Hoe zijn jullie op het idee gekomen voor deze voorstelling?
Acteur en theatermaker Florian Myjer: ‘De regisseur Ward Weemhoff had al best lang het idee om iets met de films Freaky Friday en Face/Off te doen. Het is als acteur een mooi concept om te spelen dat iemand anders gevangen zit in jouw lichaam.
‘Daarnaast is het ook interessant omdat in de kunstwereld steeds meer de vraag rijst wie nog wat mag spelen en wie welk verhaal mag vertellen. Mag je als hetero nog wel een homo spelen? Mag een niet-Joodse acteur nog wel iemand spelen die Joods is?’
Wat is het antwoord op die vragen?
‘Dat hadden wij vooraf ook niet direct. Je moet je bedenken: waar gaat dat debat over? In het verleden zijn bepaalde rollen en verhalen toegeëigend zonder enige vorm van inleving, of verdieping. Je moet als acteur nadenken wat het voor iemand betekent om een bepaalde geschiedenis te hebben.
‘Ik hoop dat inleving hoog in het vaandel blijft staan. Het is essentieel voor de kunst en de samenleving. Door vooraf te zeggen dat iemand iets niet mag spelen, maak je het belang van inleving ook kleiner.’
Hoe kun je je inleven in iemand?
‘Ik denk vooral door veel te luisteren naar elkaar en je echt te interesseren voor een ander. Ik ben daarom zo blij met kunst, omdat je op die manier toch inzicht kunt krijgen in andere perspectieven.
‘Dat is ook leuk aan dit project. Yassine Chigri, een van de acteurs, is Nederlands-Marokkaans en wij komen beiden uit Amsterdam, maar allebei uit een heel ander deel. We hebben onze jeugden naast elkaar gelegd, maar dan zie je onverwachts toch een heleboel overeenkomsten.
‘Mijn personage Ryan is een oudere homo van eind zestig en woont in de grachtengordel in een appartement gevuld met kunst en designmeubels. Hij ontmoet een Marokkaans gezin en raakt helemaal in de ban van hen. Uiteindelijk wisselt hij met het personage van Yassine van lichaam door middel van ketamine.’
Ketamine?
‘Ja, ketamine uit Azië. Dat is een cliché uit al dat soort films over persoonsverwisselingen. Elke keer als personages van lichaam ruilen, komt dat door een of ander mysterieus voorwerp uit Azië. Die clichés willen we benoemen. Daarom hebben we in een van onze vier decors ook een Chinees restaurant. We hebben een draaischijf met daarop meerdere ruimtes die allerlei identiteiten representeren, zo hebben we ook Ryans appartement, een steeg en een appartement in Amsterdam Nieuw-West.’
Spoiler: uiteindelijk wisselen Ryan en Yassine pas aan het eind van de voorstelling van lichaam. Waarom?
‘We willen het eerst hebben over de vraag: mag ik bijvoorbeeld een Marokkaan spelen? Door gelijk aan het begin te swappen zou het antwoord meteen “ja” zijn, terwijl we eerst onze tanden willen zetten in de vraag: wie mag wat nog spelen? Dat is een complexe vraag waarop geen eenduidig antwoord is en meerdere perspectieven voor nodig zijn. We pleiten voor verbinden.
‘Uiteindelijk mag de gedaantewisseling in het stuk pas plaatsvinden, als Ryan zich kan verdiepen in Yassine. Het is een afrekening met toe-eigening en een ode aan de inleving.’
Verbinding lijkt onder druk te staan na de verkiezingen.
‘De dag na de uitslag moesten we toevallig in Den Haag spelen. De sfeer was heel gespannen. Het voelde beladen op een goede manier. Het leek bijna of we het stuk naar aanleiding van de verkiezingsuitslag hadden geschreven.
‘De voorstelling gaat namelijk ook over Marokkaanse Nederlanders, hun geschiedenis en hoe er naar hen wordt gekeken. Mijn personage verdiept zich in Yassins leven en zet hem niet op een stereotype manier weg. Ze zien elkaar. Het belang daarvan uitspreken heeft opeens nog meer waarde.
‘Het werk dat we daar op het podium deden voelde extra belangrijk. Hopelijk kunnen we hiermee ons steentje bijdragen aan de uitdagingen waar we nu voor staan, al is het wellicht een mini-steentje.’
De Warme Winkel, Freaky Friday Face Off. Leidse Schouwburg, zaterdag 2 december, 20:15 u €16,50 - €24,50