Het rechtenbestuur constateerde al een tijd geleden dat het niet goed genoeg gaat met de bacheloropleidingen rechtsgeleerdheid en fiscaal en notarieel recht. De bachelor heeft ‘een laag studiesucces, ook in vergelijking met juridische bacheloropleidingen elders in Nederland’, schrijft het faculteitsbestuur. De opkomst van studenten in colleges en werkgroepen ‘is zelden hoog’ en ‘we slagen er lang niet altijd in de zelfstandigheid van studenten te bevorderen en hen te activeren’.

De al hoge werkdruk voor docenten en ondersteuning neemt daardoor ook toe. ‘Er zijn meer studenten, en dezelfde studenten komen te vaak terug.’

Ook zijn lang niet alle studenten tevreden. Zij voelen zich ‘lang niet altijd gezien binnen onze grote opleidingen en missen de aansluiting van de studie bij de arbeidsmarkt en maatschappelijke vraagstukken’.

De studiecultuur moet dan ook veranderen. ‘Rechten mag niet langer vrijblijvend zijn en moet een uitdagende en vooruitstrevende ervaring voor studenten opleveren’, aldus het faculteitsbestuur.

Inmiddels is er een zogeheten Kernvisie opgesteld met daarin een pakket aan maatregelen. ‘Er zijn zeven teams en een aantal werkgroepen samengesteld om deze visie verder uit te werken’, vertelde Bastiaan Rijpkema, hoogleraar encyclopedie van de rechtswetenschap en voorzitter van de taskforce Kernvisie, maandag tijdens de faculteitsraadsvergadering waar de plannen werden besproken. ‘Het is een stevig pakket dat best ingrijpt op hoe je studeert.’

Een van de zaken die de faculteit wil doen is de selectie van studenten verbeteren. ‘Een belangrijke maatregel is de invoering van verplichte matching met als doel om studenten een meer bewuste keuze te laten maken voor onze opleidingen’, staat in de visie. Dat zal gebeuren met ‘intensieve methoden zoals matchingsdagen en online-cursussen’.

Academisch niveau

Het herkansingsbeleid gaat op de schop. ‘Je kunt alleen maar onder bepaalde voorwaarden herkansen’, zei Ton Liefaard van het rechtenbestuur. In de visie staat dat ‘een herkansing enkel kan worden afgenomen indien de student actief, via een praktische opdracht, heeft deelgenomen aan het onderwijs’. Herkansen kan alleen als een student minimaal een 4 haalt. Bij een herkansing is het cijfer maximaal een 6.’

Studenten moeten veel meer betrokken worden bij de opleiding. ‘Elk vak in bachelor 1 en 2 werkt met bonuspunten voor actieve deelname aan vakken’. Verder gaat ‘het analytische en academische niveau van de vakken in het gehele curriculum’ omhoog en komt er ‘meer nadruk te liggen op verdieping en reflectie, naast feitelijke kennis. Hierdoor begrijpen studenten ook op een meer reflexief niveau wat een goede juridische analyse inhoudt.’ Deze aanpak gaat ook terugkomen in de tentamens.

‘Hoe verhoudt deze visie zich tot wat de overheid aan het doen is?’ Vroeg personeelsraadslid Cees de Groot. ‘Ik denk dan vooral aan de vergevorderde plannen die minister Dijkgraaf van Onderwijs heeft om het bindend studieadvies te verlagen of misschien zelfs af te schaffen. Kunnen we dat wel aan?’

Liefaard zag deze problematiek ook. ‘De politiek is erg gericht op alles zo laagdrempelig mogelijk houden. Dat willen wij niet. Idealiter zou voor ons de bsa juist wat omhoog moeten, maar dat idee hebben we snel opzij geschoven.’

Het bestuur denkt dat met andere maatregelen ook kan worden voorkomen dat het in het eerste jaar met veel studenten misgaat. ‘We hebben als faculteit een bepaalde vrijheid om te bepalen dat studenten een bepaald programma verplicht afronden in de propedeuse, voordat ze doorkunnen naar het volgende jaar. Je moet bepaalde vakken hebben gehaald om door te stromen.’

Verder krijgen studenten in het eerste studiejaar ‘bij onvoldoende studievoortgang én onvoldoende motivatie het dringende advies om voor 1 februari te stoppen met de opleiding’.

Studenten die na het eerste semester een studievertraging hebben van 15 punten ‘krijgen verplicht in het derde blok van bachelor 1 extra begeleiding in het ontwikkelen van hun studievaardigheden’. Verder mogen studenten met een studieachterstand van 15 punten of meer zich in het tweede studiejaar inschrijven voor een ‘maximaal aantal van 30 punten per periode’.

Portfolio

De faculteit gaat een ‘studentvolgsysteem ontwikkelen ten behoeve van docenten, vakcoördinatoren, instituutscoördinatoren en opleidingsdirecteuren’. Studenten verzamelen ‘hun schrijfopdrachten in een online portfolio zodat docenten en studenten de voortgang op de vaardigheden kunnen monitoren’. Studenten krijgen in het eerste jaar meer ‘ondersteuning bij het ontwikkelen van vaardigheden die nodig zijn voor een academische opleiding, waaronder leervaardigheden’.

Extra aandacht komt er voor de aansluiting op de arbeidsmarkt. De faculteit zet een programma op ‘waar studenten zich extra-curriculair kunnen oriënteren op de arbeidsmarkt’. Verder zijn er ‘per semester meerdere gastcolleges van een expert uit de praktijk’.

‘Hoe vast staat deze visie?’ vroeg personeelsraadslid Lara Hartman-Ohnesorge. ‘Gaan alle maatregelen er komen?’

‘De Kernvisie staat niet ter discussie, die hebben we met z’n allen omarmd’, antwoordde Liefaard. ‘De inzet is om de voorstellen integraal uit te voeren. Maar we kunnen tijdens de rit nog tot een ander inzicht komen over bepaalde maatregelen. Een open blik is nodig.’

Het bestuur verwacht dat de hervorming van de bachelor twee tot drie jaar in beslag gaat nemen. De maatregelen worden gefaseerd ingevoerd.