De themamiddag heet: ‘Hoe kleurenblind is Vrouwe Justitia?’ Wat is het antwoord op die vraag?

Maartje van der Woude: ‘Verre van kleurenblind. Veel mensen vergelijken de situatie in de Verenigde Staten met de situatie hier, om aan te tonen dat het hier wel mee zou vallen. Daar is het vooral zichtbaarder, het is niet zo dat het hier niet gebeurt.

‘We weten bijvoorbeeld dat er in Nederland etnisch wordt geprofileerd. Aan de cijfers kun je zien dat mensen met een migratie-achtergrond anders worden gestraft. Maar het gaat nog veel verder terug in de keten: wat onderwijzen we hier eigenlijk? Wie zijn die oude witte mannelijke rechtsfilosofen die ons recht hebben gemaakt, en wat betekent dat voor hoe de regels worden toegepast?

‘Het gaat om een bepaald bewustzijn ten aanzien van het recht. In de Verenigde Staten gaat veel fout, maar aan de Law Schools kunnen we een voorbeeld nemen, want daar wordt standaard het vak Critical Legal Studies aangeboden. Opleidingen rechtsgeleerdheid in Nederland zijn over het algemeen grotendeels gericht op het bijbrengen van kennis van de rechtsregels. Durf daar nou eens vraagtekens bij te zetten, is onze boodschap. Het is een beetje een cliché, maar we willen toch een bepaalde awareness kweken.’

Wat was de aanleiding voor deze middag?

‘Het idee is ingegeven door een vak binnen het Honours College Law, Colorblind Criminal Justice, dat ik vorig jaar gaf aan een groep van vijftien studenten. Dat ging over ongelijkheid langs de meetlat van etniciteit, gender en sociale klasse, waarvoor we de laatste twee weken met die groep naar de Verenigde Staten zijn gegaan.’

‘We hebben daar veel gesproken met rechters en openbaar aanklagers, maar ook met ngo’s zoals de Anti Police-Terror Project. Dus na de moord op George Floyd en daaropvolgende protesten nam ik contact met de studenten op. We hebben ons namelijk met z’n allen precies in dat soort materie verdiept. Het is heel heftig om theorie waarheid te zien worden. In een Zoomsessie kregen we samen het idee: kunnen we niet iets breders organiseren om kennis te verspreiden?’

Waarom is dat zo van belang?

‘We willen dat er binnen de faculteit wordt gepraat over racisme en discriminatie, ook om een boodschap uit te dragen naar studenten. We zijn een rechtenfaculteit, en racisme en discriminatie is bij wet verboden. Ik wil de discussie binnen de academie niet uit de weg gaan. Er zijn wel mensen die zich als individu uitspreken, maar ik wil juist een dialoog.

‘Ik hoop alleen dat het geen debat wordt waarin mensen hun hakken in het zand zetten. Dat zag je bij de Black Lives Matter-beweging heel erg: je hebt voor en je hebt tegen, en die willen niet met elkaar in gesprek. Ik hoop dat ze dat dat hier wel gaat lukken, maar daar heb ik wel vertrouwen in met de mensen die ik heb geselecteerd.’

‘Overigens snap ik dat sommige mensen dat gesprek niet meer willen aangaan. Veel personen van kleur zeggen terecht dat ze niet meer de behoefte voelen om het daar over te hebben. Daarom voel ik verantwoordelijkheid om dat in beperkte context juist wel te organiseren. Ik wil ook duidelijk maken waarom mensen dat gevoel kunnen ervaren.’

Themamiddag: Hoe kleurenblind is Vrouwe Justitia? Vrijdag 18 september, 13.00-17.00, online. Toegankelijk voor alle studenten en docenten van de Universiteit Leiden, aanmelden kan hier