Columns & opinie
527...
Franklin Delano Roosevelt (1882-1945) trok Amerika uit de crisis en gidste het land door de Tweede Wereldoorlog. De Leidse amerikanist Sara Polak gaat met een Fulbright-beurs aan Yale de beeldvorming van FDR onderzoeken.
Vincent Bongers
woensdag 21 mei 2014

Is over FDR niet alles al geschreven?

‘Ik ben zeker niet van plan om een werk toe te voegen aan die al hele lange en volle boekenplank over het leven van deze president. Het gaat mij er om waarom juist hij zo’n icoon werd. Wat deed hij anders dan historische figuren die wel in de vergetelheid zijn geraakt?

‘Hij blijft in Amerika en daarbuiten de aandacht trekken. Nieuwe beelden van Roosevelt in zijn rolstoel (hij was door polio verlamd, red.) haalden het Achtuurjournaal. Deze week was overal een net ontdekt filmpje te zien waarop hij met de nodige ondersteuning een heel klein stukje lijkt te lopen. Je zou zeggen: “Who cares?” Maar het wordt wereldwijd juist enorm opgeblazen.’

Hoe komt dat?

‘Hij was eigenlijk best mediageil. Hij zette heel zorgvuldig een imago neer. Voordat hij president werd, was het Witte Huis-correspondentschap best saai. Maar Roosevelt gaf ‘s ochtends en ’s avonds een persconferentie, waarin hij altijd wel een aardige anekdote vertelde, desnoods over over zijn hond Fala. Ook in zijn radiopraatjes koos hij voor een persoonlijke benadering. Dat maakte het intiem. Hij vroeg luisteraars ook brieven te sturen met suggesties en kritiek en kreeg bergen post, wel honderd keer zoveel als zijn voorgangers. Veel Amerikanen zagen hem als vader of als oudere broer. Hij was ook de eerste president die lachte op foto’s. Nu is het volkomen normaal, maar toen gebeurde dat niet.’

Gold hij toen, net zoals nu als ‘de moedige president in een rolstoel’?

‘Juist niet. Hij wilde er niet in gefotografeerd worden en maakte daar afspraken over met de pers. En dat werkte. Fotografen gingen zelfs voor collega’s staan die toch een foto van hem in zijn rolstoel wilde maken. In de film Pearl Harbor uit 2001 staat hij er zogenaamd met veel moeite uit op om zijn doorzettingsvermogen te tonen. Dat is een historisch incorrecte en volstrekt belachelijke scène. Ook befaamde citaten als “The only thing we have to fear is fear itself” worden nu onterecht gekoppeld aan zijn handicap. Juist zijn fysieke beperkingen maakte hem tot een goede president, is dan het idee. Onzin.’

Het lijkt wel of hij nooit wat fout heeft gedaan. Was hij zo onfeilbaar?

‘Uiteraard niet. Hij ging vreemd. Zijn bekendste maîtresse was de oud-secretaresse van zijn vrouw Eleanor. Daar werd niet over geschreven, al moet gezegd dat journalisten toen nooit schreven over privézaken.

‘Onder zijn presidentschap zijn alle Amerikaanse Japanners in kampen geïnterneerd, wat overigens niet gebeurde met Duitse Amerikanen. Het is natuurlijk zeer ernstig dat een hele groep mensen zomaar vastgezet wordt. Dat is een onderbelicht hoofdstuk.

‘Ook was er destijds zeker ook kritiek op The New Deal: zijn economische en sociale beleid. Maar daar hoor je niet veel meer over. Het is inmiddels een president van iedereen geworden. Zelfs veel Republikeinen waarderen hem.’