‘Iedereen is het nog aan het uitvinden’, zegt Danica Mast over haar verzameling krijtstrepen, afzettingen, obstakels en pijlen van plakband.
Ze is docent-onderzoeker aan de Haagse Hogeschool, en werkt aan een proefschrift bij het Leidse informatica-instituut LIACS. Haar interesse: ‘De inzet van visuele aanpassingen voor aansturen van gedrag in publieke ruimtes.’
Bijvoorbeeld: hoe kun je mensen stimuleren om de trap te nemen? ‘Ik onderzoek welke ontwerpfactoren hier invloed op hebben en hoe je deze zo effectief mogelijk kunt toepassen.’ (Zie ook: Meer dan schermpje staren)
Pianotrap
Psychologen, altijd bereid om een Nederlands woord te negeren als er ook een lelijk Engels alternatief is, noemen dat aanmoedigen: nudging.
De pianotrap in Stockholm die muzieknoten afspeelt zodra mensen de treden aanraken, nudget hen om de trap te nemen op een speelse manier, maar het lijkt erop dat als je met een rol plakband wat strepen richting de trap afzet, je ook al verschil maakt in het aantal gebruikers. Wel zo mooi, want plakband is goedkoop.
Dat ontdekken nu ook tal van ondernemers die ondanks de pandemie open willen blijven. Dat mag alleen als er een plan is om klanten op anderhalve afstand van elkaar te houden. Ineens zie je in winkels, en soms zelfs ver daarbuiten, markeringen staan, die onderdeel zijn van zo’n plan. Ze geven eenrichtingsverkeer aan, of de plekken waar mensen in de rij moeten staan. Soms werkt het ook echt.
Geen ongeschreven regels
‘Omdat het voor iedereen nieuw is, bestaan er nog geen ongeschreven regels’, zegt Mast. ‘Als een winkel strepen op anderhalve meter afstand van elkaar heeft neergezet, moet je dan óp de strepen gaan staan, of juist ertussen? Veel winkels lijken geen meetlint gebruikt te hebben, of nog niet bedacht te hebben dat mensen niet alleen achter elkaar, maar ook naast elkaar kunnen staan. Sowieso zijn markeringen die precies op anderhalve meter staan krap. Eén stapje is al gauw teveel; ze zouden best wat verder uit elkaar mogen staan op de plekken waar dat kan.’
Nu haar andere onderzoekslijnen deels stil liggen – ze zou museumbezoekers gaan observeren, maar de musea zijn dicht – richtte ze zich op de aanpassingen voor de anderhalvemetersamenleving.
‘We weten al dat mensen de neiging hebben om belijning te volgen. Nudging met visuele aanwijzingen werkt. Ik dacht: nu alle winkels dat gaan doen, moet ik gaan kijken! Het is alleen natuurlijk niet verstandig als ik ze allemaal af ga lopen. Ik begon met vrienden en familie te vragen om foto’s met voorbeelden, en nu verzamel en deel ik ze via de website 1meter50.nl.
Schuifpuzzel
‘Cirkels op de grond lijken mooi te werken, maar dat kan niet overal. Soms ontstaat er een soort schuifpuzzel: als iemand bij de pinautomaat moet komen moet iemand anders eerst een stap opzij doen in een speciaal daarvoor gemarkeerd vak. Bij kruizen op de grond is niet duidelijk of iemand daar nu wel of juist niet moet gaan staan. Zoals ik al zei: de mensen zijn het nog aan het uitvinden, en ik vind het mooi om te zien dat iedereen het probeert.’
Inmiddels heeft Mast enkele honderden foto’s, en hoopt ze er nog veel meer te krijgen. ‘Conclusies? Die durf ik er vooralsnog niet aan te verbinden; dan heb ik veel meer foto’s nodig. Het liefst wil ik foto’s waarop de benen van mensen te zien zijn, zodat ik kan zien wat de mensen doen met de markeringen.’
Vooralsnog is dat echter niet haar hoogste prioriteit: ‘Het geeft uiteraard input voor mijn eigen onderzoek. Foto’s verzamelen en uiteindelijk een wetenschappelijke publicatie schrijven is leuk, maar als ik de beelden snel naar buiten kan brengen is dat nuttiger. Hopelijk kan ik zo bijdragen aan de oplossingen die winkels moeten verzinnen.’
Zelf foto's insturen? Dat kan hier.