‘I’ll play whatever you want me to play’, zegt de geïrriteerde Beatles leadgitarist George Harrison in 1969 tegen bandgenoot Paul McCartney tijdens de opname van de film Let it be. ‘Or I won’t play at all if that’s what you want. Whatever it is that’ll please you, I’ll do it!’
‘Dit fragment wordt er altijd uitgelicht als kenmerkend voor de sfeer in de band tijdens deze sessie’, vertelt Beatleskenner en fiscaal jurist Pim Perquin, die maandag bij Rechten een lezing geeft over ‘leiderschaps- en levenslessen van The Beatles’.
‘We weten door de documentaire Get Back uit 2021 dat dat niet terecht is. In die film krijgen we veel meer materiaal te zien dan in Let it be en het blijkt dat Beatles echt niet alleen maar ruzie maakten in deze periode.’ George stapt zelfs even uit de band. ‘Maar in Get Back zag je ook de goede samenwerking. Je zit midden in het creatieve proces. ‘Het fragment is een reactie op wat er eerder gebeurde bij het opnemen van het nummer ‘Hey Jude’. George wilde een gitaarpartij spelen in dat liedje. Paul gooide die partij resoluut in de prullenbak en dat zindert nog na.’
Underdog George
Het fragment is kenmerkend voor de rol van George in de band. Hij was de jongste, maar ook zeer getalenteerd, schreef klassiekers ‘Here Comes The Sun’ en ‘While My Guitar Gently Weeps’. ‘Hij moest echter altijd opboksen tegen John en Paul. Ik heb een zwak voor de underdog in The Beatles. En dat is George. Een band kun je vergelijken met een team op kantoor. George kwam er ook net iets later bij dan de twee andere componisten in de band. Soms blijft de nieuweling op werk de tweede viool spelen.’
Maar hoe zit dat dan met drummer Ringo Starr? ‘Hij was in zeker zin ook een underdog, maar had er nooit last van omdat hij een minder getalenteerde liedjesschrijver was. Ringo was al blij dat hij in zo’n mooie band mocht drummen.’
Volgens Perquin is er een aantal lessen dat je van de band kunt oppikken. ‘Ik geef overigens geen muziekles. Ik speel namelijk geen noot muziek. Nou ja, ik kan ‘Het Smurfenlied’ van Vader Abraham met één vinger op de piano spelen, that’s it.’
Perquin neemt veel tijd voor het verhaal van de band voordat ze doorbraken. ‘In het begin hebben ze een aantal bepalende keuzes gemaakt. In 1960 durfden ze het al aan om “ja” te zeggen op het aanbod om in Hamburg te gaan spelen. George was toen nog maar zeventien. De cafés en zaaltjes waar ze optraden zaten vol met rauw publiek: haast de punks van die tijd. Daar zijn de Beatles volwassen geworden, als mens en muzikant. Deze periode was cruciaal. Toen ze doorbraken, konden ze meteen performen. Een van mijn lessen is het belang van veel vlieguren maken in de luwte. Ga eerst maar een tijdje oefenen.’
De lezing heeft de titel ‘Tomorrow never knows’, vernoemd naar het psychedelische nummer op de plaat Revolver uit 1966. ‘Het is een van hun beste songs en is kenmerkend voor hun drang naar innovatie. Het is het definitieve scharnierpunt in de ontwikkeling van de oude naar de nieuwe Beatles. De titel is ook heel mooi. Het is een zogeheten Ringoism, een niet bestaande maar wel treffend klinkende uitdrukking die Ringo gebruikte. Een ander voorbeeld is A Hard Day’s Night, de titel van een van de Beatlesfilms. “Tomorrow never knows” past ook bij de filosofie van de band, ze deden niet aan langetermijnplanning.’
Klakkeloos
Een ander belangrijk sleutelmoment is het besluit van de band in 1966 om niet meer op te treden en uitsluitend nog te focussen op studiowerk. ‘Met optreden konden ze nog ontzettend veel geld verdienen, maar ze kiezen niet voor commercie maar voor de creativiteit.’
Die beslissing levert de band uiteindelijk heel veel op, ook financieel, want er volgen een reeks zeer creatieve en succesvolle platen. ‘Dat weet je alleen niet van tevoren. Die vraag kan iedereen ook aan zichzelf stellen: wil ik me nog ontwikkelen? Moet ik een deur dichtgooien en iets anders gaan doen?’
Perquin: ‘Ik ben zelf meer dan twintig jaar partner geweest bij een groot adviesbureau. Een paar jaar geleden heb ik ervoor gekozen om daar weg te gaan. Ik wist nog niet wat ik daarna ging doen, maar vertrok wel vanuit de gedachte: ik verdien hier veel geld maar wil toch nieuwe dingen doen. Ik had bij het maken van die keuze niet de Beatles in gedachte hoor, die link maak ik nu. Ik ga niet klakkeloos de band volgen. Zo’n grote fan ben ik nu ook weer niet.’
Pim Perquin
Tomorrow never knows. Leiderschaps- en levenslessen van The Beatles
Lezing voor alumni
Kamerlingh Onnes Gebouw
29 jan 19:30 - 22:00 uur
€19,50