Wetenschap
Terugstuiter-effect
donderdag 2 juni 2016

Er is een soort wet van behoud van ellende in dingen die met het milieu te maken hebben. Als auto’s zuiniger worden, neemt de uitstoot aan uitlaatgassen niet af: de auto is nu immers goedkoper geworden, dus maken mensen meer autoritten. Met dubbel glas en ledlampen bespaar je flink op de energierekening, en van dat geld kan je mooi op vliegvakantie. In plaats van milieuwinst speel je milieuquitte, of maak je milieuverlies. Het rebound-effect noemen milieuwetenschappers dat.

Nu kennen wetenschappers dat terugstuiter-effect al zo’n 150 jaar. Je zou dus kunnen verwachten dat je iets van dat inzicht terug zou zien in het overheidsbeleid. Dat is echter niet zo. In een artikel in Energy Policy onderzoeken de Leidse milieuwetenschappers Ester van der Voet en David Font Vivanco waar het misgaat, en wat er beter zou kunnen.

Hun zoektocht door wettelijke documenten van de EU suggereert dat het effect pas een jaar of tien op de Europese agenda staat. Harde maatregelen zijn daar echter (nog) niet uit voortgekomen. Wat voor maatregelen dat zouden moeten zijn? De auteurs noemen een aantal opties: het inperken van perverse green advertising – een Britse supermarkt had een actie waarmee je airmiles kon sparen bij zuiniger lampen, bijvoorbeeld. Ook lijkt het beter te werken als je breed beleid voert: niet specifiek gloeilampen of stofzuigerwattages reguleren, maar belasting heffen op energie of uitstoot.