‘Ha die Stampert! Alles lekker, sluwe advocaat? Ik heb eindelijk een punt gezet achter die fuckstudie, dus is het moment aangebroken iemand te vinden die gek genoeg is om mij elke maand een koffer geld in de schoot te werpen.’
Kent u hem nog? Het mailgrapje van een paar jaar geleden? Een net afgestudeerde jurist had een corpsmaatje aangeschreven bij een advocatenkantoor. Helaas had dat vrindje dezelfde achternaam als een van de partners. De joviale, open sollicitatie bood een zeldzaam, oprechte inkijk in waarom veel van ons studeren.
Jaja, verbrede horizon, leuk allemaal maar wat kun je er mee verdienen? Misschien dat niet iedere student zo denkt. Maar dat is wel wat onze beleidsmakers zouden willen. Meer diploma’s, meer goedverdienende mensen, een rijker Nederland. Zijlstra is er – hoe desastreus zijn plannen volgens sommigen ook zijn– niet op uit om minder mensen te laten studeren. Door bijvoorbeeld de master en de tweede studie flink duurder te maken, stimuleer je veel mensen om af te zwaaien met een bachelordiploma. Dat schuift lekker door.
Een halve eeuw geleden had nog geen vijf procent van de beroepsbevolking een diploma van hoger onderwijs. Volgens het Sociaal Cultureel Planbureau is dat nu zeven keer zoveel geworden. Komaan, dat kan nog beter! Hoewel, volgens Alison Wolf, hoogleraar economie aan het Londense King’s College is die redeneertrant vergelijkbaar met ‘Twee aspirientjes zijn goed, vijf is beter!’. In haar boek Does Education Matter? Myths About Education and Economic Growth valt ze de politici aan die de universiteit alleen nog maar zien als een motor van economische groei en sociale mobiliteit. Was het maar zo simpel, laat je kind studeren en hij kan later beter potverteren. Laat alle Flodders Flaubert lezen en de prachtwijken moeten wijken.
O ja? Neem Zwitserland, een land met een gezonde economie maar de groep mensen die universiteit op het cv heeft staan, behoort tot de laagste ter wereld. In Sovjet-Unie daarentegen studeerden legers aan wetenschappers af, maar dat hielp de staatkas geen zier.
In een interview geeft Wolf het voorbeeld van de populaire studie rechten. Stampertje en zijn maat krijgen elke maand een flinke koffer geld in de schoot geworpen. Dat geld komt het land ten goede. Dus de snelste manier om de economie te laten groeien is het aantal rechtenstudenten te doen toenemen als een stel fokkende konijnen. Absurd, inderdaad.
Verleden week waarschuwde Sijbolt Noorda, voorzitter van universiteitenvereniging VSNU al dat een studie allang geen garantie meer biedt op een baan. Kijk maar naar Griekenland en Spanje waar jongeren maar niet aan de bak komen. Inhakend op de beeldspraak van minister De Jager ziet hij de crisis ook als een aankomende storm. ‘In de storm moet je blij zijn dat je laarzen aan hebt. Het had nog slechter gekund.’ Wat dan? O ja, de langstudeermaatregel is een jaartje uitgesteld.
Wolf geeft toe dat mensen nimmer enkel en alleen naar de universiteit gingen om kennis te vergaren. Maar de ivoren torens zijn nooit bedoeld om alleen maar geld in te verdienen. Anders hadden we ze allang per kilo verkocht.