Natasha wilde haar moederschap niet langer uitstellen

Een half jaar geleden ontvluchtten Natasha Berezii (27) en haar man de oorlog. Ze vluchtten van Kyiv naar Ivano-Frankivsk, in West-Oekraïne. Daar hielp het stel mee in het zogenaamde ‘culinaire bataljon’: elke dag maakten ze eten klaar dat naar de militairen werd gebracht of aan vluchtelingen werd gegeven.

Inmiddels zijn ze teruggekeerd naar hun geboortestad Kyiv waar ze zich voorbereiden op de komst van hun dochter: Berezii is zes maanden zwanger. ‘Veel mensen vragen of ik niet bang ben om moeder te worden tijdens de oorlog. Maar nee, integendeel. Wij wilden al heel lang ouders worden, maar stelden het altijd uit: dat is iets “voor later”. We dachten dat we nog wat meer moesten werken.

Nieuwe realiteit

‘Door de oorlog veranderde dit: we verloren allebei onze baan. We verloren vrede en stabiliteit en hebben geleerd om met deze nieuwe realiteit te leven. En het belangrijkste was dat we ons realiseerden dat het geen zin heeft om je leven en je dromen tot later uit te stellen. Want dan komt het er misschien niet meer van.’

Voor de oorlog werkte Berezii als journalist voor de televisie. Het is haar niet gelukt een nieuwe baan te vinden, maar ze onderzoekt mogelijkheden om als docent journalistiek te gaan werken. Ondertussen volgt ze cursussen voor aanstaande moeders en richt ze de kinderkamer in.

Zorgen zijn schadelijk

‘Het nieuws heeft gevolgen voor mij en mijn ongeboren kind. En hoewel ze zeggen dat het schadelijk is om je tijdens een zwangerschap veel zorgen te maken, is het belangrijk om op de hoogte te blijven van de gebeurtenissen.’

Haar ouders wonen in een bezette stad in de provincie Cherson. ‘Ik mis ze heel erg, ik maak me zorgen om hen. Mijn grootste droom is dat de oorlog voorbij is en mijn ouders vrijkomen uit de bezetting. En ik droom ervan dat ze na de geboorte hun kleindochter zullen zien.’

Artem koopt drones, uniformen en medicijnen

Vanaf de eerste dagen na de invasie begon Artem Datochnyi (26) samen met zijn vrienden mensen uit oorlogsgebieden te evacueren. Ook bezorgden ze voedsel en medicijnen en hielpen militairen. Tegenwoordig is hij de oprichter van de vrijwilligersorganisatie OSA help. In de afgelopen drie maanden hebben ze al vijftigduizend euro opgehaald, waarvan ze drie auto’s, twee drones, uniformen en medicijnen voor het leger hebben gekocht.

Limonade produceren

‘Al mijn tijd gaat naar het leiden van de organisatie. In dit stadium helpen we vooral het leger, maar we schakelen ook humanitaire hulp in en we organiseren liefdadigheidsconcerten. Het is wel moeilijker geworden. We merken dat de bereidheid tot financiële hulp van mensen nu veel minder is.’

Zelf levert Datochnyi ook hulp: hij brengt auto’s naar het leger en reist naar oorlogsgebieden. Als de oorlog voorbij is, wil hij naar de bergen om te ontspannen. Zijn toekomstdroom is om limonade te gaan produceren.

Liza vluchtte naar Duitsland

Liza Fateeva (19) vertelde vorige keer hoe ze met haar familie het bombardement op het theater in Marioepol overleefde, waar op dat moment meer dan 700 burgers ondergedoken zaten. Tientallen mensen stierven die dag. Het precieze aantal is niet bekend: Marioepol staat momenteel onder Russische bezetting en de nieuwe regering zwijgt over het aantal slachtoffers.

Fateeva en haar familie vertrokken onmiddellijk na de aanval naar Berdyansk en van daaruit gingen ze naar de door Oekraïne gecontroleerde gebieden. Ze vertelt dat het het moeilijkste moment uit haar leven was.

Moeilijkste dag uit mijn leven

‘We stapten in een konvooi van bussen, die de bezetters een dag in de file hielden. We vroegen om water, de Russen brachten water in blikken benzine. Het was onmogelijk om het te drinken.’

Fateeva voelde zich pas weer op haar gemak toen ze weer in door Oekraïne gecontroleerde gebieden aankwam. Daarna besloot ze samen met haar moeder naar Duitsland te gaan. Nu woont ze in het Duitse Seligenstadt. Ze kreeg een verblijfsvergunning, werkt in een elektronicafabriek en reisde onlangs naar Oekraïne om toegelaten te worden tot een universiteit.

Voorgoed terugkeren naar Oekraïne

‘Ik studeer op afstand aan de Rivne State Humanitarian University, aan de theaterfaculteit. Ik zou graag nog een jaar in Duitsland willen werken om financieel wat meer zekerheid te creëren voor de toekomst, want nu heb ik niets. En ik hoop echt dat ik dan voorgoed kan terugkeren naar Oekraïne.’

Een paar maanden geleden kwam een deel van haar oude amateurtheaterclub bijeen in Duitsland. ‘De directeur van ons theater zit hier nu ook. We verzamelden hier met iedereen die kon komen. Mensen kwamen uit Tsjechië, uit Finland. En we speelden een optreden dat we al voor de oorlog in Oekraïne hadden ingestudeerd, dat was heel vet.’

Margarita verkeert elke dag in levensgevaar

Toen de oorlog uitbrak, vroegen de ouders van Margarita Rivchachenko (25) of ze naar het buitenland wilde vluchten. In plaats daarvan ging ze naar het militaire registratie- en rekruteringsbureau en sloot zich aan bij de territoriale verdediging van de stad Kyiv.

Tussen de ontploffende clusterbommen

Ze werkte als arts en medisch instructeur, maar is sinds juli aangesteld als persvoorlichter in de regio Charkov, waar ze is geboren. Daar wordt nog steeds regelmatig geschoten en tot voor kort vonden er gevechten plaats. Bijna elke dag verkeert ze in levensgevaar.

‘Op mijn derde dag kwam ik al terecht in een vuurgevecht. Ik zat middenin ontploffingen van clusterbommen, raketten en helikopters. Uiteindelijk ging ik naar de grey zone, een soort niemandsland, waar ik kon werken. Maar het gevaar is er altijd.’

Nastya vluchtte naar Nederland

Nastya Vykhrova (24) wilde in Oekraïne blijven toen de oorlog begon, maar haar echtgenoot, die de oorlog in Syrië al was ontvlucht, haalde haar over om toch te vertrekken. Ze vestigden zich in Montfort, een klein dorp in Limburg.

Aanvankelijk maakte ze zich vooral zorgen om haar moeder en zus, die in de stad Sumy bleven, waar toen vlakbij werd gevochten.
Mijn moeder wilde niet weg.

Bang om huis te verlaten

Ze was bang om het huis te verlaten, te stoppen met haar baan en de katten thuis achter te laten. Ze geloofde niet dat ze na veertig jaar een nieuw leven zou kunnen beginnen, laat staan dat ze een vreemde taal zou kunnen leren.’
Maar toen de situatie in de stad steeds gespannener werd, besloot Nastya’s moeder te vertrekken. Vrijwilligers haalden hen uit de stad en na drie dagen reizen werd het gezin herenigd in Nederland.

Kapper op Tomorrowland

Tegenwoordig werkt Vykhrova’s moeder in een koekjesfabriek, waar ze stroopwafels inpakt. Haar zus gaat naar de plaatselijke school. Vykhrova zelf heeft al verschillende banen gehad: ze heeft gewerkt als kapper op Tomorrowland en plukte als seizoenarbeider appels en peren.

Ze houdt nog steeds een blog bij, waarin ze vluchtelingen vertelt hoe ze het land het beste kunnen verlaten. Ook leert ze de Nederlandse taal, aangezien ze van plan is in Nederland te blijven en hier – net als vroeger in Oekraïne – wil werken als journalist.

Max werd geraakt door een granaatscherf

Max Tokarev (26) vecht al vanaf 2019 aan het front en is sinds het begin van de oorlog niet meer thuis geweest. Hij is inmiddels benoemd tot commandant van zijn afdeling, die is gestationeerd aan de frontlinie in de Donbas. Zijn verloofde woont nog in Kyiv. Het afgelopen half jaar is er veel gebeurd in zijn leven. Onlangs liep hij zijn eerste verwonding op.

Gewond, maar weer aan het vechten

‘Een groep Russen kwam naar onze positie en er ontstond een gevecht. We hebben er een aantal gedood. Als reactie daarop beschoten ze ons, en ik raakte gewond door granaatscherven. Maar het is niets ernstigs.’

Tokarev is al hersteld en weer aan het vechten. Toch hoopt hij op een korte vakantie om zijn familie en verloofde te zien en wat tijd thuis door te brengen.

Over de auteur
De Oekraïense Olexandra Sulymenko (25) was voor de oorlog journalist bij een ochtendprogramma en woonde in Kyiv. Ze vluchtte in maart naar Khmelnytskyi, een stad in het westen van Oekraïne. In april keerde ze alweer terug naar Kyiv waar ze werkt ze als freelance journalist. Voor Mare schrijft ze over het leven van jongeren in Oekraïne.

Lees hier het artikel dat Sulymenko in maart schreef over de Oekraïense jongeren. En hier haar artikel over studeren in oorlogstijd.