Nieuws
Cliteur: ‘Uitzending was absoluut niet racistisch’
De door de rector en rechtendecaan verfoeide uitzending van Ongehoord Nederland had meer context kunnen gebruiken, geeft emeritus hoogleraar Paul Cliteur toe. Maar van racisme is volgens hem ‘absoluut geen sprake’.
Vincent Bongers
dinsdag 11 oktober 2022

Rechtendecaan Joanne van der Leun en rector Hester Bijl omschrijven de uitzending waar u en Raisa Blommestijn optraden als racistisch. Wat vindt u daarvan?

‘De uitzending was bij uitstek niet racistisch en begon met een uitvoerige uiteenzetting van mij dat racisme verwerpelijk is. Alle aanwezigen gaven dat ook aan. Centrale vraag was: kunnen ook gekleurde mensen racistisch zijn? Die vraag werd door alle gasten positief beantwoord. Het is niet “racistisch” om dat te onderkennen.

‘Raisa Blommestijn heeft ook helemaal niets met racisme te maken. Het ging erom dat zij het woord “neger” heeft gebruikt dat tegenwoordig in woke-kringen omstreden is geraakt. Kennelijk wil zij niet meedoen aan deze semantische omduidingen van begrippen die tegenwoordig steeds vaker wordt geëist. Maar haar betichten van racisme alleen maar vanwege het gebruik van dat woord is volstrekt onjuist.

‘Tijdens de uitzending reageerde ik niet op haar woorden omdat er geen enkel racistisch motief speelde. Verder heb ik gewerkt aan de universiteit van Cleveringa, het praesidium libertatis, waar bepaalde normen gelden voor een open gesprek. Ik geef die normen niet snel op.’

Het woord ‘neger’ is niet racistisch?

‘Of het gebruik van een woord racistisch is bedoeld hangt af van de context. Als het gebruikt wordt door iemand van wie je weet dat hij een dubieuze bedoeling heeft, dan kan je ook het gebruik van het woord als zodanig beschouwen. Maar bij Blommestijn is dat absoluut niet het geval.’

Het is een woord dat kwetst.

‘Dat moet iedereen zelf beoordelen. Ik doe zelf kleine concessies aan politiek correct taalgebruik. Dus ik zeg wel “zwart”, zelfs “wit”. Ik waarschuw wel voor die voortdurende verandering van die begrippen: voor het feit dat mensen moreel worden gechanteerd omdat ze niet de laatste taalconventies volgen.’

‘De rector beschuldigt een academicus ten onrechte van het plegen van een strafbaar feit. Hoogst onkies’

Er werden zonder context filmpjes vertoond waarin zwarte mensen witte mensen in elkaar zouden slaan. Wat vond u daarvan?

‘Dat item had van meer context moeten worden voorzien. Wat we vaak - ook zonder duiding - wel zien is filmpjes van geweld tégen zwarten, niet dóór zwarten. In die zin waren deze filmpjes “ongezien” en “ongehoord”. Maar het was beter geweest wanneer die filmpjes uitleg hadden gekregen.’

Van der Leun noemde de uitzending ‘afschuwelijk’, ‘verschrikkelijk’ en ‘vreselijk’. Wat is uw reactie daarop?

‘Ik zie een bestuurder die wordt bedolven onder de tweets van anonieme accounts die elke dag “afstand nemen van Baudet, Cliteur, Blommestijn” eisen, en straks weer andere doelwitten van de woke-razernij. De universiteiten moeten daarvoor een draaiboek gaan ontwikkelen. Ik ben ook niet boos, maar constructief beschikbaar voor advies.

‘Ik vond de column van rector Hester Bijl op de site van de universiteit veel problematischer. Zij schreef: “De racistische en haatzaaiende uitspraken van Blommestijn waren wat mij betreft ver over de grens en zijn volgens mij ook in strijd met artikel 1 van de grondwet.” De rector beschuldigt hier ten onrechte een academicus van het plegen van een strafbaar feit. Er klopt juridisch ook niets van. Hoogst onkies.’

De decaan wil scherper vastleggen wat academische vrijheid inhoudt. Goed idee?

‘Nee. Mijn advies aan de bestuurders is: zorg dat de academische vrijheid behouden blijft. In het hedendaags jargon: schep een veilige omgeving voor uw onderzoekers. Stuur niet uw personeel naar cursus om het inherente “racisme” in henzelf te leren “herkennen” maar ga zelf naar cursus om te leren hoe u om moet gaan met woke-aanvallen. Van de zesduizend medewerkers aan de universiteit heeft u één FvD-senator gehad (Cliteur zelf, red.). Die “diversiteit” of “pluriformiteit” moet Leiden aankunnen.’