Sinds afgelopen oktober voert de van oorsprong Britse milieubeweging Extinction Rebellion campagne voor een beter klimaatbeleid. Recentelijk schieten er ook in Nederland lokale branches als paddenstoelen uit de grond. Het door studenten opgerichte netwerk in Leiden telt al zo’n honderd online leden.
Gosia Marska (vierdejaars student rechten) is een van de lokale organisatoren. Ze kwam voor het eerst in aanraking met de beweging via vrienden in het Verenigd Koninkrijk.
Voor anderen gaan de wortels van hun klimaatactivisme wat verder terug. Tim (psychologie, blijft het liefst anoniem vanwege zijn werk): ‘Mijn familie is altijd al vrij milieubewust geweest. Mijn opa was boswachter, en mijn ouders hebben allebei milieuwetenschappen gestudeerd. Maar mijn ogen gingen pas echt open toen ik voor school een uitstap moest organiseren met als thema duurzaamheid. Sindsdien ben ik vegetariër, en probeer ik mijn ecologische voetafdruk te verkleinen door minder te consumeren.’
Maar met individuele aanpassingen in je dieet en je uitgaven alleen maak je weinig verschil, aldus Jonathan Leggett (eerstejaars LUC): ‘Extinction Rebellion wil het systeem aankaarten dat achter de klimaatcrisis zit, van overheden, tot de nationale omroep.’
Zelf kreeg Leggett het demonstreren met de paplepel ingegoten: ‘Ik ga al zo lang als ik me kan herinneren naar protestmarsen omdat allebei mijn ouders overtuigd activist zijn. Zo staat het me nog bij dat we een kolencentrale omsingelden, terwijl enkele activisten de fabriekstorens waren ingeklommen om de boel te verstoren.’
Ook Extinction Rebellion – dat wordt afgekort tot ‘XR’ – voert actie met vreedzame burgerlijke ongehoorzaamheid: protestmarsen, wegblokkades, het bezetten van gebouwen, of zogeheten die-ins (waarbij demonstranten op een openbare plek voor dood gaan liggen). Momenteel bereidt de beweging zich voor op de International Rebellion die op 15 april in Den Haag van start gaat. In deze weken wordt er in meer dan 35 landen grootschalig actie gevoerd ‘tegen klimaatapathie’.
Marska: ‘Volgens het Intergovernmental Panel on Climate Change rest ons nog maar twaalf jaar om de overstap te maken naar een duurzamere samenleving, of de gevolgen van een globale temperatuurstijging zullen niet meer te overzien zijn. Het is daarom belangrijk dat XR concrete oplossingen eist, en niet alleen bewustwording propageert.’
Leggett: ‘De meeste sociale bewegingen gaan ten onder omdat de harde kern opgebrand raakt. Maar XR is gedecentraliseerd opgezet. Lokale groepen worden aangemoedigd autonoom te functioneren, en binnen de beweging heerst een cultuur van zorgzaamheid, solidariteit en tolerantie.
Daarnaast probeert XR een veel bredere transitie naar een zogeheten “Regenerative Society” te bewerkstelligen, wat diepgaande implicaties heeft voor politiek, techniek, en culturele identiteit. Op deze manier onderscheidt XR zich van andere bewegingen die alleen maar op conservatie gericht zijn.’
Door Laura op de Beke