In twee maanden tijd zijn meer dan vijfhonderd onderwijsinstellingen in Oekraïne beschadigd. Granaten troffen de universiteiten van Marioepol, Soemy en Cherson.
Ook de Universiteit van Charkiv kreeg het flink te verduren: bijna alle gebouwen zijn geraakt door granaten. Van het gebouw van de Faculteit der Economische Wetenschappen is praktisch niets meer over. Toch hebben de studenten van de faculteit hun studie in de laatste week van maart alweer opgepakt.
Ook aan andere universiteiten in veertien regio’s waar de situatie relatief veilig is, worden weer (online) colleges gegeven - hoewel ook daar soms Russische aanvallen plaatsvinden.
Niet iedereen heeft ook de mogelijkheid om te studeren. Sommige studenten zitten in oorlogsgebied zonder internetverbinding, anderen zijn naar het buitenland vertrokken en hadden geen tijd om persoonlijke bezittingen en apparatuur mee te nemen. En niet te vergeten: veel studenten zitten in het leger, of zijn betrokken bij vrijwilligersactiviteiten.
Taisiya Shchuruk (23) studeert aan de Nationale Karpenko-Kary Universiteit voor Theater, Cinema en Televisie in Kyiv en is een bekend actrice in Oekraïne. Noodgedwongen moet ze, net als tijdens de pandemie, toneelstukken en monologen opvoeren via een videolink. Sommige oefeningen worden vervangen door schrijfopdrachten.
‘Ik zit in mijn laatste jaar’, zegt Shchuruk. ‘Als ik dit semester betaal en een aantal essays indien, kan ik mijn diploma behalen. Maar het belangrijkste dat we nodig hebben om goede acteurs te worden, is zoveel mogelijk oefenen en acteren. Verkennen, studeren en repeteren, door direct contact met elkaar en met de kijker.
‘Voor het uitbreken van de oorlog bereidden we ons voor op de première van een toneelstuk van Shakespeare. Ik hoop dat we het na de oorlog binnen en buiten de muren van onze universiteit kunnen opvoeren.’
Om kwalitatief goed onderwijs te krijgen, verzamelen Oekraïense studenten handtekeningen en willen ze een aanvraag indienen bij het ministerie van Onderwijs met het verzoek om hun studie te vervolgen als er weer vrede is.
Oekraïense universiteiten zijn bereid om aan de studenten en hun voorwaarden tegemoet te komen en doen hun best om studenten tijdens de oorlog te ondersteunen: ze bieden psychologische ondersteuning voor studenten en moderniseren het online studiesysteem.
Voordat het onderwijs weer werd hervat, namen sommige hoger onderwijsinstellingen een enquête af om erachter te komen wat studenten vonden van het uitstellen van het onderwijs.
Op de enquête van de Taras Shevchenko-universiteit van Kyiv reageerden 19.000 studenten, zegt rector Volodymyr Bugrov. ‘Tachtig procent van hen zei dat ze graag terug zouden willen naar het afstandsonderwijs. Slechts anderhalf procent zei dit om welke reden dan ook niet te kunnen. Niemand kan in de toekomst kijken, dus we moeten zoveel mogelijk door blijven gaan met leven. Voor de studenten in hun laatste jaar zal het handig zijn om deze zomer een diploma te halen, zodat ze een baan kunnen krijgen.’
Studenten die de oorlogsgebieden ontvlucht zijn en graag willen blijven studeren, krijgen de mogelijkheid om colleges van universiteiten in West- en Centraal-Oekraïne online bij te wonen.
Eén universiteit slaagde er zelfs in om zich van de oostelijke stad Charkiv naar West-Oekraïne te verplaatsen. ‘De Staatsbiotechnologische Universiteit verhuisde naar grondgebied van de universiteiten van Uzhgorod en Mukachevo’, vertelt volksvertegenwoordiger Yulia Grishina.
‘Universiteitsmedewerkers worden geëvacueerd en er wordt naar huisvesting gezocht. We zoeken ook naar mogelijkheden om studenten die in verwoeste studentenflats wonen te evacueren.’
Maar verhuizen is niet makkelijk, zegt Grishina. ‘Het werk vereist voortdurende coördinatie van een groot aantal mensen: lokale autoriteiten, universiteitsbestuur, politici en vrijwilligers.’
Daarom is voorlopig besloten dat studenten via een videoverbinding blijven studeren en docenten van overal op de wereld mogen lesgeven.
Studenten hebben ook de mogelijkheid om een opleiding in het buitenland te volgen: veel Europese universiteiten bieden aan om vluchtelingen uit Oekraïne in te schrijven voor een gastsemester, met mogelijkheid tot verlenging.
‘We hebben ongeveer tweehonderdvijftig partners in Europa’, zegt rector Bugrov uit Kyiv. ‘De meeste van hen hebben een veilige afsluiting van het studiejaar voor onze studenten en docenten aangeboden.’
Zelfs universiteiten die nog nooit met Oekraïense universiteiten hebben samengewerkt, staan klaar om gevluchte studenten te helpen. Zoals de 19-jarige Maria, die naar Hongarije is gevlucht. ‘In Kyiv deed ik de studie programmeren aan het Polytechnisch Instituut. Ik schreef een brief aan de Universiteit van Boedapest met de vraag of ik daar terecht kon. Daar kan ik nu een gast-semester volgen, eigenlijk als een uitwisselingsprogramma. Ze boden me zelfs een studentenflat aan.’
Afgaande op de peilingen zijn de meeste Oekraïense jongeren die vanwege de oorlog zijn gevlucht van plan terug te keren zodra het veilig is, om te helpen het land weer op te bouwen. De afgelopen week zijn er al enkele tienduizenden vluchtelingen uit Europa teruggekeerd naar Oekraïne, onder wie ook studenten.