Een van onze vreemdste optredens was in 1982’, vertelt gitarist Terrie Hessels (aantal optredens: 1989), het enige nog overgebleven oerlid van The Ex. ‘We speelden in Groningen en werden meteen al bij aankomst raar behandeld. We kregen geen eten. Als je even tv keek, werd de zender geswitcht.
‘Het bleek dat de mensen hadden besloten dat The Ex van het podium geslagen moest worden. Waarom? Omdat we uit Amsterdam kwamen. Volkomen absurd, maar we waren het nodige gewend wat betreft vijandigheid. We speelden vervolgens zo’n agressieve set dat de gasten die ons wilden aanvallen uiteindelijk niet durfden. Er is nog wel een band van onze bus lek gestoken, maar dat losten we ook wel weer op.’
The Ex bestaat 45 jaar en bracht in 2018 haar laatste plaat uit. Tijd om de machine weer op starten. ‘Het is altijd: kijken of we nog iets moois kunnen maken’, zegt Hessel. ‘Elke keer slaat het toch weer ergens op.’
‘Dus gaan we nog maar effe door’, vult zanger-gitarist Arnold de Boer (in de band sinds 2009, optredens: 625) aan. ‘Als je, mede door corona, na een vrij lange break weer in de oefenruimte komt, val je haast over elkaar heen met nieuwe ideeën. Het eerste dat we de wereld in gaan slingeren is een 7 inch single, want 45 toeren past natuurlijk goed bij deze leeftijd.’
Hessels: ‘Djeezus, wat oud zeg. Binnenkort is het tweeduizendste optreden.’
Ouwenelen
De Boer: ‘Waarschijnlijk wordt een van de nummers op de single ‘The Evidence’. Met waanzinnige drums van Kat(herina Bornefeld, optredens: 1764) en een catchy riff. Toen we het op een try-out speelden, riep een journalist: “Dit is een hit!” Hahaha, gaat het tóch nog lukken...’
Hessels: ‘We hebben natuurlijk nooit gedacht van: oeh, we moeten beroemd worden. Er is geen platenmaatschappij die zit te ouwenelen over wat we moeten doen, want we doen alles zelf.’
De Boer: ‘Ik mis de do-it-yourself-houding bij nieuwe bands: zet zelf shows op en breng zelf platen uit. Een 16-jarige krijgt nu het idee dat je mee moet gaan draaien in de muziekbizz. Je hebt echt geen contracten, managers en advocaten nodig.’
Hessels: ‘EMI toonde ooit interesse. We dachten meteen: dat gaan we niet doen, maar waren nieuwsgierig. Uiteraard ging het alleen maar over carrière en geld. Die man heeft het niet één keer over muziek gehad.’
De band volgde onverstoorbaar zijn eigen pad en zo ontstond er een wereldwijd netwerk van bevriende muzikanten en organisatoren. ‘Er zit geen business bullshit tussen’, zegt De Boer. ‘Zo’n gemeenschap opbouwen in Turkije, Rusland of Ethiopië heeft tijd nodig, maar als deze er eenmaal is, houd je het ook langer vol.’
Door hun netwerk speelde The Ex op bijzondere plekken. ‘We waren een van de eerste westerse bands die in het Oostblok speelde voor de val van de muur’, vertelt Hessels. ‘In Warschau traden we in een sporthal op voor drieduizend man. Om ons te mogen uitnodigen moesten de organisatoren ook twee Russische staatsbands programmeren.
Het publiek had paraplu’s bij zich. Als die Russische bands dan speelden, pakten ze die plu’s en deden ze open en dicht. Die Russen kwamen woedend van het podium af. Wij kwamen op en het publiek ging los.’
Onlangs werd de band gevraagd om op te treden in Abu Dhabi, de hoofdstad van de Verenigde Arabische Emiraten. ‘We gaan niet voor rijke Arabieren spelen, dachten we eerst. Het bleek echter om een gratis optreden met Ethiopische muzikanten te gaan voor Ethiopiërs die daar als een soort slaven werken. Het was een fantastische avond en het was heel goed om met ze praten. Oh man, de omstandigheden waarin ze leven zijn echt vreselijk.’
Militaire controle
The Ex heeft een sterke band met Ethiopië. Die connectie ontstond tijdens een reis die Hessels met zijn vrouw Emma Fischer door Afrika maakte, in 1995-96. ‘We reden met onze oude Land Rover via Kenia bij een onbewaakte grens Ethiopië binnen. Verderop werden we bij een militaire controle aangehouden. Omdat we geen stempel hadden in ons paspoort werd de auto doorzocht.
Toen ze een wereldmuziekboek van ons zagen liggen, sloeg Emma dat open en noemde twee beroemde Ethiopische zangers. Je zag de militairen kijken: “Hè, westerlingen die onze zangers kennen.” Toen was alles meteen goed en we kregen koffie en eten. Toen we vervolgens door het land trokken, ontdekten we de geniale en originele muziek: kochten iets van vijfhonderd cassettes.’
De band begon in 2002 met spelen in Ethiopië. ‘We gingen naar het gemeentebestuur in een plaats en vroegen: we zijn bandje uit Nederland, kunnen we hier optreden? Op de belangrijkste christelijke feestdag in het land stonden we dan op een vol dorpsplein te spelen.’
De Boer: ‘Alles is daar omgekeerd. De entree is gratis, want mensen hebben geen geld voor een kaartje. Je speelt ’s middags omdat iedereen in de avond naar huis moet, en dat is best lastig in een stad als Addis Abeba. Door het tijdstip zijn er altijd heel veel kinderen bij en die dansen heel graag. De link tussen dans en muziek is daar zo direct. In Nederland is dat niet zo.’
Hessels: ‘Ook grappig: optreden in de hal van een politiebureau.’
De Boer: ‘Concertzalen bestaan niet, dus we hebben in theaters, bioscoopzalen en muziekscholen gespeeld. Een deel van onze apparatuur en instrumenten hebben we daar achtergelaten: jongens, gebruik het maar. Het is één grote uitwisseling geworden.’
‘Een absoluut hoogtepunt was een optreden in het nationale theater met de in 2016 overleden legendarische Ethiopische saxofonist Getatchew Mekuria’, zegt The Ex-zanger Arnold de Boer. ‘Toen hij ouder werd en niet meer zo veel kon spelen, zijn we in 2014 met de band en blazers naar Addis Abeba gegaan. We traden in het prachtige nationale theater op. Het was stampvol en waren drie tv-ploegen om het te filmen.’
‘Mekuria was niet meer goed ter been, zat op een stoel’, zegt gitarist Terrie Hessels. ‘Hij speelde echt krankzinnig goed. Wow.’
De Boer: ‘Er ging zoveel emotie door het theater. Er hing echt een “wat gebeurt hier nou”-sfeer.’
Hessels: ‘Spelen met hem was een groot avontuur dat zo’n tien jaar heeft geduurd. Zijn vader was honingverkoper. Als jongen van vijftien hoorde Mekuria een saxofonist op de radio. Hij dacht: dat wil ik ook en hij liep naar de hoofdstad. Hij kwam daar in een marching band terecht en de rest van zijn leven is de saxofoon bepalend geweest.’
De Boer: ‘Hij zei tegen ons: “Jullie moeten mijn band worden”. Zo bijzonder dat een band die totaal ergens anders vandaan komt zo perfect bij hem paste.’
Hessels: ‘Het was zo’n prachtig eigenwijze hark. Je wist nooit hoe zo’n optreden precies ging verlopen. Zijn instrument was heilig voor hem. Een keer in een vliegtuig stopte hij zijn saxofoon in een locker. Een man legde zijn tas tegen het instrument aan. Mekuria stond op en gaf die vent, wam, zo een klap voor z’n kop.
‘Toen we in New York speelden, nodigde de zoon van de wereldberoemde saxofonist Ornette Coleman hem uit voor een lunch met zijn vader. Mekuria had nog nooit van Coleman gehoord. Er stond een hele groep van die zogenaamd interessante mensen omheen, onder wie Patti Smith, die allemaal zeiden: “He is very famous.” Mekuria antwoordde alleen maar: “I am also famous.” En hij ging mooi niet.’
Festival Peel Slowly and See met: The Ex, Maya Fridman & Soheil Shayesteh, The Eminent Sessions, Peter Broderick, We vs. Death – sinks , Use Knife , Brintex Collective , Martha Da’ro, Mouvman Ale, dj flugvel og geimskip, Dolphin Hyperspace, LQRQ, Khorshid Dadbeh. Vrijdag 1 maart (Resistor, uitverkocht) en zaterdag 2 maart (Nobel), €33,11
Arnold de Boer is ook van de deelnemers aan de doe-het-zelf-conferentie Book Your Own Fuckin’ Life. Vrijplaats/Resistor, 6 april, 12:30 u