‘In de kern ben ik een dichter’, zegt Ilja Leonard Pfeijffer. ‘Ik schrijf nu vaker proza, maar ik vind het nog steeds belangrijk hoe iets wordt gezegd en niet alleen wat er wordt verteld. Ik let heel erg op de klank en muzikaliteit van de taal. Dingen die ik als dichter heb geleerd, probeer ik in proza niet te laten verwateren.’
In 2008 vertrok Pfeijffer samen met zijn toenmalige vriendin vanuit Leiden naar Italië. Op de fiets. Hij besloot in Genua te blijven wonen. Die verhuizing heeft zijn boeken beïnvloed, zegt hij. ‘Ik ben steeds meer geëngageerd geworden: er is meer van de werkelijke, harde buitenwereld naar binnen gesijpeld.’
In Genua kwam hij oog in oog te staan met de gevolgen van de vluchtelingenstroom over de Middellandse Zee. ‘De migratie is niet alleen al lang aan de gang, maar ook nog eens heel erg zichtbaar. De vluchtelingen worden daar in het centrum van de stad opgevangen. Dit was iets nieuws voor mij, waar ik alleen ver weg van had gehoord. Ik besefte dat dat een van de grote thema’s van deze tijd is.’ Hij schreef over dit thema de roman La Superba (2013), die werd bekroond met de Libris Literatuurprijs.
Een beetje meer Italiaan
‘Mijn verhuizing heeft nog meer gevolgen gehad: om te beginnen ben ik me een beetje minder Nederlander gaan voelen. Dat is alleen maar goed voor een mens. Ik ben me ook een beetje meer Italiaan gaan voelen, dat is ook heel prettig. Maar vooral ben ik me meer Europeaan gaan voelen. Ik vroeg me al langer af wat het betekent om je Europeaan te voelen: wat is een Europese identiteit? Die vraag ligt aan de wortel van Grand Hotel Europa.’
Dat laatste boek, ook genomineerd voor de Libris, gaat ook over een maatschappelijke kwestie: massatoerisme. ‘Europa kenmerkt zich door een enorme hoeveelheid geschiedenis. We leven te midden van het verleden. Dat kun je te gelde maken, je kunt het verkopen: daar krijg je toerisme van. Massatoerisme kan voor veel problemen zorgen in steden, maar tegelijkertijd is er voor die steden vaak geen alternatief. Neem Venetië, dat zijn ziel aan het toerisme heeft verloren. Maar zonder toerisme zou de stad helemaal ten dode zijn opgeschreven: er wordt al tientallen jaren helemaal niets meer geproduceerd.
‘Ik zie het niet als mijn eerste taak als romancier om dit probleem op te lossen. Ik zie het wel als mijn taak om lezers te laten nadenken over hun gedrag als ze naar het buitenland gaan: of daar misschien ook negatieve kanten aan zitten.’
Of hij tevreden is met het boek? ‘Als dat niet zo was, zou je het niet kunnen lezen. Als je telkens kunt zeggen dat je nieuwste boek het beste is, gaat het goed. Ik zou het vreselijk vinden als ik tot de conclusie kwam dat ik mijn beste werk al heb geschreven. Als je een schitterend debuut hebt gemaakt en je beseft dat je dat niet meer zult overtreffen, dan kun je beter ophouden met schrijven.’
Tijdens het Get Lost Festival gaat Ilja Leonard Pfeijffer in gesprek met schrijver Peter Buwalda. Verder o.a. Thomas Azier, De Sluwe Vos, Casper Faassen, Veenfabriek, ROEM en Vlamousse. Zaterdag 25 mei, Gebr. de Nobel, € 26