‘Ik ben nog steeds op mijn oude plek. Geen millimeter opgeschoven. Hij kan me niet meenemen. Als hij is uitgeschilderd, staat hij op.’ In 1890: Een zonnebloem verdwijnt wordt een zonnebloem verliefd op schilder Vincent van Gogh, maar het is een hopeloze liefde: door zijn wortels kan de bloem namelijk niet bewegen.

Het boek van Zhang Yueran heet Tien liefdes, maar vertaler Annelous Stiggelbout stond erop dat het zonnebloemverhaal als elfde werd toegevoegd: ‘Het is volstrekt origineel. Een zonnebloem die verliefd wordt op Van Gogh, hoe verzin je het? Schrijfster Zhang grapte: “Oh ja, Nederlanders zijn een beetje gierig hè, die willen dan elf verhalen voor de prijs van tien”.’

Ze omschrijft het boek als ‘sprookjesachtig, fantasy, absurd en een beetje feministisch’. Neem het verhaal Harp en de witte bottengeest, waarin de echtgenoot van de witte bottengeest, een muzikant, een harp maakt van haar botten: ‘Als de kleine witte bottengeest haar rechtersleutelbeen losmaakt en aan de muzikant geeft, voelt ze zich heel verdrietig.’

Stiggelbout: ‘In dit boek zitten veel vrouwen in die zoveel van hun man of vader houden, dat ze alles voor hem opgeven en daardoor uiteindelijk niks over houden. In Zhangs boeken worden heel veel vaders gedood, in dit boek twee. Volgens eigen zeggen een symbolische afrekening met de patriarchale samenleving.’

Heel anders dan de meeste Chinese boeken, zegt ze: ‘Heel veel Chinese literatuur is heel erg macho. Mannen die andere mannen op het hoofd slaan en vrouwen die er aantrekkelijk naar staan te kijken. De mainstream is behoorlijk seksistisch.’

De vertaling werd gesponsord door het Confucius Instituut, dat verbonden was aan de Universiteit Leiden maar inmiddels is gesloten. Stiggelbout zocht met behulp van docent Anne Sytske Keijser een team van negen vertalers, allemaal (oud-)Sinologiestudenten, net als Stiggelbout zelf, die sinds 2013 als vertaler werkt.

‘Mijn droombaan. Ik pruts graag met woorden en zinnen, en ik houd van lezen. Waarom dit niet wordt gedaan door een Chinees die Nederlands heeft gestudeerd? Het is beter om naar je moedertaal te vertalen, daarin weet je altijd meer dan in een vreemde taal.’

Het is een niche. ‘In Nederland zijn er tussen de vijf en acht literair vertalers van Chinees naar Nederlands.’

Sommige zinnen zijn lastig te vertalen: ‘Zhang gebruikt in haar werk heel veel vergelijkingen. Dat maakt het soms best lastig om het allemaal goed in een zin te passen.’ Zoals deze zin uit het verhaal Jinuo’s turnpaard: ‘Haar neus wees een beetje naar beneden en was bestrooid met lichtbruine sproetjes. Als ze haar neus optrok, kwamen die sproetjes als een zwerm vogels uit alle richtingen bij elkaar.’

Stiggelbout: ‘Sommige dingen kunnen de Chinezen heel mooi schrijven. Ik vertaalde vandaag een zin, iets van “de schemerkleur daalde geleidelijk aan neer op de hemel”. Als je dat vertaalt wordt het “langzaam begon het te schemeren”, en dan klinkt het minder poëtisch. Vertalen is ook scheppend werk. De inhoud van het boek heeft de auteur bedacht, maar de tekst die je maakt is van de vertaler.”

Maar naar de namen van de vertalers is het goed zoeken. ‘Die staan aan de binnenkant van het boek. Het zou mooi zijn als de naam van de vertaler ook op het omslag zou komen. Zonder hem of haar kon je het boek niet lezen.’

Zhang Yueran, Tien liefdes. Uitgeverij de Geus Vertaald door: Yves Menheere, Joren Pronk, Laura Vermeeren, Mathilda Banfield, Annabella van Tuijl, Matthijs Verzijden, Floris Meertens, Marijn de Wolff, Annelous Stiggelbout