‘Nigeria was voor mij een reminder van al het privilege dat wij hebben in het westen’, zegt Laura Kabasomi Kakoma, artiestennaam Somi.

‘Ik ging bewust naar West-Afrika omdat ik daarmee niet de romantische associatie heb zoals bij mijn thuislanden Rwanda en Oeganda. Nigeria was een land dat onbekend voor me was, maar toch onderdeel van het Afrikaans continent.’

Een songwriter en storyteller, zo beschrijft Somi zichzelf. Zaterdag staat ze samen met het Metropole Orkest in de Stadsgehoorzaal Leiden.

Ze werd geboren in de Amerikaanse staat Illinois. Haar ouders, beiden actief in het medisch veld, kwamen uit Oeganda en Rwanda. Vanwege het werk van haar vader bij de World Health Organisation woonde ze naast Illinois ook een deel van haar jeugd in Zambia.

Op latere leeftijd bracht ze ook anderhalf jaar door in Nigeria, waarna ze de albums The Lagos Music Salon, ‘geïnspireerd door de tradities en muziek daar’ en Petite Afrique uitbracht. Dat tweede gaat over de wijk Harlem in New York.

Lagos en New York

‘New York City en Lagos (een kleine 15 miljoen inwoners, red.) lijken op elkaar in de zin dat het beide geen makkelijke steden zijn. It forces you to show up. En als je dat doet, als jij jezelf toont, dan openbaart de stad zich ook aan jou.’

Petite Afrique vertelt het verhaal van een Afrikaanse immigrant in het steeds meer gentrificerende Harlem. Somi: ‘Ik probeerde hierbij ook te reiken naar West-Afrikaanse muziektradities.’

Haar muziekstijl is een combinatie van Afrikaanse traditionele muziek, maar ook jazz en R&B. Somi: ‘Ik leun altijd op het jazz-idioom vanwege de vrijheid die inherent is aan jazz en de manieren waarop je jezelf kunt uiten. Het was niet mijn doel om een jazz-zangeres te worden, maar ik beweeg me binnen de jazzeconomy.’

‘Het mooie aan jazzmuzikanten en jazzmuziek vind ik: het vereist improvisatie, het vereist dat je jezelf bevrijdt. En dat proces van bevrijding, daar ben ik constant mee bezig. Dat idee van acceptatie, anderen ook helpen om vrijer te worden in hun leven.

‘Naast jazz gebruik ik ook veel elementen van Afrikaanse muziek. Ik ben erg geïnspireerd door allerlei verschillende soorten Afrikaanse muziek van over het hele continent. Daarbij speelt mijn eigen voorgeslacht een grote rol: ik ben half Oegandees en half Rwandees. Mijn ouders zijn geen professioneel artiesten. Ze werken in het medisch veld, maar ze hebben mij altijd een liefde voor kunst en muziek bijgebracht, en door hen heb ik een gevoel van trots over waar we vandaan komen. Dat probeer ik altijd te eren.

‘Ten slotte zit er misschien ook wat soul en R&B in. Ik hou van verhalen vertellen, en ik ben opgegroeid in het midden van de Verenigde Staten. Ik hoorde allerlei soorten muziek daarvandaan, dat komt ook terug in mijn sound.’

‘Ik probeer bewust om een pan-Afrikaans perspectief te hebben in mijn muziek en te leren van de veelheid aan culturen en mensen die het continent maken zoals het is.’ Ze laat zich hierin sterk inspireren door haar mentor en gerenommeerd Zuid-Afrikaans trompettist Hugh Masekela (1939-2018). ‘Hij zei altijd: het meest interessante aan muziek die we als Afrikaanse mensen kunnen maken, is door te bouwen op traditionele muziek die al generaties lang gespeeld en gemaakt wordt. Ik probeer dus te luisteren naar de bron, naar traditionele poëzie, liederen en ritmes.’

Haar vijfde album Zenzile: The Reimagination of Miriam Makeba, is een eerbetoon aan Zuid-Afrikaanse zangeres en anti-apartheidsactiviste Zenzile Miriam Makeba (1932-2008). ‘Zij was de eerste stem, de eerste Afrikaanse artiest die faam behaalde op het wereldwijde culturele podium. Iedere Afrikaanse artiest, ongeacht discipline, genre, nationaliteit of etniciteit, heeft wat te danken aan Miriam Makeba.’

Grammy

Tijdens het concert op zaterdag voert Somi ook twee nieuwe nummers uit, die volgend jaar op haar nieuwe album zullen verschijnen. Tot nu toe heeft ze vijf albums op haar naam staan, bekroond met verschillende prijzen. Haar vierde album Holy Room - Live at Alte Oper with Frankfurt Radio Big Band, werd genomineerd voor een Grammy in de categorie Best Jazz Vocal Album.

‘Het verhaal van zaterdag gaat over mijn reis als artiest en songwriter. Het concert wordt er een van terugkijken. Ik voer nummers uit van al mijn albums. Maar ik kijk ook vooruit: het is de eerste keer dat ik met zo’n groot orkest optreed. Het is heel exciting om ook mijn nieuwe nummers voor het eerst op te voeren samen met het Metropole Orkest.’

Dit orkest heeft inmiddels vier Grammy Awards en nog eens 24 nominaties op haar naam staan.

‘Dus het verhaal van deze avond is een combinatie van kijken naar het verleden, maar ook naar de richting waarin mijn muzikale reis zich beweegt. Als vrouwen, als we ouder worden, krijgen we hopelijk meer inzicht in hoe we onze stem willen gebruiken in de wereld, wie we willen zijn. Ik wil nog meer nadruk leggen op het vertellen van de waarheid, mezelf accepteren.’

Ze brengt het terug naar haar muziekstijl, het combineren van verschillende culturen en stijlen om haar eigen sound te maken: ‘Dat is wanneer je eerlijk bent. Over wie je bent in zijn geheel, dan voelt de muziek eerlijk, en de uitvoering ook. Ik dacht niet: ik neem hier een stukje van, en daar een stukje van. Maar: ik ben gewoon mezelf, mijn hele zelf.’

Somi & Metropole Orkest, Stadsgehoorzaal, 21 september, 20:15 u, €19-49