Zijn de carrièremogelijkheden op de universiteit verslechterd?

‘Ja. Universiteiten groeien in de jaren ‘60 en ‘70 heel sterk. Met als gevolg dat er best veel mogelijkheden zijn om als wetenschappelijk medewerker door te groeien naar een hogere functie.

‘Die groei vlakt vanaf begin jaren ‘80 af. Dat betekent dat de doorstroming minder groot is. Het loopbaanperspectief verslechtert en er komen meer tijdelijke contracten.

‘Ik heb recent gepromoveerden van vijf Nederlandse universiteiten, waaronder die van Leiden, gevraagd naar hun perceptie van loopbaanmogelijkheden binnen en buiten de universiteit.

‘Het blijkt dat zij de mogelijkheden om door te stromen naar een hogere functie binnen de universiteit lager inschatten dan de doorgroeimogelijkheden in het niet-universitaire onderzoek en buiten het onderzoek.’

Maar toch willen heel veel promovendi aan de universiteit blijven werken. Hoe komt dat?

‘Het is heel uitdagend dat je je kunt verdiepen. Dat is ook het interessante aan promoveren. Je kunt dan vier jaar heel gericht wetenschappelijk werk doen. Dat trok mij ook heel erg.’

Biedt Leiden veel van die kortlopende contracten aan?

'Ja, 66 procent van het wetenschappelijk personeel van de Universiteit Leiden heeft een tijdelijk contract. Alleen de Technische Universiteit Eindhoven scoort hoger. Als je daar dan echter de promovendi van aftrekt, zie je dat Leiden nummer drie is met 48 procent, met Eindhoven en Erasmus op plek een en twee. 

‘De Leidse universiteitsraad en het college van bestuur zetten echt in op het verminderen van tijdelijke contracten. 

‘Er zijn ook universiteiten die met oplossingen komen die het probleem niet echt aanpakken. De Universiteit van Amsterdam geeft dan bijvoorbeeld een vaste aanstelling van 0,1 fte, de rest van het dienstverband bestaat dan uit een tijdelijk contract.’

Wat zijn de gevolgen voor medewerkers van al die tijdelijke contracten?

‘Het zorgt voor grotere onzekerheid. Een sterk effect is er bijvoorbeeld bij het verkrijgen van hypotheken. Een vaste aanstelling helpt daarbij enorm. Vier van de tien academici met een tijdelijk contract stelden dat zij daar problemen mee hebben. 

‘Het kan er ook voor zorgen dat ervaren wetenschappers ervoor kiezen om uit de universitaire wetenschap stappen. Er zijn ook universitair hoofddocenten die maar geen vast contract krijgen, en dan uiteindelijk maar ergens anders gaan kijken.’

Wat moet de universiteit doen?

‘De universiteit wil graag flexibel blijven. Maar er zijn ook onderzoeksgroepen die toch vrij stabiel zijn. Moet er dan in zo’n groep wel een promovendiplek bij komen, of is het beter om iemand die er toch al werkt een vast contract te geven? 

‘De universiteit kan vaker voor het laatste kiezen. Een PhD-kandidaat is aantrekkelijk omdat de universiteit een promotiebonus ontvangt. Maar een ervaren werknemer heeft grote waarde.’

Moeten promovendi zich ook meer richten op werk buiten de universiteit?

‘Op de werkvloer is er nog te weinig aandacht voor de mogelijkheden voor carrières buiten de universiteit. Een bedrijf wordt nog vaak gezien als iets uit de grote boze buitenwereld, dat alleen is gericht op het verdienen van geld.’ VB