de antwoorden kort houden?’

Rutte: ‘Dat lukt wel.’

Trudeau: ‘Weet je dat wel zeker?’

Tijd voor vragen uit de zaal. ‘De wereld is zeer onrustig op dit moment’, zegt een van de studenten. ‘Hoe sterk is de trans-Atlantische relatie op dit moment?’

Vriendjes zijn

‘Mark en ik hebben het daar ook over gehad’, antwoordt Trudeau. ‘Amerika heeft de afgelopen vier jaar een, eh… bepaald momentje gehad en probeert nu uit te zoeken waar het precies staat.’

Rutte: ‘Onze relatie met Canada is nog belangrijker geworden vanwege de ontwikkelingen in de VS.’

Trudeau: ‘Alleen zeggen dat we vriendjes zijn is niet genoeg. We kunnen best met elkaar de competitie aangaan als het gaat om welke van de twee landen bijvoorbeeld de beste kaas maakt….dat is Canada natuurlijk. Er is economische concurrentie, maar ons bondgenootschap is belangrijker. We moeten meer met elkaar optrekken om grote zaken op te lossen.’

En het klimaat is het grootste probleem. ‘Jongeren maken zich zorgen’, zegt student Josephine. ‘Ze vrezen dat Glasgow veel gepraat maar weinig actie oplevert. Wat gaan Canada en Nederland doen om minimaal de doelen van Parijs (de vorige klimaatconferentie in 2015, red.) te halen?’

Vieste jongetjes van de klas

Canada was lang ‘een van de vieste jongetjes van de klas’, legt Trudeau uit. ‘Bij elke COP-bijeenkomst wonnen we de fossiele brandstof-award. In 2015 werd ik premier en toen zijn we echt maatregelen gaan treffen. We hebben in Canada een prijs geplakt op vervuiling en uitstoot, proberen CO₂-emissies terug te dringen. Maar dat is niet eenvoudig, want hele gemeenschappen zijn afhankelijk van de olie en gassector. Toch gaat het ons lukken, maar we moeten er wel zeker van zijn dat andere landen ook stappen zetten.’

De landen die al veel maatregelen treffen zijn democratieën, en juist daar klinkt de kritiek van burgers op hun overheid dat er te weinig gebeurt, aldus Trudeau. ‘In Canada gaan jongeren de straat op om meer maatregelen te eisen, en daar klaag ik niet over. In autoritair bestuurde landen gebeurt dat niet. Ik ben geen moment jaloers op hen. We moeten een manier vinden om die landen onder druk te zetten.’

Landen die onze waarden niet delen, zijn ook de landen die achter blijven als het gaat om klimaatmaatregelen, stelt Rutte. ‘Maar we moeten ook in Nederland zeker meer doen, tegelijkertijd is het ook van belang dat de economie blijft groeien.’

Geld verdienen

En dat kan ook, denkt hij. ‘In 2030 zullen tussen de een à twee miljoen banen betrekking hebben op de energietransitie. Het is essentieel dat we bedrijven als bijvoorbeeld Tata Steel en Dow Chemicals, die verantwoordelijk zijn voor een groot deel van de uitstoot, meenemen in die ontwikkeling. Die banen willen we niet kwijt. Dat geldt ook voor big oil-bedrijven als Shell. Die moeten mee in die energietransitie en willen dat ook.’

Trudeau: ‘Er is zoveel geld te verdienen met groene technologie. Ondertussen zijn er ook welvarende landen die nieuwe koolcentrales openen en centrales “exporteren” naar andere minder rijke landen. Dat maakt het niet makkelijk om burgers in Nederland en Canada ervan te overtuigen dat een scherper klimaatbeleid noodzakelijk is.’

Betere pandemie

Corona komt ook aan bod. De Leidse student crisis en security management Ida De Miranda wil van de premiers weten wat behouden zou moeten blijven als de pandemie voorbij is. ‘Een van de redenen dat Canada beter door corona is gekomen dan veel andere landen is de enorme gemeenschapszin die er is. En mensen bleven thuis als de autoriteiten dat verzochten. We hadden een iets betere pandemie dan jullie, geloof ik.’

De zaal moet lachen. Trudeau verzacht de opmerking snel. ‘Nee, nee, er bestaat niet zoiets als een betere pandemie. Het was een tragedie voor iedereen.’

Rutte: ‘Nederlanders doen niet meteen wat ik zeg, maar dat vind ik juist zo mooi aan dit land. Overigens heb ik ook gezien dat we tijdens de pandemie een wat vriendelijkere maatschappij zijn geworden.’

Beide premiers maken zich grote zorgen over de wereldwijde toename in desinformatie. ‘Dat is echt een probleem dat aangejaagd wordt door kwaadaardige algoritmes’, zegt Trudeau. ‘Er begint zich een wereld te ontwikkelen waarin we het niet eens worden over de feiten. Dan is het moeilijk om democratieën goed te laten functioneren. Dat moeten we oplossen.’

Rutte: ‘Als feiten slechts opinies worden, is dat een probleem.’

Selfies

Plots is de tijd op, worden de hemdsmouwen weer afgerold en gaan de jasjes weer aan. Als de twee premiers de zaal verlaten en de Spaanse trappen van het Wijnhaven aflopen, is de stemming opgewonden. Een grote groep studenten stroomt naar hen toe. Overal worden telefoons in de lucht gestoken en flitsen de camera’s.

Na de nodige selfies gaan de premiers ervandoor. Even later rent een student naar buiten en treft daar een studiegenoot die net aan komt fietsen. Ze steekt haar telefoon in zijn gezicht. ‘Ik sta op de foto met Trudeau. Oh my God! En jij hebt hem net gemist.’