Les 1. Laat je nooit foppen door de bandnaam

Stel je voor dat je als marsmannetje op aarde bent geland, uit je cabine klimt en tijdens je verkenning van de planeet, de menselijke soort en bijbehorende cultuurgeschiedenis ontdekt dat de belangrijkste band uit de zogeheten popmuziek blijkt te zijn vernoemd naar een vlijtige insectensoort: De Kevers.

Wat zou je doen? Er zijn grofweg twee scenario’s:

1. Je gelooft het (en vliegt compleet gedesillusioneerd terug naar je thuisplaneet).

2. Je gelooft het niet (en beschouwt die leugen als doorslaggevend bewijs om de aardbol alsnog te verdelgen, waarna je alsnog gedesillusioneerd terugvliegt naar je thuisplaneet).

Moraal van het verhaal: laat je nooit voor de gek houden door een bandnaam.

Dus nee, ook niet schrikken als een Canadees gezelschap zichzelf Godspeed You! Black Emperor noemt.Natuurlijk heeft het er alle schijn van dat het hier gaat om een satanische sekte van bloeddorstige duivelaanbidders die namens Het Kwaad alle kerken in de as leggen, zoveel mogelijk menselijke offers brengen, dansend rond brandende kruizen liters babybloed achterover slaan en headbangend hopen op de totale ondergang van de beschaving.

Niet dus. Maar wat of wie is Godspeed You! Black Emperor dan wel?

Les 2. Hoe een lentebriesje kan uitgroeien tot tornado

Iedereen kent het verhaal van de vlinder die door met zijn vleugeltjes te wapperen aan de andere van de aardbol zomaar een orkaan kan veroorzaken. Dankzij Godspeed You! Black Emperor weten we nu ook hoe dat klinkt.

Luister maar naar ‘Storm’, de openingssaga van het geroemde album met misschien wel de allerbeste titel uit de rockgeschiedenis: Lift Your Skinny Fists Like Antennas to Heaven (2000).

Het nummer duurt maar liefst 22:30 minuten en begint met fluisterzachte, pulserende gitaarriedeltjes en voorzichtig klaroengeschal die een lentebriesje aankondigen en na een minuut of drie uitgroeien tot een galmende overwinningsmars van klaterende drums en opgewekt getrompetter.

Maar gaandeweg, na iets meer dan twaalf minuten, gaat alle euforie over in onheil om te eindigen in een kolkende wervelwind van verwoestende decibellen die bomen uit de grond trekt en steden verkruimelt.

Het is de filmmuziek van een Apocalyps waarvan de beelden alleen in je eigen hoofd te zien zijn.

Les 3. Teksten zijn overbodig, interviews ook

Zoals grote kunst geen uitleg behoeft, zo heeft goede muziek geen teksten nodig. (Dus stop maar met lezen, google en/of stream nu Godspeed You! Black Emperor en draai het volume open. DOEI!)

Ziehier het uitgangspunt van een experimenteel en ondergewaardeerd genre waarvan het tienkoppige Canadese gezelschap sinds 1994 een van de belangrijkste pioniers is: postrock. Het idee is dat de instrumentale, lang uitgesponnen en filmische composities zo voor zichzelf spreken dat woorden overbodig worden. (Maar toch bedankt voor het blijven lezen, lieve lezer <3)

Godspeed neemt dat uitgangspunt nogal serieus. Afgezien van de optredens treedt de band niet naar buiten. Al tientallen jaren gebruiken ze dezelfde wazige bandfoto. Op het podium zijn rockposes ten strengste verboden. De muzikanten zitten niet alleen, ze laten zich ook nog beschijnen door filmprojecties: alles om maar zo onopvallend mogelijk te blijven. De decibellen moeten het werk doen.

Interviews geeft de band nauwelijks, en die zeldzame keren uitsluitend als anoniem collectief. ‘We won’t play the stupid game’, verklaarden ze tegen Britse krant The Guardian.

‘Someone tells us we’re special, we say: “Fuck no, we aren’t special.” Someone asks us what the thing we made means, we say figure it out for yourself, the clues are all there. We think that stubbornness is a virtue. We know that this can be frustrating. It’s fine. We don’t think in terms of narrative so much. We try to play arrangements that are little out of our reach. We try to make sure the songs ring true or not at all.’

Les 4. Waarom muziek en anarchisme de wereld kunnen redden

De ‘aanwijzingen die de waarheid verkondigen’ zijn inderdaad niet heel moeilijk op te sporen. Op platenhoezen staan afbeeldingen van traangasgranaten en beschrijvingen hoe je molovcocktails moet maken. Scroll langs de songtitels (‘Dead Flag Blues’, ‘Anthem for No State’ (Pt. I t/m III), ‘Bosses Hang’ (Pt. I t/m III), ‘Slow Riot for New Zero Kanada’) en het wordt duidelijk: Godspeed gelooft niet in gezag. Spaarzame straatopnames en samples van pas veroordeelden, woedende burgers of angstaanjagende gebedsgenezers onderstrepen steeds dezelfde boodschap: macht is verdacht en corrumpeert.

Toen Godspeed in 2013 de belangrijkste Canadese onderscheiding won voor het album Allelujah! Don’t Bend! Ascend! (2012) ging de dertigduizend dollar aan prijzengeld rechtstreeks naar muziekonderwijs in gevangenissen van Quebec.

Daarna publiceerde de band nog een hilarische doch vernietigende verklaring over de onzin van kunstcompetities: dat dergelijke decadente en zelffeliciterende gala-avonden (waar ze uiteraard niet kwamen opdagen) ook nog eens werden gesponsord door de auto-industrie, terwijl ‘de smeltende noordelijke ijskappen live worden gestreamd op internet, is niet alleen toondoof maar ook FUCKING INSANE’.

Op het laatste album G_d’s Pee AT STATE’S END! (2021) gaan ze nog een stapje verder. Behalve een beginselverklaring gaat de plaat ook vergezeld van een nogal uitgebreid eisenpakket:

• this record is about all of us waiting for the end.
  all current forms of governance are failed.
  this record is about all of us waiting for the beginning,
  and is informed by the following demands.
  empty the prisons
  take power from the police and give it to the neighbourhoods that they terrorise.
  end the forever wars and all other forms of imperialism.
  tax the rich until they’re impoverished.
  much love to all the other lost and lovely ones,
  these are death-times and our side has to win.

Het is menens. De vlinder heeft met zijn vleugeltjes gewapperd, nu is het enkel nog wachten op de orkaan.

Godspeed You! Black Emperor speelt zaterdag 8 april op het festival Rewire, in Den Haag en zondag 9 april in Paradiso (Amsterdam)