Eerstejaars studenten van de Universiteit Leiden: dit stukje draait nauwelijks om jullie. Net als de universiteit zelf, trouwens. Op de middelbare school hadden jullie docenten geen andere taak dan jullie zo goed mogelijk hun kunstje bij te brengen, weet je nog? Hier op de universiteit hebben de docenten juist van alles te doen, en jullie hangen ergens rond de anus van hun prioriteitenlijst. Ze vinden jullie wel lief hoor, dat is het niet. Maar als het puntje bij het paaltje komt, worden ze afgerekend op hun onderzoek, en niet op jullie.
Wat betekent een balans tussen leven en werk nou, als je werk je leven is? Ook bij jullie favoriete Leidse universiteitskrant ging gisteren niet stipt om vijf uur het licht uit. Werkdruk is niet alleen een kwestie van het aantal uren dat je draait, maar ook van, nou ja, de druk. Hoeveel last je ervan ervaart, en hoeveel van die last je zelf op je schouders neemt. Het peuteren aan een ontdekking, iets dat nog niemand anders dan jij ooit heeft gezien of gedacht, dat kan makkelijk evenveel tijd kosten als een buslading studenten die door de baas over je schutting wordt geflikkerd. Maar het voelt heel anders.
Een ander probleem met werkdruk is je werkomgeving. Zijn jij en je collega’s een team? Is je leidinggevende iemand die zo’n team beter laat functioneren? Nou, beste eerstejaars, hier alvast een spoiler voor iedereen die na het afstuderen verder wil aan de universiteit: niet elke baas hier is zo’n baas. Er zijn zelfs redelijk veel eikels (v/m).
Iedereen is slim: als je op wil vallen moet je ook nog sociaal vaardig zijn. ‘Binnen de academische wereld is er een cultuur van “ik” in plaats van “wij”’, zo zei rector magnificus Carel Stolker bij de opening van dit academisch jaar.
Onderzoek van deze universiteit wijst uit dat wetenschappers die goed kunnen samenwerken iets succesvoller zijn. De beloningen en promoties gaan echter niet naar teams, maar naar individuen. Dat betekent dat teamspelers soms worden beloond, maar ook de eikel (v/m) die over de rug van anderen gaat. En vrij regelmatig ook nog wel de individualist die ook zonder team goed onderzoek kan doen.
Die laatste categorie bazen is nauwelijks minder erg dan de tweede. Ze zijn goed in één ding (onderzoek), en vervolgens moeten ze iets heel anders gaan doen: een team van onderzoekers leiden. Welk gedeelte van de academische werkdruk bestaat er vooral omdat de baas eigenlijk niet zo’n goede baas is? Dat laat zich moeilijk meten, maar wij durven de stelling wel aan dat dat gedeelte best groot is.
Stolker had het er in zijn praatje over dat er beter samengewerkt moet worden: ‘Echt kijken hoe we van “ik” naar “wij” gaan.’ Nu de werkdruk hoog op de agenda staat, wordt er ongetwijfeld budget vrijgemaakt voor extra handen. Dat helpt ook echt, getuige de ervaringen bij farmacologie.
Maar als er dan toch meer geld komt, mag daar dan ook wat van besteed worden aan baasles voor de bazen?
Door Bart Braun