‘Toen ik laatst aan mijn twee dochters van in de twintig vroeg of zij wel eens iets gebruiken op een festival, kreeg ik als antwoord: “Ja duh!”’ Zo opent dagvoorzitter Marlies de Ruyter het symposium ‘Waar trek jij de lijn?’ In een tamelijk lege Marekerk zitten zo’n zeventig studenten. Zij verkiezen een congres over (de gevolgen van) excessief middelengebruik boven een zonnige avond in het park of op het terras.
‘Wie is er op dit moment onder invloed?’ vraagt De Ruyter. Twaalf studenten beamen dat te zijn. Aan de hand van een mentimeter – online vragenformulier – wordt gevraagd wat het publiek verstaat onder middelen. ‘Alcohol, drugs, tabak, pillen en… sos?’, aarzelt De Ruyter. ‘Dat is volgens mij een generatiedingetje’, waarna alle studenten beginnen te lachen. Op de vraag ‘wat heb je ooit gebruikt?’: zeggen 51 aanwezigen ooit cannabis te hebben gebruikt, 37 mdma, 40 xtc, 31 cocaïne, 25 ketamine, 14 speed, 4 lsd, en 35 de designerdrug 3-MMC. Slechts één bezoeker geeft aan nooit gebruikt te hebben.
Middelengebruik beïnvloedt de fysieke en mentale gezondheid. Uit een rapport van het Trimbos Instituut blijkt dat 39 procent van de studenten riskant veel alcohol drinkt. Jongeren die wonen in een studentenhuisvesting of een hoge studieschuld hebben gebruiken volgens het instituut vaker drugs.
‘Soms gebruik ik het als oppepper tijdens een feestje’, zegt een van de studenten die wordt gevraagd naar de redenen om harddrugs te gebruiken. ‘Dan kan ik nog iets langer door partyen terwijl ik eigenlijk moe ben.’ Andere aanwezigen noemen een fijn gevoel, gezelligheid, afleiding, meedoen met de rest als reden.
Naast besturen en studenten van de studentenverenigingen Quintus en Augustinus, die het symposium organiseerden, was ook de demissionair staatssecretaris van Jeugd, Preventie en Sport Vincent Karremans (VVD) uitgenodigd. Hij zei zelf nooit veel drugs te hebben gebruikt, maar zijn vrienden gebruikten soms wel. ‘Goed dat jullie hier zijn’, zegt hij tegen de studenten. ‘Met dit lekkere weer had je ook op het terras kunnen zitten.’
Volgens hem speelt drugs een grote rol in de onveiligheid van zijn woonplaats Rotterdam. ‘Op 10 mei 2020 was ik thuis en hoorde ik harde knallen. Ik dacht dat het vuurwerk was, maar eenmaal buiten zag ik iemand liggen met rook uit zijn borst die werd gereanimeerd. Ik woon in een enorme yuppenwijk waar iedereen GroenLinks stemt en op een bakfiets rijdt. Iedereen was heel boos toen er iemand was geliquideerd en vroeg zich af hoe dit had kunnen gebeuren. Maar het weekend daarop stonden al deze mensen weer pillen te slikken en te snuiven op een festival.’
De rol van de gebruiker wordt soms vergeten, maar hier moet volgens Karremans meer aandacht voor komen. Als wethouder in Rotterdam heeft hij daarom ook de campagne ‘Jouw lijntje, zijn liquidatie’ gevoerd, zegt hij.
‘Ik hoef jullie zo te zien niet veel meer uit te leggen over drugs’, aldus misdaadjournalist en documentairemaker Ewout Genemans. Aan de hand van fragmenten uit zijn programma’s wil hij het publiek laten kennismaken met de wereld waar drugs vandaan komt. ‘Veel mensen die vastzitten, zitten daar om drugs relateerde delicten. De dealer die bij jou aan de deur komt kan onder hoge druk staan en het zijn soms jongens die pas 18 jaar zijn. Besef dat.’
‘Veel studenten worden misbruikt wanneer zij onder invloed zijn’, vertelt officier van justitie Maaike Kampen, als ze een verkrachtingszaak bespreekt. Het slachtoffer had te veel gedronken en kon zich delen van de avond niet meer herinneren. ‘Wanneer je onder invloed bent kun je signalen van een ander verkeerd begrijpen en minder goed inschatten en hier wil ik jullie voor behoeden’, aldus Kampen.
Als afsluiting vertelt Liesl Burema van Brijder Preventie, een instantie voor verslavingszorg, over haar eigen verslaving. ‘Het ging van een keer een leuke avond naar elke dag gebruiken. Ik wil nooit meer terug naar het dal waar ik heb gezeten. Dus voor jullie de vraag: waar trek jij de lijn?’
Na tweeënhalf uur stroomt de Marekerk leeg en steekt menig student meteen een peuk op.