Cultuur
In Club Catharsis wordt pijn verheerlijkt
Is de zin van het leven te vinden in loutering door pijn en leed? Dat is de vraag die regisseur Roeland Hofman (1982) stelt in zijn voorstelling Club Catharsis. ‘Het is de kunst om je over te geven aan alle chaos en gekte die het leven met zich meebrengt.’
Sebastiaan van Loosbroek
donderdag 23 januari 2020
Foto Miek Uittenhout

Ze is alleenstaand, werkt bij een bibliotheek en heeft een dochter. Ze leidt dus een vrij normaal bestaan, alleen kan ze maar niet het gevoel krijgen dat ze echt ‘meedoet’ aan het leven. En dus besluit de hoofdpersoon, op aanraden van anderen, een bezoek te brengen aan Club Catharsis: ‘een rare exclusieve club waar heel grote, heftige horrorscenario’s worden geënsceneerd en waar ze wordt geconfronteerd met pijn en het verleden’, aldus Hofman, wiens voorstelling vrijdag in Leiden te zien is.

‘Het gaat over een vrouw die leegheid en eenzaamheid ervaart, en een enorme behoefte heeft aan zingeving in de vorm van contact en communicatie’, vertelt Hofman. ‘Ze wil weer het gevoel hebben dat ze leeft.’ Wat Hofman betreft een onderwerp dat leeft in de samenleving. ‘Ik zie om me heen dat mensen niet echt meedoen aan het leven, doordat ze bijvoorbeeld voortdurend bezig zijn met hun online identiteit in plaats van met het leven op straat. Wat betekent het om het gevoel te hebben er voortdurend buiten te staan? Het gevoel te hebben dat je naar je leven en de wereld om je heen kijkt door een glazen scherm en er geen echt contact mee maakt?’

Inmiddels klinkt dat misschien als een wat uitgekauwd onderwerp, maar met Club Catharsis gaat de regisseur, in samenwerking met Toneelgroep Echo en De Veenfabriek, een stapje verder: ‘We wilden iets doen met het thema lijden, met mensen die dat lijden doelbewust opzoeken.’

‘Je moet het idee omarmen dat pijn een onherroepelijk onderdeel van het leven is’

Want wat als mensen uit leegte de grenzen van leed en pijn gaan opzoeken? Te denken valt aan artsen en advocaten die zichzelf op zaterdagavond in de club onder coke en drank bedelven, of heftiger: ‘die naar exclusieve SM-clubs gaan om het gevoel te krijgen dat ze iets beleven’, zegt Hofman. ‘Al wilden we wel oppassen dat het niet te decadent werd. We wilden wegblijven van een verveelde elite die meer uit een soort van luxueus onbehagen zich onderdompelt in allerlei heftigheid.’

Wie de vraag opwerpt, mag hem ook zelf beantwoorden: hoe denkt Hofman zélf over pijn en leed als een manier van zingeving? ‘Ik denk dat pijn niet per definitie leidt tot zingeving, maar je moet het idee omarmen dat het een onherroepelijk onderdeel van het leven is. Ik ben een paar maanden geleden vader geworden en ben me ervan bewust dat mijn kindje hoe dan ook vervelende dingen gaat beleven. Als ouder wil je dat je kind niks overkomt, maar dat bestaat natuurlijk niet. Je kunt je zelfs afvragen of er goede redenen te bedenken zijn om een nieuw mens op de wereld te zetten. Als ik heel eerlijk ben kan ik daar geen constructieve, goed onderbouwde reden voor bedenken. Het is een soort van primitieve drift, een verlangen. Juist daardoor krijgt het zijn waarde. In het leven proberen we alles te onderbouwen en verklaren, dus ik vind het ook heel mooi dat er dingen zijn die je absoluut niet kan begrijpen. Dat maakt het leven wat spannender.’

Waar de zin hem dan wél in zit? ‘Je kan jezelf er heel erg mee vermoeien en pijnigen om halsstarrig op zoek te gaan naar een reden waarom we hier zijn. Het is juist de kunst om je over te geven aan alle chaos en gekte die het leven met zich meebrengt.’

Club Catharsis, Toneelgroep Echo en De Veenfabriek. Vrijdag 24 januari, 20.30 uur in Theater Ins Blau. €19,00,-